Tarçın:
Vatanı Güney ve Güneydoğu Asya olan, yaprak dökmeyen aromatik kokulu ağaçtan elde edilir. Önemli olan iki tür tarçın en çok kullanılmaktadır
Yenibahar(Baharat):
Batı'da "Jameika Biberi" olarak da bilinir. Başta Jameika olnak üzere, Maksika ve Malezya'da yetiştirilen Yenibahar, "Pimento Officinalis" adlı bitkinin, olgunlaşmamış meyvelerinden elde edilir. Özellikle köftelerde kullanılıyor. Yılda 500 ton tüketiliyor
Zencefil:
100 cm boyunda kamış görünüşünde çok yıllık otsu bir bitkidir. Yapraklar mızrak şeklinde sivri uçlu ve tarçın kokuludur. Çiçekler sarı renkli ve çoğu bir arada bulunurlar. Zencefilin vatanı Güney Asya olmakla berâber Hindistan, Batı Afrika gibi birçok tropik bölgelerde ekimi yapılır. Memleketimizde ancak seralarda yetiştirilir. Nemli iklimi ve sulak yerleri sever. Bitkinin kökleri nişasta, reçine ve uçucu yağlar taşır. Kökler yassı ve grimsi renklidir. Kuvvetli kokulu ve biraz acımsı lezzetlidir. Baharat olarak kullanılır. Zencefil yağının hazmı kolaylaştırıcı tesiri vardır. Ayrıca yatıştırıcı ve gaz söktürücü etkiye sâhiptir.
Gızbara(kişniş)
Tek yıllık bir bitki olan Kişniş iğ şeklinde ince bir kök sistemine sahiptir. Dik duran sap yuvarlak olup özellikle üst kısmında dallanmıştır. Sap yüksekliği 80 cm'yi bulabilir. Bütün bitki çıplaktır. Temelde bulunan ve uzun süre kalmayan alt yapraklar uzun saplı olup, parçalanmamış durumdadır. Ancak kenarları kesilmiş basit parçalı veya genellikle 3 lopludur. Bu devrede kişnişi anasondan morfolo jik yönden ayırmak çok güçtür. Ancak kuvvetli kokusu nedeni ile anasondan kolaylıkla ayrılabilir. Ayrıca anason bitkisinin her tarafı pamukumsu tüylerle kaplı olması, diğer bir ayırıcı özelliktir. Kişniş'te orta yapraklar ise genel olarak sapsızdır. Çiçek kümesi uzun saplı olup, genellikle koruyucu yaprağı da yoktur veya büyük ölçüde dumuraa uğramıştır. Çiçek kümesi 3-5 ışınlıdır ve her ışının ucunda ufak çiçek kümesi bulunmaktadır. Tek çiçekler küçük uzunumsu ve uzunlukları eşit olmayan 5 çanak yaprağa, beyazdan kırmızıya kadar değişen küçük 5 taç yaprağa sahiptir. Ayrıca 5 erkek organ ve iki bölümlü dişi organ bulunur.
Kişniş'te meyve diğer umbelliferae'lerin aksine iki parçalı değil tek parçadan oluşmuştur ve şekli yuvarlağımsıdır. Kuru meyvenin kokusu hoş olmasına rağmen, olgunlaşmamış meyve ve yeşil bitkinin kokusu çok kötüdür. Meyve sert, rengi ise sarımsı kahverengiden sarımsı, kırmızıya kadar değişir. Meyve nin ucunda konimsi bir çıkıntı vardır ve bunun ucunda iki yana uzamış sivri uçlar bulunur
Oğulotu(Nınhe)
Kullanım alanları: Oğulotu, sindirim sistemindeki tüm kramplara ve gazşişkinliği ile ilişkili problemlere karşı çok etkilidir. Antidepressif etkisi sayesinde,korku ve depresyon kaynaklı sindirim problemlerinekarşı başarıyla kullanılabilir; çünkü bitkinineterli yağı, gerginlik ve stres tepkilerini yumuşatabilecekyeteneğe sahiptir. Kalbi ve kan dolaşımını güçlendirirve yüzeysel kan damarlarını genişleterek, yüksek kan basıncınınormal düzeye indirebilir. Örneğin grip gibi hastalıklardagörülen yüksek ateşe karşı, öncelikle terleticiözelliği nedeniyle rahatlıkla kullanılabilir. Hipertiroidizmekarşı kullanıldığında önemli rahatlıklarsağlayabilir. Eterli yağın içerdiği Citrale veCitronellal maddeleri, özellikle merkez sinir sistemini yatıştırabilir.Polyphenol maddesi ise, öncelikle herpes-simplex virüsüne karşıolmak üzere, antiviral etkiye sahiptir. Zonahastalığına karşı, 1 çaykaşığı zeytinyağına 5 damla oğulotu eterli yağıkarıştırılır ve ağrılı bölgelere hafifmasajla yedirilir. Çok rahatlatıcıdır.
Kullanım biçimleri: Oğulotu çayı: Bir tatlı kaşığı incekıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı dolusukaynar derecede sıcak suyla haşlanır, üstü kapalı olarak6-8 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak yeterlidir. |