Geçici Vergi Ugulamasında Reeskont İşlemleri
Çeşitli vergi kanunlarında değişiklik yapan 22.07.1998 tarih ve 4369 Sayılı Kanun ile geçici vergi uygulamasında önemli değişiklikler yapılmıştır. Anılan değişiklik kanunu öncesinde gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelelflerinde geçici vergi uygulaması Gelir Vergisi Kanunu’ nun mükerrer 120. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun mükerrer 40. madde hükümlerinde öngörülen esaslar dahilinde yapılmakta iken 4369 Sayılı Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 120. madesinde önemli değişikliklere gidilmiş, Kurumlar vergisi Kanunu’nun ise mükerrer 40. maddesi yürürlükten kaldırılmış, uygulama kurumlar vergisi oranının da belerlendiği 25. maddesi hükmünde yeniden düzenlenmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun “Geçici Vergi” kenar başlıklı mükerrer 120. maddesinin 4369 Sayılı Kanun’ un 52. maddesiyle değişen ve 01.01.1999 tarihinde yürürlüğe giren yeni hali aşağıdaki gibidir:
“Ticari kazanç sahipleri (basit usulde vergilendirilenler hariç) ile serbest maslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu Kanun’un ticari ve mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümlerine göre (indirim ve istisnalar ile Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümleri de dikkate alınarak) belirlenen ilgili hesap döneminin üçer aylık kazançları (42. madde kapsamına giren kazançlar ile boterlik görevini ifa ile mükellef olanların bu işlerden sağladıkları kazançlar hariç) üzerinde 103. maddede yer alan tarifenin ilk gelir dilimine uygulanan oranda geçici vergi özerler. Geçici vergi matrahının hesaplanmasında dönem sonu mal mevcutları, kayıtlar üzerinden tespit edilebilir. Geçici vergi matrahının hesabında, yıllık beyennamede kazancın yetersiz olması nedeniyle indirilmeyen tutar hariç, harcama yapılmadıkça yatırım indirimi uygulanmaz.
Hesaplanan geçici vergi, üç aylık dönemi izleyen ikinci ayın 15. Günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine beyan edilir ve aynı süre içinde ödenir. Aynı dönem içinde tevkif edilmiş bulunan gelir vergisi (42. maddede belirtilen kazançlardan yapılan tevkifat hariç) hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.
Yapılan incelemeler sonucunda, geçmiş dönemlere ait geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, eksik beyan edilen bu kısım için re’sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Mahsup süresi geçtikten sonra, kesinleşen geçici vergiler terkin edilir, ancak gecikme faizi ve ceza tahsil edilir.
Bir önceki takvim yılında üçer aylık dönemler halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen geçici vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutar, mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara rağmen kalan geçici vergi tutarı, o yılan sonuna kadar yazılı olarak talep edilmesi halinde mükellefe red veya iade edilir.
İşin bırakılması halinde, işin bırakıldığı dönemi izleyen dönemlerde geçici vergi ödenmez.
Geçici vergi uygulamasına ilişkin usuller Maliye Bakanlığınca tespit edilir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun kurumlarda geçici vergi uygulamasının düzenlendiği ve 01.01.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 25. maddede hükmüne göre ise, |