OECD- 44.63
Türkiye’de, Türkiye Taşkömürleri Kurumu (TTK) ile Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) aynı Bakanlığa, yani Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlıdır ve bu fiyat uygulamasıyla TEK kar ederken TTK zarar ettiği için kapatılmak istenmektedir.
Bu tablo, 5 Nisan Kararları sürecinde dönemin Bakanına sunulmuş ve satış fiyatının değiştirilmesi istenmiştir. ÇATES’e verilen kömürün fiyatı 1995 yılında 25 dolar, 1996 yılında 29 dolardır.
İşçi sayısı 1996 yılında 20.425’e, 1998 yılında 17.496’ya gerilerken ÇATES’e verilen ürünün oranı, toplam satışın % 58.5’i ve % 73’ü olur. Öncelikle demir-çelik sektörü için kömür üretilen ve iki tane demir-çelik fabrikasının bu nedenle bölgeye kurulduğu gözardı edilerek bütün üretim ÇATES’e yönlendirilir. Yani taşkömürünü stratejik ürün yapan koklaşabilme özelliği yok sayılmaktadır.
Bu satış politikasıyla gelinen önemli noktalardan birisi de, demir-çelik sektörüne verilecek kömürü zenginleştiren lavuarların devre dışı bırakılmak istenmesidir. Özellikle Zonguldak Şehir Merkezi’nde ve Liman kıyısında bulunan Zonguldak Lavuarı’nın yerine göz koyan rantiyeci çevrelerin desteğiyle, lavuarlama tekniği tamamen ortadan kaldırılarak önemli bir adım atılmak istenmektedir. Bu sistem de ortadan kaldırılırsa demir-çelik sektörünün tamamen dışarıya bağımlı hale gelmesi sağlanacak ve Zonguldak taşkömürünü ayrıcalıklı yapan özelliği ortadan kalkacaktır.
Sonrasında, sadece ÇATES’e; 3300 Kalorili ve % 46 küllü ve linyit kömürü eşdeğerinde üretim yapan TTK, üretim maliyeti açısından linyit işletmeleri ile karşılaştırılabilir noktaya gelecek ve kapatılması her zaman gündeme getirilebilecektir.
Demir-Çelik Sektörü ve TTK
TTK’nın 1998 yılı içinde demir-çelik sektörüne yaptığı satışlar ve değişen satış politikasının, Kuruma ve ülkemiz ekonomisine yansıması şöyledir.
Zonguldak’ta koklaşabilir taşkömürü üretildiği için bu bölgeye kurulan Kardemir ve Erdemir’in 1998 yılında TTK’dan aldıkları kömürün toplamı 200 bin ton civarındadır. Yani TTK’nın o yıl yaptığı üretimin yaklaşık %10’unu almışlardır.
1998 yılında; Kardemir A.Ş, 843 bin 478 ton, Erdemir ise 1 milyon 400 bin ton kömür ithal etmiştir. İki fabrikanın toplam ithalatı 2 milyon 243 bin tondur. TTK’nın toplam üretimi ise 2 milyon 305 bin tondur. Bu iki fabrika da dahil, Türkiye’nin sadece demir-çelik sektörünün kömür ihtiyacı 5 milyon ton civarında, toplam taşkömürü ihtiyacı ise yaklaşık 10 milyon tondur.
Kardemir’den yapılan açıklamada 1998 yılı ithalatının; tonu yaklaşık 67 dolara, 430 bin 303 tonunun ABD’den, ve tonunun yaklaşık fiyatı 63 dolara, 423 bin 175 tonunun ise Avustralya’dan, yapıldığı belirtilmiştir. Her iki fabrikanın aynı yıl içinde yaptıkları ithalat için ödedikleri miktar yaklaşık 145 milyon dolar, TTK’ya ödedikleri ise 12 milyon dolar civarındadır. |