Obur musunuz? Yaygın bir bakış açısına göre şişmanlık, kişilerin yaşamlarında çözümleyemedikleri duygusal sorunlarından kaynaklanmakta ve gereğinden fazla yeme ile bu kişiler yaşamlarındaki duygusal boşluktan kurtulmaya çalışmaktadırlar. Bazı kişiler için bu görüş geçerli olsa bile çoğu fazla kilolu insanın yaşamda baş etmesi gereken sorunlar ve duygulanımları normal kilodaki insanlardan belirgin farklılık göstermez. Mutsuzluk obezitenin nedeni değil sonucudur. Peki öyleyse kişiyi gereksiniminden fazla yemeye zorlayan nedir? Şişman kişilerin yiyeceğe olan tepkileri normal kilolu kişilerden ne yönde farklıdır?
Yemeğin görünümü, kokusu ve lezzeti yediğimiz miktarı etkileyen faktörlerdir. Fazla kilolu kişiler genellikle bu faktörlere kilosu az veya normal olan kişilerden daha duyarlıdır. Yapılan bir çalışmada farklı zamanlarda şişman ve zayıf deneklere iki farlı dondurma sunulmuştur. Biri kaliteli, lezzetli vanilyalı dondurma diğeri ise ucuz, sıradan ve kinin eklenerek biraz acılaştırılmış vanilyalı dondurmadır. ‘Tadı güzel’ olan dondurmadan şişman kişilerin çok daha fazla yedikleri, ‘tadı kötü’ olan dondurmadan ise zayıf kişilerin daha çok yedikleri görülmüştür. Lezzet şişmanlar için özellikle önemlidir.
Şişman kişiler yemeğin görünüşünden de daha çok etkilenmektedir. Örneğin fazla kilolu kişiler parlak ışıkla aydınlatılmış bir çerez tabağından loş ışıkta yediklerinden iki kat fazla çerez yemektedirler. Normal kilodaki kişilerin ise yediği miktar çok veya az ışıklı ortamlarda değişmemektedir.
Kilolu kişiler sıklıkla gergin ve endişeli olduklarında daha fazla yediklerini bildirmişlerdir. Deneyler bunun doğru olduğunu göstermektedir. Normal kilolu kişiler ise sinirli ve gergin olduklarında daha az yemektedirler. Yiyeceklerin fazla kilolu kişilerin daha çok ilgisini çekmelerinin bir nedeni de çoğu zaman diyet yapıyor olmalarıdır. Çoğu kez aç olan ve yediklerini kısıtlamaya çalışan kişinin yiyeceklere karşı daha duyarlı olması şaşırılmayacak bir sonuçtur. Kilosu ne olursa olsun yediklerini sürekli kısıtlamaya çalışan kişiler özel durumlarda obez kişiler gibi davranmaktadırlar. Örneğin endişeli anlarında bu kişiler daha fazla yemeğe yönelirken, yediklerini kısıtlamayan kişiler daha az yemektedirler.
Sürekli diyet yapanların yediklerinin ölçüsünü kaçırma olasılığı yapmayanlara göre daha fazladır. İlginçtir ki normalin çok üzerinde fazla kilosu olan kişilerin yeme alışkanlıklarının normal kilolu kişilere benzediği görülmüştür. Yiyeceklere duyarlılıkları azalmıştır ve doydukları halde yemeğe devam etmektedirler. Bu büyük olasılıkla kilo verme konusunda umutlarını kaybetmelerinden ve çaba göstermekten vazgeçmelerinden kaynaklanmaktadır.
Sonuç olarak söyleyebiliriz ki normal kilolu kişilerin yeme alışkanlıkları ve yemeğe verdikleri tepkiler şişman kişilerden farklıdır. Onlar sürekli diyet yapmazlar, kendilerine yasaklar koymazlar, doyduklarında durmayı bilirler. Yemeğin görüntüsü ve kokusu hoşlarına gittiği için değil, acıktıkları için yerler. Ve yemeği duygusal sorunlarının çözümlerinde kullanmazlar. |