Hükümet, ekonomik önlem paketlerine bir yenisini daha ekledi. Kriz yüzünden kredi kartı borcunu ödeyemeyenlere kolaylık getiriliyor.
Kart borcunun temerrüde düştüğü tarihteki anapara ve faiz tutarına makul bir artış uygulanarak borç tutarı hesaplanacak ve taksitle ödeme imkânı sağlanacak. Düzenleme, daha önce ödemesi konusunda belirsizlik bulunan kredi kartı aidatını mecburi hale getiriyor. BDDK tarafından hazırlanan taslak, 874 bin 657 kişinin 1 milyon 301 bin gecikmiş ve takibe düşmüş 3 milyar 107 milyon liralık borcunu yeniden yapılandıracak. Çalışmayı kamuoyuna duyuran Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, ödeme ihtarı çekilmiş, icra takibi başlatılmış ya da takibe alınmış kredi kartı borçları için yeni bir ödeme planının uygulamaya konulacağını açıkladı. Bu haktan, kanunun yayımlanmasından itibaren 60 gün içinde başvuranlar yararlanabilecek. BDDK tarafından hazırlanan ve Devlet Bakanı Ali Babacan'a gönderilen Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Tasarısı Taslağı'na göre yeniden yapılandırmaya ilişkin kanunun yayımlanmasından itibaren 60 gün içinde bankalara başvuranın kredi kartı borcunun temerrüde düştüğü tarihteki anapara ve faiz tutarına 31 Mayıs 2009'a kadar geçen sürede makul bir artış uygulanarak ödemeye esas borç tutarı hesaplanacak. Kredi kartı kullanım bedeli ise yıllık limiti 3 bin 500 liraya kadar olanlar için 35 liraya kadar çıkabilecek. Kart aidatı limiti 3 bin 500 TL ve üstü için ise limitin yüzde 1'ini geçmeyecek şekilde belirlenecek. Devlet Bakanı Babacan, dün Başbakanlık Merkez Bina'da düzenlediği toplantıda, yeni düzenlemeyi kamuoyuna duyurdu. Babacan, küresel kriz ortamında finansmana erişim ve kredi geri ödemelerinde zaman zaman bazı sıkıntılar yaşandığını söyledi. Son dönemde kredi kartlarında takibe düşme oranlarının arttığına dikkat çeken Babacan, "Kredi kartı bir ödeme ve nakit kullanım aracıdır. Para taşımanın risklerini ortadan kaldırıyor. Borcu borçla çevirme aracı değildir." dedi. Babacan, takipteki borçların yaklaşık yarısının bin lira ve altındaki borçları kapsadığını belirterek, borçlu vatandaşların yarısının aylık 37 lira taksitle borcunu ödeyebileceğini kaydetti. Ödeme kolaylığının önümüzdeki yıllarda da söz konusu olup olmayacağına ilişkin soru üzerine Babacan, bunun kredi kartlarıyla ilgili bir defalık uygulama olacağını söyledi. Babacan, "Böyle tekrar tekrar yeniden yapılandırma diye bir şey, kimse beklemesin." dedi.
30 GÜN İÇİNDE BAŞVURANA FAİZ YOK
Yeni düzenleme ile kart hamili, kartını iptal etmek istediği takdirde bilgilendirme tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili kartı çıkaran kuruluşa olan borcunun tamamını 90 gün içinde ödemek kaydıyla, kredi kartını iptal etme hakkına sahip olacak. Şu an yüzde 20 olan borcun asgari tutarının ödenme miktarını ise BDDK yüzde 30'a kadar çıkarmaya ve yüzde 10'a kadar indirmeye yetkili olacak. Düzenlemeye göre kredi kartı borcunun yeniden yapılandırılması durumunda artış oranı Merkez Bankası tarafından bankaların 3 ay vadeli mevduata uyguladıkları faiz oranlarının ağırlıklı ortalaması esas alınarak belirlenecek. Müracaat tarihinden itibaren 30 gün içinde borcun ödenmesi halinde herhangi bir ilave faiz hesaplaması yapılmayacak. Örneğin altı aylık vade için aylık 1,04 faizle taksit yapılacak. Temerrüt tarihi Mayıs 2006 olan bin TL'lik kredi kartı borcu için bugün mevcut hesaplamaya göre 2 bin 980 lira ödenmesi gerekirken, yeni düzenleme ile borcun peşin ödenmesi halinde vatandaşın cebinden bin 502 lira çıkacak. Altı aylık taksit yapılması halinde ise 260,4 lira yerine toplam bin 562 lira ödeyecek. Taslağa göre, kredi kartı borçlusunun alacaklıya müracaat etmesi ve yapılan ödeme planı doğrultusunda taksit tutarlarını ödemesi şartıyla icra işlemleri duracak. Ödeme planı uyarınca son taksitin vadesinde ödenmesi üzerine icra takibi sona erecek. Altı aylık vade de dahil olmak üzere kabul edilen taksit planına göre bir yıl içerisinde taksitlerden herhangi birinin vade tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmemesi halinde bu madde ile sağlanan haklar ilgili banka ya da varlık yönetim şirketince ortadan kaldırılabilecek.
Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Ersin Özince ise toplantıda yaptığı konuşmada, döviz kredilerine ilişkin düzenlemenin hem bankacılık kesimini hem de reel sektörü rahatlatacağını söyledi. Kredi kartlarına ilişkin düzenlemede ise proaktif davrandıklarını ifade eden Özince, kredi kartının borçlanma aracı olmadığını kaydetti. Kredi kartının pahalı kredi olmaya devam edeceğini aktaran Özince, kart bedelinin alınmasının ise gerekli olduğunu dile getirdi. Özince, "Masraf dışında tüketici hiçbir katkı ödemiyor. Bunun bankalar tarafından karşılanması istenirse bu bedel başka yerden alınır." dedi. Toplantıya, Babacan ve Özince'nin yanı sıra Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, Hazine Müsteşarı İbrahim Halil Çanakçı ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı Tevfik Bilgin de katıldı.
Bu arada İstanbul Ticaret Odası Başkanı Murat Yalçıntaş, döviz kredisi düzenlemesinin firmalara yeni finansman imkanı sunacağını ve piyasaların canlanmasına katkı sağlayacağını söyledi.
Döviz geliri olmayana kredi
Devlet Bakanı Ali Babacan, döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanımına ilişkin düzenlemeyle firmaların ve bankaların risklerini artırmayacak yeni bir sisteme geçileceğini belirterek, döviz geliri olmayan firmaların da belli limitler çerçevesinde döviz kredisi kullanabileceğini söyledi. Babacan, döviz geliri olmayan firmaların bundan sonra vadesi 1 yıldan fazla ve tutarı 5 milyon dolardan daha yüksek olmak üzere yurtiçine yerleşik bankalardan döviz kredisi kullanabileceğini aktardı. 2009 yılı Mart sonu itibarıyla reel sektörün yabancı para cinsinden sağladığı 139 milyar dolarlık kredinin 35 milyar dolarlık kısmı Türkiye'de kurulu bankaların yurtdışı şube ve iştiraklerinden kullanıldı. Babacan, söz konusu döviz kredilerinin Türkiye'nin dış borcu olarak istatistiklere girmesi sebebiyle ülkenin borçluluk göstergelerinin olumsuz yönden etkilendiğini kaydetti. Yeni sistemde döviz geliri olan firmalar eskiden olduğu gibi yurtiçi bankacılık sisteminden döviz cinsinden kredi kullanmaya devam edecek. Bu tür krediler için daha önce 18 ay olan vade sınırı kaldırılacak.
Yeni paket neler getiriyor?
KREDİ kartı borçları yeniden yapılandırılıyor.
DÖVİZ geliri olmayan firma yurtiçinden kredi kullanabilecek.
VATANDAŞ dövize endeksli kredi kullanamayacak.
3 BİN 500 TL'ye kadar limitine yıllık 35 TL kart kullanım bedeli geliyor.
3 BİN 500 TL'nin üzerindeki limitin kart bedeli yüzde 1'i aşamayacak.
ASGARİ ödeme tutarı yüzde 10 ila 30 arasında değişebilecek.
DÖVİZ geliri olan firmalar için vade sınırı olmayacak.
Bütçe açığını vergi indirimleri frenledi
Küresel krizin etkisiyle gelirler azalırken, bütçe açığı artmaya devam ediyor. Maliye Bakanlığı Merkezi Yönetim Bütçesi verilerine göre, bu yılın 5 ayındaki açık 20 milyar 683 milyon lira oldu. Ocak-mayıs döneminde bütçeden 106 milyar 898 milyon lira harcama yapıldı; gelirler ise 86 milyar 215 milyon lira oldu. Bütçe mayıs ayında 610 milyon lira açık verirken, makasın açılmamasında ÖTV ve KDV indirimleri etkili oldu. Bakanlıktan bütçe verilerine ilişkin yapılan açıklamada, dahilde alınan KDV'deki artışta, vergi indirimlerinden kaynaklanan ekonomik canlanmanın etkili olduğu belirtildi. Açıklamada, Mayıs 2008'de 1 milyar 329 milyon lira olan dahilde alınan KDV gelirinin geçen mayısta 1 milyar 433 milyon liraya çıktığı vurgulandı. Geçen ay, Mayıs 2008'e göre Kurumlar Vergisi'nde yüzde 9,5, BSMV'de yüzde 5,3, dahilde alınan KDV'de yüzde 7,8 artış gerçekleşti. Faiz dışı fazla ise Mayıs 2008'de 5 milyar 70 milyon lira, geçen mayısta ise 4 milyar 381 milyon lira oldu. Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada 2009'un ilk 5 aylık sonuçlarının makroekonomik gelişmelerle uygulamaya konulan maliye politikası tedbirleri çerçevesinde gerçekleşme gösterdiği belirtildi. 5 aylık bütçe açığının Katılım Öncesi Ekonomik Program'da açıklanan hedefin yüzde 42,8'ini oluşturduğuna işaret edilen açıklamada, "Ocak-mayıs döneminde 5 milyar 436 milyon lira faiz dışı fazla elde edilmiştir. Bütçe gelirlerinin gelişiminde makroekonomik gelişmeler etkili olmuştur. 2009 sonunda bütçe açığına ilişkin belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi için hem bütçe gelirlerine hem de bütçe giderlerine ilişkin gerekli olan politikalar uygulamaya konulacaktır." denildi. ANKARA ZAMAN
ZAMAN ERCAN BAYSAL ANKARA 16 Haziran 2009, Salı