aralık 1999 istikrar programı (stand-by antlaşması)
Uluslar arası Para Fonu’nun (IMF) Aralık 1999’da imzalanan stand-by antlaşması, özellikle ekonomiyi hasta eden yüksek enflasyonu ortadan kaldırmayı, makro-ekonomik dengeleri iyileştirmeyi ve ekonominin uzun zamandır var olan yapısal zayıflıklarını gidermeyi hedeflemiştir.
Bu programın bazı darboğazları olacağı ve bazı sorunlara yol açacağı ve özellikle cari işlemler açığını arttıracağı baştan belli idi. Ancak ortaya çıkacak sorunların aşılabileceği düşünülüyordu.
1999 Programının Temel Özellikleri ve Döviz Çıpası Uygulaması
IMF destekli programa göre, kamu iç borç stokunun denetim altına alınması düşünülürken, para politikasında net iç varlıklar ile sıkı limitler getirilerek, Merkez Bankası pasifize edilmiştir.
Döviz kurunun sabit olmasını (döviz çıpasının uygulanması) savunan görüşe göre;
Döviz kurunun çıpa olarak kullanılması, mali disiplin için çok ciddi bir ortam hazırlamaktadır. Ancak ortaya çıkacak problemler önceden görülerek hızla çözülmelidir.
Enflasyonist beklentilerin kırılabilmesi için, basit, kolay ölçülebilir ve izlenebilir bir gösterge olmalıdır. Ancak uygulamada, faizler hızla düşmekte, enflasyon, programın üstünde gerçekleşmektedir.
Yüksek para ikamesinin sağlanmasıyla, dövizin ölçü ve değişim aracı olarak da kullanılması ön plana çıkmaktadır.
Dövizin sabitleştiği durumda, kontratların döviz kurundaki değişime daha kolay uyum sağlayacağı beklenmektedir.
Yüksek para ikamesi nedeniyle enflasyonu veya parasal büyüklüğü hedef alan para programlarının uygulanmasında güçlükler ve Merkez Bankası’nın durumu önceden belirlenmelidir.
Türkiye’de döviz kurunun ABD Doları karşısında sabitleştirilmesinden doğacak sorunların üzerinde önemle durulması, alternatif çözüm programlarının hazırlanması gereklidir.
|