Tekil Mesaj gösterimi
Alt 22-03-2007, 14:41   #10
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

Zemin Sıkıştırma Makineleri

Genel olarak kazılıp getirilerek bir yere konan zeminlerin taşıma kabiliyeti, taneler arasında bulunan hava ve sudan dolayı azdır. Yüklendiği zaman büyük deformasyonlara uğrayan bu gibi zeminlerin taşıma kabiliyetini arttırmak için tanelerin birbirine yaklaştırılıp aradaki fazla hava ve suyu uzaklaştırmak amacıyla sıkıştırılması gerekir. Böylece zeminlerin bir taraftan taşıma kabiliyeti arttırılmış, diğer taraftan da zararlı tesirler yapan suyu alma kabiliyeti azaltılmış olur. Orman yollarında da trafik yükü altında deformasyonu imkan ölçüsünde azaltabilmek bu bakımdan büyük önem taşır. Bu da bir taraftan dolguların sıkıştırılması bir taraftan da zemin taşıma gücüne uygun üst yapı kalınlıklarının belirlenmesi ile gerçekleştirilmektedir.
Uniform bir sıkıştırma yapabilmek için bu konuda önem taşıyan faktörlerin göz önüne alınması gerekir ve bunlarda zeminle ilgili faktörler, sıkıştırma makinesi ile ilgili faktörler ve sıkıştırma yöntemi ile ilgili faktörler olarak üç grupta toplanabilir:

1. Zeminler sıkıştırma tekniği bakımından kohezyonu (kil ve silt) ile kohezyonsuz (kum ve çakıl) zeminler olmak üzere iki tiptir ve tabiatta karşılaşılan zeminler genellikle bunların değişik ortamlardaki karışımları şeklindedir. Her cins zemin için minimum enerji ile maksimum sıkışmayı (maksimum yoğunluğu) sağlayan optimum bir nem oranı vardır. Nem oranın bu değerden az olması sıkıştırmayı güçleştirir, çok olması ise maksimum sıkıştırmanın elde edilmesine engel olur. Bu amaçla özellikle kohezyonlu zeminlerde nem oranının,optimum değerden az olması durumunda, su serpmek suretiyle arttırılması ve çok olması durumunda ise havalandırma suretiyle azaltılması gerekir.
2. Sıkıştırma amacı ile kullanılan makineler silindirler, tokmaklar ve vibrotörler olarak üç gruba ayrılırlar. Bir sıkıştırma makinesi her cins zemin için kullanılmaz. Biz burada orman yollarında taşıdığı önem dolayısıyla silindirler üzerinde durmakla yetineceğiz.
3. Zemin cinsi ile makine tipinin değişmediği kabul edilirse uygulanacak sıkıştırma yöntemi ile ilgili şu faktörler sıkıştırma üzerinde etkili olur:
1. Tabaka kalınlığı:
Zeminler belirli kalınlıktaki tabakalar halinde serilir ve tabaka tabaka sıkıştırılırlar. Tabaka kalınlıklarının zemin cinsini ve makinenin tipine uygun olarak seçilmiş olması gerekir. Tabaka kalınlığının küçük seçilmesi durumunda tabaka sayısının artması, büyük seçilmesi durumunda ise gerekli geçiş sayısının artması nedeni ile verim düşer.
2. Makine üzerinde yapılabilecek ayarlar ve değişiklikler:
Makinenin çalışma hızı ve ilave edilecek balast ağırlığı gibi hususlar zeminin cinsine ve tabaka kalınlığına uygun olmalıdır.

3. Geçiş sayısı:
Sıkıştırılacak belirli kalınlıktaki zeminin bir geçişle tam olarak sıkıştırılmasının sağlanması mümkün değildir. İlk geçişte sıkıştırma etkisi ortadan kalkınca elastik deformasyon kadar bir kabarma meydana gelir ve böylece zemin sadece plastik deformasyon kadar sıkıştırılmış olur. Ancak sıkıştırma işlemi tekrar edilince aynı olay daha küçük deformasyonlarla yeniden meydana gelir. Sıkıştırma yeteri sayıda tekrarlanınca plastik deformasyon meydana gelmiş olur ve bundan sonra artık devam etmenin bir yararı kalmaz. Zemin henüz yeteri derecede sıkışmamış ise sıkıştırma elde edebilmek için sıkıştırma etkisi başlangıçta küçük seçilir ve sonra arttırılır. Sıkıştırma işleminin tekrarlanma sayısı (geçiş sayısı) gerekli sıkışma sağlanacak şekilde seçilmiş olmalıdır. Bir zeminin arazide yapılan sıkıştırma sonucunda ulaşılan kuru birim ağırlığının () en az aynı malzeme ile laboratuar denemeleri sonucu elde edilen kuru birim ağırlıktan(2) küçük olmaması gerekir. Diğer bir ifade ile bir zeminin sıkıştırma derecesi Practor oranı adı verilen 100. 1 /2 oranı ile ifade edilir ve bu oranın 100’den küçük olmaması gerekir. Uygulamada çeşitli geçiş sayıları ve çeşitli tabaka derinlikleri için Practor oranları bulduktan sonra, bu oran 100’den küçük olmayacak şekilde, en uygun tabaka kalınlığı ve geçiş sayısı belirlenir.
Orman ürünlerinin taşınması amacıyla planlanan orman yollarının görevlerini tam anlamıyla yerine getirmesi için gerek alt, gerekse üst yapı tabakalarının sıkıştırma makineleriyle iyice sıkıştırılmaları zorunludur. Yol inşaatında zeminin ve üst yapı tabakalarının amaca uygun olarak sıkıştırılmasının yol yapısının taşıma yeteneği, stabilitesi ve su geçirme özelliği üzerine büyük etkisi vardır. Sıkıştırma işlemi ile zeminin ve yapı malzemenin sürtünme açısı arttırılırken taşıma yeteneği ve stabilitesi yükseltilir, su geçirme yeteneği düşürülür.
Orman yollarında kullanılan sıkıştırma makineleri grup içinde incelenebilir:
1. Sıkıştırma silindirleri
2. Sıkıştırma plakaları
3. Tokmaklama makineleri
1.4.1. Sıkıştırma Silindirleri

Sıkıştırma silindirleri yapı ve etki şekillerine göre 3 gruba ayrılır:
1. Statik etki yapan sıkıştırma silindirleri,
2. Dinamik etki yapan vibrasyon silindirleri,
3. Statik ve ezici etki yapan lastik tekerlekli silindirler.
Bu sıkıştırma silindirlerinden her birisinin kullanış yerleri ayrıdır. Farklı zemin ve tabakalarda farklı sıkıştırma etkisi oluştururlar. Vibrasyon silindirleri ve lastik tekerlekli silindirler genellikle statik etki yapan silindirlerden daha yüksek bir sıkıştırma etkisi gösterirler.


Şekil 7: Hamm Silindirler 1
  Alıntı ile Cevapla