Taşıma Makineleri
1.3.1. Damperler
Damperler, özellikle güç koşulları altında yapılması gerekli yol inşaatlarında veya dolgu çalışmalarında yapılacak büyük harfiyat işlerinde büyük lastik tekerlekleri sayesinde taş, toprak gibi materyallerin ham toprak veya yumuşak zemin üzerinde taşınmasını sağlayan araçlardır. Damperlerin yapısı kunt ve sağlam olup büyük bir manevra kabiliyetine sahiptirler. Özellikle taş ve toprak malzemesini kısa mesafeler içinde taşınması için ideal araçlardır. Sıkı ve sağlam bir yapıya sahip olan damperler kısa denilebilecek uzunlukta ve yerden oldukça yüksek taşıma makineleridir.
Damperli kamyonların aksine damperler, kamyonu bir damper ilavesi ile oluşturulmamış, tüm teknik yapısı aynı yerde ve aynı zamanda kombine edilerek tek bir fabrikadan çıkmışçasına bir bütün olarak oluşturulmuştur. Çok özel bir taşıma aracı olan damperlerde tekerlekler büyük boyutlarda özel olarak imal edilmiştir. Bu yüzden damperlerde yerden yükseklik diğer kamyonlara göre çok daha fazladır. Damperlerde taşıma hızları ve güçleri diğer kamyonlara oranla belirgin bir üstünlüğe sahiptir. Ancak hacim olarak taşıma kapasiteleri kasanın küçüklüğü ile orantılı olarak daha azdır. Çoğunluğu iki akslı olan damperlerin yanında üç akslı olanları da vardır. Taşıma kapasiteleri 30 ton ve daha fazla olabilir.
Damperlerde hidrolik bir devirme vitesi mevcuttur. Bu vites yardımıyla taşınan materyal yavaş yavaş arkaya boşaltılabilir. Bu şekilde zemine serilecek malzemelerin zemin üzerinde ince bir tabaka oluşturacak şekilde serilebilmesi mümkün olur. Damperler özellikle taş ve toprak gibi malzemelerin kısa mesafeler içinde taşınması için ideal araçlardır. Hızları yanında büyük bir manevra kabiliyetine de sahiptirler. İlerlemenin kolay olduğu sağlam ve sıkı yollar üzerinde diğer taşıma araçlarına göre daha ekonomiktir. Yumuşak zeminlerde daha ziyade 3 akslı olanları tercih edilir.
Orman yolları yapımında damperlerden malzemenin pek kısa mesafeler içinde taşınması gerektiği yerlerde damperlerle taşıma ekonomik olmaz. Bu gibi yerlerde başka bir taşıma şekli düşünmelidir. Damperler, özellikle robüst yapısından ve büyük manevra kabiliyetinden ve sağladığı süratten ötürü taş ocaklarında çalışmak için yeterli bir ünite teşkil ederler. Damperler genellikle yüklenecek yükün hacmine göre sınıflandırılmaktadır. Damperin sandığı toprak ve taş ile doldurulduğu taktirde, yükün ağırlığı müsaade edilen miktar içinde kalmaktadır. Ormancılıkta damperler, küçük çapta açılan taş ocaklarında taş ve yol inşaatında doldurulan için gerekli toprağın taşınmasında kullanılmakta olup, bu işler için 3. yol ya da 4,5. yol büyüklüğünde tipler söz konusu olmaktadır. |