Renk
Eğer bütünün renkli armonisinin en iyi anlatmak istiyorsak, birinci prensip olarak tablonun bütününün, genel bir tonalite içinde olmasını dilememiz gerekecektir. Pratikte iki ana rengin karışımı üçüncü renk ile tonal değeri düşürülerek sağlanabilir. Bu iki ana rengin bütün nüanslarını birkaç kuvvetli ve bozuk ahenkli aksanları düz alanı kırmak için kullanmak yerinde olur. Bu renklerden bir tanesi çok şiddetli olarak kullanılmalı, ikinci hafifletilmeli, diğerleri ise fikir verici olmalıdır. Bu kanun eski ressamlara aitti ki, aynı zamanda değerli bir zevki ifşa ediyordu. Tablo hiçbir zaman uyumsuz renklerin delice bir sergisi olmamalıdır.
Diğer bir prensip, saf renkler yerine renkli grilerin oyunuyla uygunlukları aramaktır; bunun için zarif nüanslı çok ışıklı nâdir griler vardır. Bu arada, renk tekrarlarını veya aynı valörleri kullanmamalıdır. Renkli tuşları devamlı değiştirmelidir. Teknik uzun bir tekâmülden başka bir şey değildir.
Renk, Mas ve Çizgilerin Karşılıklı Alakaları
Bütün mesele : Çizgiler, maşlar, renkler ressam tarafından üç boyutlu mesafeyi (espas) tablonun iki boyutlu alanı üzerinde anlatmak için kullanılır.
Bazıları şekilleri yalnızca çizgilerle, diğer bazıları renk veya valör maslarıyla görürler. Fakat, bu şekiller sağlam olmayan dumanlı yerlerle kaybedilerek, gerçekleştirilmek istenen armonili hava, bütün içinde parçalanarak ve kesilerek sertlik ve dağınıklık intibaı vermemelidir. Aksine, önemleri duygu ve akla yakın dağılımları ferahlık ve sağlamlık verici mesafe hayâli vererek, her yere giren ışık ve atmosferin varlığı sayesinde tabiatta bulunan birlik intibaını vermeye yardımda bulunmalıdırlar.
Birlik
Birlik intibaı “hem göz, hem de düşünce için” gereklidir. Birlik izlenimi veren faktörler çeşitlidir :
Tablonun inşası ; masların düzenleyici çizgilere bağlanması.
Sınırların hesaplı estamplanması.
Pasajlar.
Renklerin armonisi.
Deformasyon
“Gerçeğe zarar verilmeden sonuç elde edilemez” diyen Braque, doğru söyledi. O halde deformasyon taşımayan bir desen piktural olamaz. Temsil edilenin çeşitli elemanlarını mübalâğa etmek için birçok sebep vardır :
- Kompozisyon gereği ritim ve armoniyi düzenlemek için yapılan deformasyonlar : Tablosunu armoni bağlarına önem vermeden yapan ressam belki tesadüflerin yardımıyla bir netice alabilir; fakat, çoğu zaman her sanat eserinden beklenen bütünlüğün dengesine zarar veren fantezilere düşebilir. Şu halde esas olan, deseni, düzenleyici çizgilere adapte etmek lâzımdır. Bu da, temsil edilmek isteneni düzeltmek, birleştirmek, yani deforme etmek demektir.
Ritm
Tabiatta her şey ritmdir. Denizin dalgaları, ağaçların sallanmaları veya ışık, hepsi birer ritmdir. Ritm dengenin şartıdır. Her şekil bu tutulan kararlılık intibaını vermelidir. Ritm için şu faktörlerin bir araya gelmesi gereklidir,
Tekrarlar : Çizgilerde yapılan tekrarlar.
Hacimlerin ve alanların düzenlenmesinde yapılacak tekrarlar. Bunları düzenleyici çizgiler üzerine kurulan inşalarda olduğu gibi, birbirinden doğan geometrik alâkalara göre uygun gruplandırmalar.
Renkte tekrarlar : Burada tekrar modülâsyonla yapılır. Değişik tonlardaki tuşların tuvale çekiç vurur gibi vurması ritmin karakteristik titreme izlenimini çok iyi ifade eder.
Zıtlıklar
Aynı prensipler ton, mas ve çizgi zıtlıkları için de varittir. Benzer zıttı çağırarak, rim münavebeleri yapar. Böylece koyu üzerine aydınlık, aydınlık üzerine koyu boyamak prensibi şüphesiz kabul edilir. Bu birbiri ardına gelen plânlan birbirinden daha iyi ayırmaya yarar. Hatta açık konulara daha iyi değer kazandıracak olan koyu renkli bir çizgi bu kısımları sınırlandırmada ve canlandırmada elzemdir.
Bozuk Ahenkler (Dissonanslar)
Dissonanslar renklerin titreşimini sağlayarak hareketlerine katılırlar. Bir bütünün renk alakalarını değiştirmek ve bütünü daha hoş ve canlı yapmak için; basit bir yeşil veya kırmızı bir aksan yeterlidir. Aynı şekilde dinlendirici bir nitelik taşıyan siyah ve beyaz, uzaktan uzağa füsûnkâr bir mutluluk ile canlı renklerin parıltısını bozabilir ve bütünleyebilir.
Armoni Kısımlarına Göre Tablonun İnşası
Verilen geometrik alakalara göre, tablonun boyutlarından gelen en armonili çizgiler, beraberlerinde hesaplı münavebelerinin neticesi ritmi de getirirler. Aynı şekilde bu armonili çizgiler hacimlere ait çizgi nispetleri de getirirler. Ritmin tarifi zordur. O, hissedilen bir şeydir.