1.2. Bir Kalite Sistemi Olarak ISO 9000 Serisi
1.2.1. ISO 9000 Nedir?
En basit olarak, ISO 9000 imalat ve hizmet endüstrisinde kalite güvencesi için kurulmuş, kapsamlı bir standartlar kümesidir. ISO 9000 serileri, bir firmanın kalite sisteminin geliştirilmesini, belgelenmesini ve çalıştırılmasını ister, yani firma yönetiminin kalite tetkik uygulamaları için sahip olduğu sorumluluktan satın alma politikalarından, eğitime kadar uzanan kalite yönetimi uygulamalarının tümünü kapsar.
Standartlar firmadan firmaya değişiklikler göstermektedir. Örneğin imalat sürecinin tasarım da dahil olmak üzere toplamıyla uğraşan bir firmada, sadece muayene ve test süreçleriyle uğraşan bir firmaya nazaran, ele alınması gereken çok sayıda husus bulunmaktadır. Her iki firma da, kendi kalite sistemlerini ISO yoluyla belgeleyebilir (Sanders, Johnson, Scott, 1992).
1.2.2. ISO 9000 Serisi
ISO'nun (Uluslararası Standartlar Organizasyonu) tanımına göre ISO 9000 serisi şu standartlardan oluşur.
ISO 9000 Kalite Yönetimi ve Kalite Güvencesi Standartları Seçim veKullanım Kılavuzu
ISO 9001 Kalite Sistemleri - Tasarım / Geliştirme, Üretim, Tesis ve Hizmette Kalite Güvencesi Modeli
ISO 9002 Kalite Sistemleri, Üretim ve Tesiste Kalite Güvencesi Modeli
ISO 9003 Son Muayene ve Deneylerde Kalite Güvencesi Modeli
ISO 9004 Kalite Yönetimi ve Kalite Sistemleri Elemanları - Kılavuz
ISO 9004-2 Hizmetler için Kılavuz
ISO 9005 Kalite Sözlüğü
Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, 9001,9002 ve 9003 birer standart özelliğindedir ve kapsadıkları faaliyetler farklıdır. 9004 bir çeşit Kalite Güvencesi ders kitabı özeti mahiyetindedir, bir işletmenin çeşitli fonksiyonlarında kalitenin nasıl sağlanacağı ana hatları ile açıklanmaktadır. 9000 ise, bütün bu standartların nasıl kullanılabileceğini açıklayan bir rehber özelliğindedir.
ISO 9000 serisi çeşitli amaçlarla kullanılabilir. Bunlar,
1. Şirketin ürün ve hizmette kaliteyi gerçekleştirirken aynı zamanda
maliyetleri de düşürmek amacı ile
2. Müşterilerine kaliteyi güvence altına alan bir sistem içinde çalıştığım göstererek onlara güvence vermek amacı ile
3. Bu standartlara uygun bir şekilde çalıştığını belgelendirmek amacı ile (Kavrakoğlu, 1993)
1.2.2.1. ISO 9000 Giriş ve Standardın Ana Hatları
ISO 9000 Serisinin "bayraktan" olan ISO 9000 "Kalite Yönetimi ve Kalite Güvencesi Standartlarının seçimi ve kullanımı" için bir rehberdir. Bu standardın ne anlama geldiğini açıklamak için gerekli olan beş kalite kavramını (Kalite Politikası, Kalite Yönetimi, Kalite Sistemi, Kalite Kontrol, Kalite Güvencesi) tanımlar. Bazı temel kalite kavramını verir, aralarındaki ilişkileri ve farklılıkları açıklığa kavuşturur, ve bu standartları kullanıcıların kendi durumlarına uygulamalarına ve seçmelerine yardım ederek, yol gösterir. ISO 9000 açıkça, "Uluslararası standartların bu serisinin amacının organizasyon tarafından uygulanan kalite sistemlerini standartlaştırmak olmadığını" ifade eder. Başka bir deyişle kalite sistemleri ve Kalite Yönetimi firmadan firmaya değişecektir. Tetkikçiler bir firmanın sisteminin veya kalite el kitabının, başka bir firmayla aynı olmasını beklemezler (Sanders, Johnson, Scott, 1992). |