3.3.9. Sonuç Yüzlerce yıllık geçmişe sahip uluslararası pazarlama, II. Dünya savaşından sonra çok daha değişik bir nitelik kazanmıştır. Artık genellikle ikili olan uluslararası pazarlama çok taraflı bir özelliğe sahip olmuştur. Bunun sonucunda artan rekabet ve rekabetçi üstünlükler, kaynakların etkin ve verimli kullanılması zorunluluğu, firmaların ve ülkelerin birbirlerinden farklı özelliklere ve olanaklara sahip olmaları ve diğer mikro ve makro faktörler de uluslararasılaşmayı gündeme getirmiştir. işletmeler için uluslararasılaşma süreci içerisinde kullanılabilecek çeşitli yollar vardır. İşletmelerin çeşitli yetenekleri ve risk faktörleri bir anlamda kullanılacak uluslararasılaşma yolunu ve stratejisini tayin etmektedir. Bu noktada işletmelerin başvurabilecekleri uluslararasılaşma yolları; ihracata, sözleşmelere ve üretime dayalı olurken, kullanabilecekleri stratejiler de; direkt-indirekt ihracat, lisans anlaşmaları, franchising, yönetim anlaşmaları, sözleşmeli üretim, ortak girişim, yabancı direkt yatırım, ulusal sınırlar dışında anahtar teslimi yapılan projeler ve müşterilik anlaşmalarıdır. Ayrıca uluslararasılaşma stratejilerine bakıldığında; en az riskli olan in-direkt ihracattan en fazla riskli direkt yatırıma kadar olan uluslararasılaşma stratejilerinin, riskleri azaldıkça firmaların temelde kazanç oranının ve kontrol kapasitesinin de azaldığını görmekteyiz. |