Basketbol
Basketbol, dikdörtgen biçimindeki (genellikle kapalı) bir alanda beşer oyuncudan oluşan iki takım arasında, şişirilmiş bir topla oynanan oyuna verilen addır. Takımlar sayı kazanmak için topu, elle oynayarak, yerden yüksekte yatay olarak yerleştirilmiş bir çemberle çevresindeki fileden oluşan karşı tarafın basket’inden (sepet) geçirmeye çalışırlar. Orjinali Basketball olan bu sporun adı dilimize Basketbol olarak geçmiştir. İngilizce’de basket “sepet”, ball da “top” anlamına gelir. Sepettopu kelimesi dilimizde var olmasına karşın kullanmadığımız kelimelerden biridir.
Basketbolu 1891’de, ABD’nin Massachusetts eyaletinde Springfield Genç Erkekler Hıristiyan Birliği (YMCA) Eğitim Okulu’nda beden eğitimi öğretmeni olan James Naismith yarattı. O zamanlarda pota yerine şeftali sepetleri kullanılmasından dolayı oyuna basketball (sepettopu) adı verildi. Beşer kişilik takımlar arasında ilk basketbol karşılaşması 1896’da Iowa City’de oynandı. Takımların beşer kişiden oluşması ise 1897’de kural haline geldi. Oyun kısa zamanda Kanada, Fransa, İngiltere, Avustralya, Çin ve Hindistan’a yayıldı. YMCA’nın jimnastik salonunun yalnızca 10-18 kişi tarafından kullanılabilmesi yüzünden oyunu bir süre yasaklaması, basketbol meraklılarının özel oyun alanları kiralamalarına, böylece de profesyonel basketbolun ilk adımlarının atılmasına yol açtı. Önceleri futbol topuyla oynanan oyun, sonraları daha büyük çapta, gene parçalı ve dikişli bir topla oynanmaya başladı. 1948-49’da tek parçalı, çevresi ve ağırlığı belirlenmiş ilk resmi basketbol topu ortaya çıktı. Sepet ve daha sonraları altı kapalı fileler yerine altı açık ağ kullanılması 1912-13’de, çemberin arkasına topun arkaya düşmesini önleyecek bir engel (panya) yerleştirilmesi 1895’de, cam potaların kullanılması ise 1908-10’da gerçekleşti. Aşağıdaki resimlerde basketbol sahası ve gerekli donanım hakkında daha anlaşılır bilgiler edinebilirsiniz.
|