Ayrıca, ülkenin ihracat endüstrilerinde sağlanan verimlilik artışları sonucunda ihracat hacmi gelişebilmekte ve bu da ülkenin ithalat kapasitesini büyüterek, ekonomik refahı arttırabilmektedi r (S EYİDOĞLU, 1996; 706). Verimli lik artışının fiyatlardaki düşüşten fazla gelir kazandırabilmektedir (HOGEDORN, 1992; 440).
Başka bir eleştiriye göre, ihracat fiyat endekslerinın ıthalat fiyat endekslerine oranını gösteren net değişim ticaret hadleri, sadece mal ticaretini kapsamaktadır. Oysa, diş ticaret mal ihraç ve ithali yanrnda, hizmet ticaretini ve uzun ve kısa süreli sermaye akımlarını da kapsamaktadır. Dolayısıyla, sadece bir ülkenin ticaret hadlerine bakarak o ülkenin dış ticaretten kazançlı veya kayıplı çıkacağını söylemek pek de gerçekçi olmamaktadır (MUMCU, 1969; 72). Bunlara ilave olarak, net değişim ticaret hadlerinin sadece nisbi fiyat ilişkisine dayandığı ve dış ticaret hacmindeki değişmeleri dikkate almadığı belirtilmiştir.
İthalat miktar endeksinin ihracat miktar endeksine oranını gösteren brüt (gayri safi) değişim ticaret hadlerinin de dış ticaret kazanışları konusunda yanıltıcı bilgiler vereceği ileri sürülmüştür. Bunun sebebi ise, bir ülkenin ithalatının artmış olmasının tek sebebinin o ülkenin ihracatının artmış olması değil, söz konusu ülkenin borçlanarak da ithalatını arttırmış olabileceğidir. |