Zararın patlama gösterdiği 1991 yılına gelindiğinde her iki demir-çelik fabrikasına satılan kömürün fiyatı 60 dolara düşürülür ve miktarı da azaltılır. (Toplam satışın % 32’si-850 bin ton) Bunun yanında ÇATES’e 27 dolara satılan kömürün miktarı artırılır. (Toplam satışın % 30’u-777 bin ton). Doğal olarak, Demir-Çelik Fabrikaları biraz daha fazla kömür ithal ederler. TTK’nın zararı ilk rekorunu kırarken, Türkiye’de ithalatla döviz kaybeder. Sonraki yıllarda bu tablo daha da bozulur. 1993 yılında, 55 dolara üretiminin % 26’sını Demir-Çelik Fabrikalarına satan TTK, üretimin % 46’sını 25 dolara ÇATES’e satar.
Satış politikası ters döndükçe TTK’nın zararı rekor kırmaya devam eder. 1993 yılı zararı, 223 milyon doları finans gideri olmak üzere 670 milyon doları bulur.
TTK göz göre göre batırılmaktadır. Aynı Bakanlığa, yani Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı olan ÇATES’e ucuz fiyatla kömür satılarak TTK’dan kaynak transferi yapılır. TTK ise açığını özel bankalardan yüksek faizlerle kullandığı kredilerle kapatmaktadır.
Sabotaj bununla da kalmaz. Demir-Çelik Fabrikalarının ve ÇATES’in artan ihtiyacını karşılamak üzere, yatırım yaparak üretimi ve kaliteyi artırmak yerine, TTK’daki işçi sayısı azaltılır. 1989’da 35.492 olan işçi sayısı 1993’de 28.429’a indirilir. İşçi sayısını düşürerek zararı azaltacaklarını ve TTK’nın durumunu düzelteceklerini savunurlar. Kalitesiz kömür satışının artmasıyla, yükselmiş görülen satılabilir ürün rakamlarını verimlilik artışı diye gösterip, işçi çıkartılmasını meşrulaştırmaya çalışan dönemin siyasi kadroları, TTK’nın ve Türkiye’nin ekonomik krize sürüklenmesini hızlandırmışlardır.
5 Nisan Kararları
Türkiye genelinde tüm KİT’lerde uygulanan batırma politikaları belirli bir noktaya gelmiş, kamuoyunda KİT’lerin gözden düşürüldüğüne inanılarak, yeni Başbakan’ın rüzgarıyla, son aşama olan satma, kapatma süreci başlatılmıştır.
Zonguldak açık hedeftir. 5 Nisan 1994 Kararlarında; Amasra Müessesesi ve Armutçuk Müessesesi’nin özelleştirilmesi, özelleştirilemezse kapatılması. Karabük Demir-Çelik Fabrikası’nın özelleştirilmesi, özelleştirilemezse kapatılması. Ereğli Demir-Çelik Fabrikası’nın özelleştirilmesi. TTK’nın bütün üretim bölgelerine malzeme üreten Maden Makineleri Fabrikası’nın da özelleştirilmesi veya kapatılması istenir. |