Yumurta Tavukçuluğu
Türkiye Yumurta Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Derya Pala'nın açıklaması ; Bilindiği üzere 2006 yılında yaşanan Kuş gribi krizi, yumurta sektörü için pek çok açıdan milat olmuştur.
Yaşanan sorunun büyüklüğü sektöre birlikte hareket etmenin gerekliliğini göstermiş, böylelikle kısa süre içinde Birlikler kurulmuş ve Birlik üyesi olsun olmasın tüm üreticiler Merkez Birliği çatısı altında toplanmıştır. Kuş gribi krizi 2006 yılının ortalarına doğru sıcak etkisini kaybetmiş olmasına rağmen tüketicinin değişen talebi, markalaşma, ambalajlı satışlara geçiş pazarlamada da sorunların başlamasına sebep olmuştur. Ayrıca 2006 Ağustos ayından itibaren Irak'ın yumurta talebinin başlamasıyla birlikte Birlikler ve şirketler ihracat için organizasyona girişmişlerdir. Hepinizin bildiği gibi 2006 yılında gerek ekonomik ömrünü tamamlamış tavukların itlafların yapılmış olması, gerekse çok fazla kapasite artışına gidilmemesi, üretimde azalmaya sebep olmuş ve bu yılda yaklaşık 8,3 milyar yumurta üretimi gerçekleşmiştir.
Yumurta tavukçuluğu açısından 2007 yılı ise hem bir önceki yıl üretimdeki azalma, hem de son derece düzenli şekilde yapılan ihracat sayesinde (yaklaşık 780.000.000 adet) yumurta fiyatlarının genelde maliyetlerin üzerinde seyrettiği bir yıl olmuştur.
Grafik 1: Aylık Yumurta Maliyeti ile Satış Fiyatlarının Karşılaştırması (2007)
Tablo 1: Aylık Yumurta Maliyeti ve Satış Fiyatları (2007)
ORT.YEM MALİYETİ(KG) ORT.YUMURTA MALİYETİ(YTL) ORT.YUMURTA SATIŞ FİYATI(YTL)
OCAK 0,482 0,092 0,144
ŞUBAT 0,480 0,092 0,109
MART 0,468 0,090 0,108
NİSAN0,482 0,092 0,107
MAYIS 0,492 0,094 0,084
HAZİRAN 0,477 0,092 0,091
TEMMUZ 0,481 0,092 0,095
AĞUSTOS 0,490 0,093 0,123
EYLÜL 0,490 0,093 0,126
EKİM 0,504 0,096 0,108
KASIM 0,512 0,097 0,119
ARALIK 0,538 0,100 0,131
Tablo 2: Ortalama Yumurta Maliyeti ve Satış Fiyatı (2007)
2007 YILI
ORTALAMA YEM MALİYET İ (Ton) 491 Y TL
ORTALAMA YUMURTA MALİYETİ (Adet) 0,093 YTL
ORTALAMA YUMURTA SATIŞ FİYATI (Adet) 0,112 YTL
KARLILIK (%) 19,78
Yukarıdaki Tablo 2'de görüldüğü üzere 2007 yılında yumurta maliyeti ortalama 0,0935 YTL iken yumurta satış ortalaması 0,112 YTL olmuştur. Bu da 2007 yılında yaklaşık olarak %20 karla üretim yaptığımızı göstermektedir.
Bu karlılık özellikle 2007 yılının 2. yarısından itibaren üreticileri yatırıma sevk etmiştir. 2007 yılında yumurta üretimi %27 artarak, 10.5 milyar adet üretim gerçekleşmiştir. Bu artışla birlikte 2008 yılı başında Türkiye'de yaklaşık 45-50 milyon tavuğun olduğu tahmin edilmektedir.
Üretimdeki bu artış 2008 yılı Ocak sonunda ihracatın sekteye uğraması ve genel piyasalardaki ekonomik sıkıntılarla da birleşince yumurta fiyatlarında düşüş görülmeye başlanmıştır. Maalesef bu fiyat düşüşünün yanı sıra daha da kötüsü 2007 yılı Eylül ayında önce soya ve ayçiçeği, daha sonra DCP, vitamin, gluten, methionin fiyatlarındaki artış, son aylarda da mısırda yaşanan darboğaza bağlı fiyat artışları maliyetleri hiç görülmediği kadar arttırmıştır. Ne yazık ki 2008 yılı Şubat ayından bu yana satış fiyatları maliyetlerin altına düşmüştür.
Grafik 2 : Hammadde Fiyatları (2007-2008)
Grafik 3 :Aylık Yumurta Maliyeti ile Satış Fiyatlarının Karşılaştırması
(2008)
Tablo 3: Aylık Yumurta Maliyeti ve Satış Fiyatı (2008)
ORT.YEM MALİYETİ (YTL) ORT.YUMURTA MALİYETİ(YTL) ORT.YUMURTA SATIŞ FİYATI(YTL)
OCAK 0,558 0,109 0,111
ŞUBAT 0,588 0,114 0,111
MART 0,610 0,117 0,103
NİSAN 0,630 0,120 0,092
MAYIS 0,648 0,122 0,080
Tablo 4: Ortalama Yumurta Maliyeti ve Satış Fiyatı (2008)
2008-NİSAN ORTALAMA YEM MALİYETİ 0,606
ORTALAMA YUMURTA MALİYETİ 0,116
ORTALAMA YUMURTA SATIŞ FİYATI 0,099
ZARAR -14,6
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere 2008 yılı Nisan sonu itibariyle yumurta maliyeti ortalama 0,116 YTL iken yumurta satış ortalaması 0,099 YTL olmuştur. Bu da 2008 yılı için şu ana kadar yaklaşık olarak %14,6 zarar ettiğimizi göstermektedir.
Bir süredir ülkemizdeki Kuş gribi hastalığı nedeniyle Habur sınır kapısının kapalı olmasından dolayı ihracat Suriye üstünden yapılmış, ancak bu yolla da ihracat hızında azalma yaşanmıştır. Nisan ayı sonu itibariyle Habur sınır kapısı açılmış olmasına rağmen Kuzey Irak tarafından ihracatta yumurtaların üzerine tarih damgalama zorunluluğu getirildiğinden bu seferde beklenen ihracat yapılamamaktadır. İhracatımız 2007 yılı ilk 4 ay ile kıyaslandığında ihracat miktarı %20 artmıştır, ancak üretimdeki artış %27 olduğu için içerde üretim fazlası oluşmaktadır.
Tablo 5: Aylık Yumurta İhracatı (2007-2008)
2007 2008
YUMURTA İHRACAT MİKTARI(KG)
YUMURTA İHRACAT MİKTARI(KG)
OCAK 2007 4.145.903 2008 4.264.613
ŞUBAT2007 2.630.560 2008 3.369.344
MART 2007 3.847.554 2008 2.531.927
NİSAN 2007 2.097.135 2008 4.742.985
MAYIS 2007 3.179.647
HAZİRAN 2007 2.085.459
TEMMUZ 2007 3.059.532
AĞUSTOS 2007 3.812.286
EYLÜL 2007 3.798.857
EKİM 2007 4.678.277
KASIM 2007 5.573.197
ARALIK 2007 3.557.448
Grafik 4 : Yumurta İhracatı Karşılaştırması (2007-2008)
Yumurta fiyatlarının iyice düştüğü bu günlerde gelecek kaygısı yaşamayan üretici yoktur. Mevcut verilerle geleceğe dönük bir projeksiyon yapmak ve buna göre hareket etmenin gerekliliği de ortadadır.
Habur sınır kapısının açılması üreticilerde bir umut yaratmış, planlanan kesimler iptal edilmiştir. Ancak ihracattan beklenen gerçekleşmemiştir. 2007 yılına baktığımızda Mayıs, Haziran ve Temmuz'un ilk yarısı ihracatın en düşük miktar ve fiyatla seyrettiği aylardır ( bu aylarda fiyatlar 23 dolara kadar gerilemiştir). Yurt içinde de Mayıs ve Haziran ayları tüketimin en düşük seyrettiği, fiyatlarda düşüşün yaşandığı aylardır. Dolayısıyla önümüzdeki 2,5- 3 ay içerisinde yumurtada bir hareket beklemek yanlış olacaktır. Diğer taraftan hasat zamanına kadar TMO'nun yapacağı ithalatın da yetersiz kalacağı, fonun sıfırlanması söz konusu olmazsa mısırda daha da fiyat artışı olacağı aşikardır. Fiyatlar düşerken maliyetlerin artması zararımızı daha da arttıracaktır.
Diğer taraftan artan üretimle birlikte gelen pazarlama sorununa genel ekonomideki problemler ve piyasalardaki nakit sıkıntısı eklenince rekabet iyice sertleşmektedir. 2009 yılı başından itibaren uygulanmaya başlanacak olan yumurta kabuğuna damga basılması da hem maliyetleri arttıracak hem de pazarlama da farklı sorunlar getirecektir.
Merkez Birliği olarak; gerek ihracatta yaşanan sorunların, gerek mısır darboğazının gerekse de pazarlamayla ilgili sorunların çözümü için en önemlisi de üretim planlamasının yapılabilmesi hususlarında Bakanlıklara ve yetkili mercilere gerekli girişimlerde bulunulmaktadır ve de bulunulacaktır. Ancak bizlerinde üreticiler olarak payımıza düşeni yapmamız gerekmektedir.
Üreticiler olarak; gerek üretimde gerekse pazarlamada maliyet- kar hesaplarımızı çok iyi yapmamız, yatırımlarımızı doğru planlamamız gerekmektedir. Bundan sonra yatırım yapılması gereken alan üretim miktarını arttırmaya yönelik değil üretim kalitesini arttırmaya ve pazarlamamızı geliştirmeye yönelik olmalıdır.
Bu doğrultuda herkesin payına düşeni yapması gerekmektedir zira bugün elimizi altına koymaktan kaçındığımız taş yarın hepimizin yolunu tıkayacaktır.