Tekil Mesaj gösterimi
Alt 03-02-2007, 12:38   #3
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

1.4 Dünyada Serbest Bölgeler

II.Dünya Savaşı öncesi kurulan Singapur ve Hong Kong Serbest Limanları ile, daha sonra kurulan Panama,İrlanda Tayvan ve Güney Kore Serbest bölgelerinin elde ettikleri büyük başarılar, Serbest bölgeler fikrinin pek çok ülkece kabul edilmesine katkıda bulunmuştur.1967 yılında Serbest Bölgelerin,Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İlişkiler Komisyonunca gelişmekte olan ülkelerin ihracatlarını arttırmada önemli bir araç olarak kabul edilmesinden sonra, Serbest Bölge sayısı hızlanarak artmıştır.

Sonuç olarak ABD,İngiltere,Almanya,Macaristan,Yugoslavya,Suudi Arabistan,Pakistan,Hindistan,Tayland,Çin gibi farlı rejimlerle idare edilen 80 ülkede, 450’nin üzerinde Serbest Bölge kurulmuş ve Serbest Bölgeler üzerinde gerçekleşitirilen ticaretin hacmi 500 milyar dolara ulaşmıştır.

Yakın çevremizde yer alan Serbest Bölge sayısı 25 civarında olup,bunlar İran,Suriye,Lübnan,Ürdün,Mısır,Libya,Kuzey Kıbrıs,Güney Kıbrıs,Yunanistan ve Romanya’da bulunmaktadır.

Bu gelişmelerin dinamiğini sağlayan unsur ise şu şekilde özetlenebilir.Gelişmiş ülkelerdeki işçi ve özellikle vasıfsız işçi ücretleri, gelişmekte olan ülkelerdeki işçilik ücretlerinin birkaç katıdır.


1.5 Türkiye’de Serbest Bölgeler

Serbest Bölge çalışmalarının Türkiye’de uzun bir geçmişi vardır.Osmanlı Gümrük Vergi Sisteminde, 1850 yılından sonra yapılan değişikliklere rağmen aksaklıklar önlenememiştir.Bu aksaklıklar ve ugulamada ortaya çıkan sorunlar, ithalatın gümrük vergi ve resimlerinin pahalıya mal olmasına neden olmuştur.

Serbest Liman ve Bölge kurulmasının sağlayacağı faydalar, özellikle Dış Ticaret ve Beyoğlu tüccarı tarafından sık sık vurgulanarak fikrin yaygınlık kazanmasını sağlamıştır.Fakat bu öneriler, gümrük gelirinin bir bölümünü alan Düyun-u Umumiye tarafından, gelir kaybına neden olacağı endişesiyle olumlu karşılanmamıştır.

Serbest Bölge Kurulması yönünde ilk önemli girişim 1908 devriminden sonra olmuş, ittihat ve Terakki bu amaçla bir komisyon kurmuştur.Ancak komisyon, Çekmece Gölü veya Yedi Kule Sahillerinde tesis olunacak bir serbest bölgenin 300 milyon altın Franga mal olacağını hesaplamış ve bu iş için alınacak borcun faizinin bile karşılanamayacağının görülmesi üzerine, proje uygulanmamıştır.

Kurtuluş savaşı sonrasında, Serbest Liman konusu İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası tarafından oluşturulmuş olan İstanbul İhtisas Komisyonun hazırladığı rapor ile tekrar gündeme gelmiştir.

Serbest Bölge ile ilgili ilk ve tek uygulama biraz dolaylı bir yoldan, Türk Hükümeti ile Amerikan Ford Kumpanyası arasında 27.11.1928 tarihinde yapılmış bir anlaşma neticesinde, özel bir kanunla gerçekleşebilmiştir.Türkiyenin bu ilk serbest bölge uygulama deneyimi dış nedenlerle kısa süreli olmuş ve başarısız olarak kapanmamıştır.
  Alıntı ile Cevapla