Anız Yakmanın Tarihçesi, Nedenleri ve Boyutu;
Anız yakma diğer beşeri çevre sorunlarına karşılık nispeten yeni karşılaşılan bir olaydır. Aslında Özellikle bu eylemin gerçekleştirenleri tarafından kısa sürede faydalı olduğu iddia edilecek kadar düşünülmeden gerçekleştirilen felaket ve gerçek bir çevre sorunudur, özellikle ülkemizde makineli tarım ve beraberinde gelen ikinci ürün elde etme isteği ile nadası ortadan kaldıran münavebe sistemi gibi son 50-60 yılda gerçekleşen tarımdaki yapısal değişiklikler ile yakın geçmişte gündeme gelmiştir. Bu nedenle hasat artığı sap ve köklerin doğal yollardan toprağa karışması veya çürüyerek humusa dönüşmesi için gereken süre ortadan kaldırılmak istenmektedir. Daha çok biçerdöğerlerle hasat yapılan alanlarda biçim boyunun yüksek tutulması, bu aletin kullanıldığı bütün alanları potansiyel tehlike alanı yapmaktadır.
Kuşkusuz bütün anız yangınlarının tek nedeni isletme sahiplerinin istekli tutumları değildir. Buna iş makinelerinin çıkardığı kıvılcımlar, bilinçsizce yakılan ve kontrol altına alınmadan terk edilen piknik ateşleri, söndürülmemiş sigara izmaritleri gibi. çok az bir dikkatle önlenebilecek davranışların onlarcasını eklemek mümkündür
Anız Yakmanın Zararları;
Anız yakma ile ilgili zararları çeşitli açılardan ele almak mümkündür. Etkileri açısından düşünüldüğünde bunları doğal çevreye verdiği tahribat ve beşeri çevreye yaptığı tahribat olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür. Kısa sürede beşeri çevre unsurlarına verdiği zararlar daha önemli ve somut zararlar gibi algılansa bile doğal ortama verdiği zararlar bununla karşılaştırılamayacak büyüklüktedir. Bu çalışmada kısa süreli etkilerinden çok ortak geleceğimiz açısından ve sürdürülebilir kalkınma açısından uzun süreli etkiler üzerinde durulacaktır. Kısmen ilk bakışta dikkat çeken beşeri unsurlara verilen zararlar da hatırlatılacaktır. Bu makalenin kaleme alındığı günlerde (10-18 Temmuz 2000) ülkemiz ve komşularımız büyük yangın olayları ile karşı karşıya kalarak milyonlarca dolar tutarında maddi kayıplara uğradılar. Bunlar arasında hasat edilmeyen ürünler, hayvan sürüleri, tarım alet ve ekipmanı ile muhtelif iş makineleri yangınları, sulama tesis ve ekipmanı tahribi, yerleşim birimlerini yangın tehdidi ile haberleşme ve elektrik iletim hatlarının zarar görmesiyle oluşan iş ve maddi kayıplar gibi çoğaltmak mümkündür. Bunların en önemlisi de söndürme çalışmaları sırasında meydana gelen zehirlenme ve yanma ile sonuçlanan ölümlerdir.
Tarla sürümünü kolaylaştırmak için başvurulan anız yakma olayı çok önemli olumsuz etkileri de beraberinde getirmektedir. Anız yakıldığında tarlanın yüzeyi tümüyle yandığı için burada bitkiler de dahil hiçbir canlı kalmamakta, yangın tarlalar arasında ve çevresinde ekilmemiş alanlara da taşmakta, buradaki bitkiler de yanmakta, hatta tek tuk çalı ve ağaçlar yandığı gibi, yer yer telefon ve elektrik direkleri de bu yangınlardan etkilenmektedir.
Doğal çevre Açısından;
Doğal çevre için meydana gelen zararları toprak örtüsünün uğradığı fiziksel kimyasal bozulmalar, toprak mikroflorasına zararlar, erozyona duyarlılık artışı, doğal bitki türlerinin yenilenememesi ve tür. zenginliğinin kaybolması, böcek, kuş, sürüngen ve doğal hayvan türlerinin soyunun tükenmesi ile hava kirliliği gibi, özetle tanıtmak mümkündür.
Bilindiği gibi doğal ekosistemlerin çok şiddetli olmayan antropojen etkilere karşı esnekliği nedeniyle zararlı etkilerin sonuçlarının hemen görülmemesine sebep olduğu, ancak ekosistemlerin kendi içlerinde ve birbiri arasındaki ekolojik olaylar zincirinde aksaklıklar meydana geldiği, bu aksaklıkların zamanla ekosistemler tarafından dengelenemediği için de tahribat ortaya çıktığı ve doğal dengesi bozulmuş bir ekosistemdeki ekolojik olaylar zincirini, tekrar dengeli duruma sokmanın ya çok pahalı veya imkansız olduğu belirtilmektedir. Buna ekolojik olaylar zinciri hakkındaki bilgi eksikliğimizi ve eğitim yetersizliğimizi eklediğimizde en küçük çevre duyarsızlığımızın nelere mal olacağı oldukça açıktır. |