2-SERMAYE PİYASASI KURUMLARINA İLİŞKİN VERGİLENDİRME HÜKÜMLERİ
A-MENKUL KIYMET YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ PORTFÖY İŞLETMECİLİĞİNDEN DOĞAN KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİ
1-Tam Mükellefiyete Tabi Olan Yatırım Fon ve Ortaklıkları
Yatırım fon ve ortaklıkların,portföylerindeki hisse senedi oranına göre A ve B tipi adlolunmakta ve farklı vergilendirmeye tabi tutulmaktadır.Eğer portföyündeki hisse senedi oranı %25’den az değilse A tipi,%25’den az ise B tipi olarak adlolunmaktadır.Bu özelliği itibariyle vergilendirmede yatırım fon ve ortakların portföy kazançları konusunda ikili bir uygulama öngörülmüştür.
1.1.A Tipi Yatırım Fon ve Ortaklıkları
Bunların portföy işletmeciliğinden doğan kazançlar,kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur.
Ancak,kurumlar vergisinden müstesna tutulan söz konusu kazançlar,gelir vergisi uygulaması bakımından,bu kazançların dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın gelir vergisi tevkifatına tabi bulunmaktadır.
Bununla ilgili olarak yapılan düzenlemede,1.1.1995 tarihinden itibaren,söz konusu gelirler üzerinden %0 (sıfır) olarak tevkifata tutulmakta,başka bir anlatımla vergiden tamamen istisna edilmiştir.
1.2.B Tipi Yatırım Fon ve Ortaklıkları
Bu fon ve ortaklıkların portföy işletmeciliğinden elde ettikleri kazançların vergilendirilmesinde,A tipi fonlardan en önemli farkı GVK’nu açısından olmaktadır.GVK’nun 94/6-a bendinin ikinci fıkrası hükümlerine göre bu fon ve ortaklıkların portföy işletmeciliğinden doğan kazançlar %10 oranında gelir vergisi tevkifatına tabi bulunmaktadır.
2-Dar Mükellefiyete Tabi Olan Yatırım Fon ve Ortaklıkları
Türkiye’de münhasıran portföy işletmeciliği faaliyetlerinde bulunan dar mükellefiyete tabi yatırım fonlarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları da kurumlar vergisinden istisna edilmektedir.
Diğer yandan,Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 sayılı karara göre,yurt dışındaki yatırım fonlarının izin almaksızın borsada kote edilmiş her türlü Türk menkul kıymetlerini Türkiye’de SPK’ya göre faaliyet gösteren aracı kurumlar(Bankalar dahil) vasıtasıyla satın almaları ve satmaları halinde,bu alım satım faaliyetlerinden doğan kazançların kurumlar vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
Türkiye’de yukarıda belirlenen şartlara uygun olarak faaliyet göstermeyen ve Türkiye’deki faaliyetleri bir işyeri ya da daimi temsilci tarafından yürütülmeyen dar mükellef yatırım fonları,iktisap ettikleri menkul kıymetlerini ve iştirak hisselerini GVK’nun 81’inci maddesinde yer alan şartlar çerçevesinde elden çıkartmaları halinde,elde edilen kazançlar değer artış kazancı olarak vergilendirilecek olup,kur farkından doğan değer artış kazançlarının vergilendirilmeyeceği hükme bağlanmıştır. |