Alacak senetlerinin değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler, borç senetlerini de aynı şekilde işleme tabi tutmak zorundadırlar.” Hükmü yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen hükümlerden de anlaşılacağı üzere, senede bağlı alacakların ve borçların değerleme günündeki kıymetlerine irca edilmesi sırasında senet üzerinde faiz nispetinin belli edelmediği hallerde T.C. Merkez Bankasının resmi iskonto hadlerinin uygulanması yasal bir zorunluluk olup, alacak senetleri ile borç senetlerinin reeskont işmelerinde uygulanacak iskonto yönteminin de T.C. Merkez Bankasının tatbikatına paralellik arzetmesi gerekeceği açıktır.
T.C. Merkez Bankasının reeskont işlemleri ile ilgili uygulamasında ise vadesine en çok 92 gün kalmış olan senetler reeskonta tabul edilmekte: senedin vadesinin belirlenmesinde faizin başlangıç tarihi olarak senedin reeskonta kabul edildiği tarihten bir önceki gün esas alınmaktadır. Vadesi 92 günden daha fazla olan senetler ise reeskonta kabul edilmemektedir. İskonto tutarı ise dış iskonto yöntemine göre, yani senedin itibarı değeri üzerinden hesaplanmaktadır.
Örnek:
T.C Merkez bankasınca reeskonta kabul edilen vadesine 90 gün kalmış olan 10.000.000 lira değerindeki bir senede ilişkin iskonto tutarı şu şekilde hesaplanmaktadır.
F= (a x n x t) / 360
F= İskonto tutarı,
A= Senedin değeri
N= Faiz oranı
T= Vade
F= (10.000.000 x 0.55 x 90) / 360
F= 1.375.000 TL
Merkez Bankasının yalnızca kısa vadeli senetlere konu olan reeskont işlemlerinde dış iskonto met****a göre hesaplama yapılması sorun yaratmamakla birlikte, bu met**** uzun vadeli senetler için hesaplanan iskonto tutarının senet değerinden daha fazla olması, dolayısı ile senedin halilazır değerinin negatif olması gibi bantıkla bağdaşmayan bir sonuçla karşılaşılabilmektedir.
Örnek:
720 gün vadeli 10.000.000 lira nominal değerli bir senede ilişkin iskonto tutarı şöyledir.
İskonto tutarı
F= ( a x n x t ) / 360
F= (10.000.000 x 0.55 x 720) / 360
F= 11.000.000 TL.
Halihazır senet değeri
= Nominal değer – iskonto tutarı
= 10.000.000 – 11.000.000
= -1.000.000 TL
Bu itibarla, T.C. Merkez Bankasınca uygulanan dış iskonto yönteminin çok uzun vadeler taşıyabilecek senetlerin değerleme günündeki kıymetlerin hesaplanmasında kullanılması teknik olarak mümkün bulunmamaktadır.
|