Dünyada kişi başına en çok dış yatırım yapan ve dış yatırım alan ülke İngiltere. ABD ikinci sırada yer alır. İngiltere’nin öncülüğüne iki iç sorunu neden gösterilir: Büyüme hızı 1990’lı yıllarda AB ortalamasının üstüne çıkmış olsa da uzun yıllar durgun kaldı; aynı şekilde yakın geçmişte işçi sendikalarının güçlü ücret talebi baskıları semayenin kar haddini içeride düşürdü, sermaye dışarı göçtü. Dışardan büyük sermaye girişinin nedeni ise,AB’de yabancı sermayeye en hoş görülü davranan birkaç ülkeden birinin İngiltere olması.
ABD ile Japonya arasında önemli bir sürtüşme noktası, ABD’nin Japon sermayesine kapılarını açtığı halde, Japonya’nın pazarını ABD ve diğer ülkeler kaynaklı sermayeye kapalı tutması.
Merkez ile Çevre arasında çok önemli bir fark var: Merkez, dolaysız sermaye ihracatçısı ,yani girenden çok dışarı çıkış var. Merkez iç yatırımlarda rizikonun düşüklüğü, satın alma gücü yüksekliğinin sağladığı geniş Pazar, yeni işletme teknikleri vb. bu yatırımların karlılığını yükselttiği ölçüde, ÇUŞ’un bu pazarlara yönelmesine yol açmakta.
ABD için 1988-92 yılları, geri kalan Merkez içinse 1990 sonrası büyük depresyon’dan bu yana yaşanan en yoğun kriz yılları oldu. Yani dolaysız yatırımlarda küreselleşmenin ivme kazanması, kaynağını, kısıtlamaların kalkması kadar Merkez’deki durgunluktan aldı; tabi, Berlin Duvar’nın yıkılması ve SSCB’nin dağılmasının yarattığı fırsatlar buna eklendi.
Dış yatırım Çevre’ye geldiğinde ise kar haddini düşürmek dışında sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bunların başında aynı lana oligopolist rekabet gereği yabancı yatırım yığıldığında, üretim kaynakları kullanımındaki çarpılmalar gelir. Bu, özellikle otomotiv kesimi için geçerli.
2) Kısa Vadeli Parasal Sermaye ve Mali Krizler
Dışsal mali serbestleşme, a) yurt sakinlerinin dış piyasadan serbestçe borçlanmasını ve yurt sakini olmayanların serbestçe iç mali piyasalarda plasman yapabilmesini sağlar; b) yurt sakinleri dışarı serbestçe sermaye transfer edip yabancı varlık kalemlerini tutabilir,yurt sakini olmayanlar da aynı şekilde iç mali piyasalardan borçlanabilir; c) yurt içinde sakinler yabancı paralar üzerinden serbestçe tüm işlemleri yapabilirler.
|