imparator

Gantt sistemi

En iyi koşullar altında belirli bir işin, görevin ne kadar zamanda yapılacağı incelenmiş ve standart zamanları saptanmıştır. Her işçiye, zamana göre çalışma ücreti garanti edilmiştir. Bundan asla işçinin verimi standartların %63’üne eriştiğinde saat başına ödenen ücret belirli bir miktarda artmaktadır. Eğer verim standardın %100’üne erişir ya da bunu aşarsa o zaman işçiye saat başına ödenen baz ücretin %20 ile %80’i arasında ayrıca bir prim verilir.
Sistem zamana göre ücreti garanti etmekle işçiye güvenlik duygusu vermekte, baskı yapmamakta, böylece işçi ılımlı bir tempo ile çalışarak yalnız baz ücretini almakta ya da fazla çaba harcayarak temposunu arttırmakta ve ücretini yükseltmektedir.
Buna karşın çalışanlar Taylor sistemindeki gibi prime hak kazananlar ile prime hak kazanamayanlar olmak üzere 2’ye ayrılır.

2.4.5.6 Emerson sistemi

Diğer sistemlerdeki gibi bu sistemde de çalışana gündelik ücreti garanti edilmektedir. Bunun yanında, üretimin bütün evreleri dikkatle incelenerek işçi için görevlerin tamamı ve yüzdesine ait belirli standartlar saptanmaktadır. Bu standartlara erişildiğinde çalışana prim verilmektedir. Ücret işçinin verimi ne olursa olsun esas olarak zaman üzerinden ödenir. Bununla beraber, bu zaman içinde erişilmesi gereken verim, yapılması gereken görev için standart belirlenmesi bulunmaktadır.

• Verim bu standardın %66’sına erişinceye kadar işçiye baz ücretinden başka prim ödenmemektedir,
• Verim standardın %66’sını aştığı takdirde, bu standardın tamamına yani %100’üne kadar işçiye belirli bir baremden prim verilir,
• Verim standardın tamamını, yani %100’ünü aşarsa, prim %20 ile sınırlandırılmakta, tasarruf edilen zaman ücreti miktarı üzerinden ayrıca ödenmektedir.

Örnek olarak;
Saat başına ücret 100.000TL, 8 saatlik iş (100 parça üretim) 5 saatte yapılırsa çalışanın ücreti ne kadar olur?

5 saatlik baz ücret 5 x 100.000 = 500.000TL
Standardı aşan verim için %20 500.000 x %20 = 100.000TL
Prim 500.000TL üzerinden
Tasarruf edilen zaman
3 saat baz ücret 3 x 100.000 = 300.000TL
Toplam ücret = 900.000TL

Saat başı ücret = 900.000 / 5 = 180.000TL olur.

Bu sistemden primler haftalık ya da 15 günlük süre üzerinden hesaplanır. Sistem uzun ve karmaşık olduğundan çalışanlara açıklaması zordur.

2.4.6 Kara katılma

Çalışanların daha verimli ve istekli çalışmasını sağlamak için uygulanan yöntemdir. Üretimin gerçekleşmesinde sermaye kadar emeğin de değer taşıdığı göz önüne alınarak işletmenin dönem son karının bir kısmını sermayedarlar, bir kısmını da emekçilere dağıtması sistemin özünü oluşturur. Karın dağıtılmasında uygulanan yöntemler;

• Nakit olarak dağıtım : Dönem sonu karın belli bir yüzdesi nakit olarak çalışanlara dağıtılır.
• Ertelenmiş dağıtım : Kar iş görene belirli bir süre veya olayı takiben dağıtılır. (Emeklilik, ölüm vs)
• Karma dağıtım : Karın bir kısmı peşin olarak bir kısmı da ertelenmiş dağıtım planına göre ödenir.
• Hisse senedi verilmesi : Firmalar karlarını dağıtırken bazen çalışanlara hisse senedi verirler. Hisse senetleri piyasa değerinin altında ya da üzerindeki nominal değerlerde olabilir. Böylece çalışanlar işletmenin ortağı durumuna geçerler. Ancak bu çalışanların yönetimde de etkin olması durumunu oluşturduğundan yönetime hakkı tanımayan hisse senetleri çıkarılır.

Sistemin yararları;

• İşçi-işveren arasında ortaklık duygusu uyandırmakta ve personelin işletmeye olan ilgisini arttırmaktadır.
• Personeli işletmenin karını arttırma yolunda fazla çaba sarf etmeye özendirir.
• Çalışanın mali güvenliğinin sağlanmasına katkıda bulunur.

Sistemin zararları;

• Kar payının alınması uzun süre beklenebilir,
• İşletmenin karı azaldığında ya da zarar ettiğinde çalışan bunu yöneticilerin suçu olarak görmekte ve iyi ilişkiler bozulmakta,
• Kar personelin harcadığı çabaya doğrudan bağlı değildir.