Yeni Küresel Düzenlemeler ve Çevre | |
YENİ KÜRESEL DÜZENLEMELER ve ÇEVRE
Merkez’deki iç çekişmeler ve Çevre’nin yeni ekonomik düzene uyumlaştırılması için yeni politikalar 1970’li yılların son çeyreğinden itibaren yürürlüğe girdi. Merkez’in her bir ayağı kendi sermayesine serbest alan açabilmek için kıyasıya savaş vermekte.1990’lı yıllarda bu savaşın kesin mağlubu şimdilik Rusya, biraz da Japonya.
Merkez-içi çekişmelerden ötürü ABD’nin başlattığı, GATT Uruguay Round görüşmelerinin ortaya çıkardığı yeni bir küresel düzen var artık. Sermayenin küreselleşmesine Çevre’yi içerebilmek, Merkez sermayesi açısından karlı yatırım alanına dönüştürebilmek ve çığ gibi büyüyen dış borçların ödenmesini garantilemek için getirilen yeni düzenlemeler; öyle ki, bu düzenlemeler hükümetlerin ekonomi politikası geliştirme özgürlüğünü neredeyse ortadan kaldırdı.
1.IMF ve DÜNYA BANKASI
1.Merkez’in Kararlara ve Kredilere Egemenliği
IMF Bretton Woods Para Sistemi’nin çöküşünü izleyerek; Dünya Bankası ise Avrupa’nın savaş yıkıntısını gidermesi sonrasında işlev değişimine girdiler. Önceleri programlarını birbirlerinden bağımsız olarak yürütüyorlardı. GOÜ uluslar arası bankalara olan borçlarını ödeyemez duruma düştükçe bu politika değişti. Böylece GOÜ karşısında birlikte hareket etme yoluna girdiler. Kardeş sayılmalarının nedeniyse kısa vadeli krediler yanında artık IMF orta vadeli kredi açma yoluna girerken, Dünya Bankası’nın da, uzun vadeli proje kredilerine ek olarak, reform yapan GOÜ’ye yapısal uyum amacıyla, CİB dengesi için orta vadeli program kredileri açmaya başlaması. Ayrıca, bunlardan birine üye olan ülke diğerine de üye olmuş sayılıyor.
IMF üyesi her ülkenin, Fon’a kota denilen bir payla katılması gerekir;bunun %25’i SDR(IMF tarafından yaratılan özel çekme hakları) veya SDR’nin birleşimine giren başlıca beş ülke parasından (ABD doları, Japonya yeni, Alman markı, İngiliz sterlini ve Fransız frangı), geri kalan %75’i de ülkenin kendi ulusal parasından oluşur. Her üyenin Fon’daki oy ağırlığı kendi kotasının büyüklüğüyle belirlenir. ABD, Japonya, AB ve Kanada birlikte oy ağırlığında neredeyse üçte iki paya sahiptir;geri kalan ülkelerin payı azınlıktadır.
Merkez verdiği kredilerin de kaynağıdır. Nedeni, IMF’nin olağan kredi kaynaklarının kendi çıkardığı SDR ve başlıca ülkelerin kotaları karşılığı yatırdığı paralarından oluşmasıdır;bu paralar da zaten SDR’nin bileşimine giren paralardır.
IMF’den kredi alma durumundaki GOÜ ne kadar güç durumdaysa, IMF’nin dayatma gücü o kadar artar; nedeni oy ağırlığı’na sahip üyelerinin sermayesini artan rizikolara karsı koruma zorunda olmasıdır. |