5.5. Rekabet Mevzuatı
1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nda uyum öngörülen bir diğer önemli alan, Rekabet Mevzuatı’dır. Karar, sanayi mallarının serbest dolaşımı çerçevesinde gümrük tarifelerinin yanı sıra Türkiye’nin AB ürünlerinin piyasaya girişini engelleyecek ve Türk ürünleriyle rekabetini sınırlayacak ulusal uygulamaların yeniden düzenlenmesini gerekli kılmaktadır. Türkiye, tüketicinin korunmasını temel alan ve belirli kurallar çerçevesinde işleyen bir rekabet ortamının oluşturulmasına yönelik Avrupa Birliği rekabet mevzuatına uyum çalışmalarında ilerleme kaydetmiştir.
Bu alandaki iki önemli yasal düzenleme olan “Rekabetin Korunması Kanunu” 1994 yılında, “Tüketicinin Korunması Kanunu” 1995 yılında yürürlüğe girmiştir. Söz konusu kanunların uygulanmasından sorumlu Rekabet Kurumu ise 1997 yılı itibariyle işlerlik kazanmıştır.
Rekabet hukuku kapsamında yer alan, rekabeti bozacak şekilde bazı firmaların veya ürünlerin üretimini destekleyen devlet yardımlarının kaldırılması hususunda çalışmalar sürdürülmektedir. Bu alanda öncelikle tekstil ve giyim sektöründeki teşvik sistemi AB ile uyumlaştırılmış, 1995 yılında “İhracatta Devlet Yardımları” kararı yürürlüğe koyulmuş ve ihracatçılara sağlanan teşvikler kademeli olarak değiştirilerek genel muafiyetler sistemi benimsenmiştir. Halihazırda devlet yardımlarına ilişkin olarak AB mevzuatı ile Türk mevzuatı arasında farklılık yaratan temel nokta, devlet yardımlarının denetlenmesi konusunda Türk Rekabet Kurulu’nun yetkili otorite olarak tanınmamasıdır. Rekabet Kurulu sadece devlet yardımlarına ilişkin yapılan değişikliklerin rekabet kurallarına uygun olup olmaması hakkındaki fikirlerini, değişikliği yapan ilgili kurum veya bakanlığa iletebilmektedir.
Türkiye’de rekabeti kısıtlayıcı bir diğer yapı ticari nitelikteki devlet tekelleridir. Tekel kanununda, Tekel idaresinin alkollü içkilerin dağıtımı ve ithali üzerindeki tekelinin kaldırılması yönünde değişiklik yapan kanun 20 Ocak 2001 tarihi itibariyle yürürlüğe koyulmuştur. Tütün piyasasındaki tekeli kaldıracak olan tütün ve tütün mamulleri yasası ise 9 Ocak 2002 tarihi itibariyle Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
1/95 sayılı OKK, rekabete engel teşkil edecek ticari savunma araçları olarak tanımlanan damping ve sübvansiyonlara, DTÖ Anlaşması hükümleri çerçevesinde düzenlemeler öngörmektedir. Bu konuda Türkiye, ilgili mevzuatı, DTÖ’yü kuran Anlaşma ekinde yer alan damping ve sübvansiyona ilişkin anlaşmalar ve bu konudaki yeni AB Konsey Tüzüklerini dikkate alarak gözden geçirmiştir. Mevcut Kanunda bu esaslara göre değişiklik yapılmasına ilişkin “İhracatta Haksız Rekabetin Önlenmesi” Kanun tasarısı Temmuz 1999’da TBMM’den geçmiştir.
Rekabet hukuku alanında 1/95 sayılı OKK kapsamında AB mevzuatına uyum sağlanması hükme bağlanmış bir diğer konu olan kamu ihaleleri kanununu ise 22 Ocak 2002 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun çıkmasına paralel olarak uygulamaları yürütecek ve şikayetleri çözüme bağlayacak hukuki ve idari bağımsız bir kurumun oluşturulması da gerekecektir. 11 Nisan 2000 tarihinde gerçekleştirilen 39. AB Türkiye Ortaklık Konseyi’nde Gümrük Birliği’nin hizmetlerin serbestleştirilmesi ve kamu alımları piyasalarının açılması için müzakerelerin başlatılması kararı alınmıştır. Gümrük Birliği’nin hizmetler ve kamu alımları piyasalarının açılması ile genişletilmesi yönünde son olarak Şubat 2001 tarihinde gerçekleştirilen müzakerede taraflar uzlaşmaya varamamıştır.
|