[onurgulcemal]

1) Hukuki düzenlemeler:

a) 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu

Bankalar, Türk Ticaret Kanununun 12'nci maddesine göre faaliyette bulunan ticarethanelerdir. Kanun’un 11'inci maddesine göre, ticarethane veya fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletme sayılmaktadır. 14'üncü maddeye göre de, bir ticari işletmeyi kısmen dahi kendi adına işleten kimseye "tacir" denmektedir. Kanun’un bu açık tanımından bankaların tacir olduğu sonucu çıkmaktadır. Kanun’un "Ücret isteme hakkı" başlıklı 22'nci maddesinde, “Tacir olan veya olmayan bir kimseye, ticari işletmesiyle ilgili bir iş veya hizmet görmüş olan tacir, münasip bir ücret isteyebilir” hükmü bulunmaktadır. Bankalar müşterilerine kredi kartı vermekle müşterilerine hizmet sunmaktadırlar. Çünkü kredi kartı sahibi, elindeki kredi kartı ile üçüncü şahıslardan mal ve hizmet almakta, aldığı bu mal ve hizmetin bedelini yaklaşık 1 ay sonra ödemekte, bankaca öngörülen sürede ödeme yapması halinde bu geç ödeme nedeniyle faiz ödememektedir. Ayrıca müşteri bu kredi kartını, nakit para olarak kullanabilmektedir. Bankalar müşterilerine kredi kartı vermekle, müşterilerine güven ve itibar kazandırmakta, kredi açmaktadırlar.

Bankaların Türk Ticaret Kanunu’na göre tacir olması nedeniyle yukarıda belirtildiği şekilde ücret alma hakkı bulunmaktadır.

b) Bankacılık Kanunu

Bankacılık Kanunu’nun “Faiz oranları ile diğer menfaatler” başlıklı 144’üncü maddesi; “Bakanlar Kurulu, bankaların ödünç para verme işlemleri ve mevduat kabulünde uygulanacak azami faiz oranlarını, katılma hesaplarında kar ve zarara katılma oranlarını, özel cari hesaplar dahil bu maddede belirtilen işlemlerde sağlanacak diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Merkez Bankası' na devredebilir.” hükmündedir.

aa) 16 Ekim 2006 tarih ve 2006/11188 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

Bankacılık Kanunu’nun sözü edilen 144’üncü maddesinden aldığı yetkiye istinaden Bakanlar Kurulu tarafından 16 Ekim 2006 tarih ve 2006/11188 sayılı Kararı yayımlanmıştır. Resmi Gazete’nin 22 Kasım 2006 tarih ve 26354 sayılı nüshasında yayımlanan Karar’ın “Diğer menfaatler” başlıklı 4’üncü maddesinde; bankaların kredi işlemlerinde sağlayacakları faiz dışındaki diğer menfaatlerin ve tahsil olunacak masrafların nitelikleri ile azami miktar ya da oranları ve bunların kısmen veya tamamen serbest bırakılmasının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanacak tebliğlerle düzenlenmesi öngörülmüştür.

ab) 2006/1 Sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği:

Bakanlar Kurulunun 2006/1118 Sayılı Kararı’nda öngörüldüğü üzere, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından “Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarara Katılma Oranları ile Kredi İşlemlerinde Faiz Dışında Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında 2006/1 Sayılı Tebliğ yayımlanmıştır. Resmi Gazete’nin 9 Aralık 2006 tarih ve 26371 sayılı nüshasında yayımlanan 2006/1 Sayılı Tebliğ'in, “Kredi faiz oranları ve sağlanacak diğer menfaatler” başlıklı 4’üncü maddesinde; bankalar tarafından reeskont kaynaklı krediler dışındaki kredilere uygulanacak faiz oranları ile faiz dışında sağlanacak diğer menfaatlerin ve tahsil olunacak masrafların nitelikleri ve sınırlarının serbestçe belirlenmesi öngörülmüştür.

c) Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu

Konuya ilişkin özel yasa niteliğindeki “Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu”nun “Sözleşme şartları” başlıklı 24’üncü maddesinde, kart hamilinin yaptığı işlemler nedeniyle, sözleşmede yer almayan faiz, komisyon veya masraf gibi adlar altında hiç bir şekil ve surette ödeme talep edemez ve kart hamilinin hesabından kesinti yapamaz hükmü bulunmaktadır.

d) 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

Kanun'da, kredi kartı üyelik aidatının alınmasını engelleyen bir hüküm bulunmamaktadır.

e) Borçlar Kanunu

Kredi kartları sözleşme mukabilinde banka müşterilerine verilmektedir. Borçlar Kanunu’nda mevcut olan sözleşme serbestisi ilkesi içinde taraflar sözleşme hükümlerini belirleyebilmektedirler.

Genel olarak kredi kartlarına ilişkin sözleşmelerde kart ücreti veya yıllık üyelik aidatı da dahil olmak üzere kart hamilinin borç ve yükümlülükleri belirtilmektedir.