Keçi ayaklı silindirler
Statik etki yapan silindirlerden en çok göze çarpan diğeri keçi ayağı silindirlerdir. Keçi ayağı silindir, basit bir şaseye bağlı bir mil etrafında dönen ve içi boş bir silindirdir. Silindirin dış yüzeyine keçi ayağına benzer küçük ayaklar vardır. Çoğunlukla silindir yüzeyinin metre karesinin 10 – 12 ayak yeterli olup bu ayaklar kesik koni veya piramit şeklinde ve 18 – 23 cm boyundadır. Silindirlerin ağırlıkları 3 – 25 ton arasında olup genellikle 40 – 45 ps gücünde bir traktörle çekilirler. Ayaklar altında 10 – 20 kg/cm² lik bir basınç bırakan keçi ayağı silindirler normal olarak saatte 6 km lik bir hızla çekilirler.
Sıkıştırılacak alanın genişliğine göre teker teker kullanıldığı gibi bir kaçı bir arada da kullanılabilir.
Keçi ayakları ile sıkılama yapmak için önce zemin belirli kalınlıkta bir tabaka halinde serilir. Serilen zemin tabakası kalınlığı yaklaşık olarak keçi ayağı üzerindeki ayak boylarına eşit seçilmeli ve hiçbir zaman bu boylarda %20 fazla büyük olmamalıdır. Bundan sonra zemin sıkılmamak üzere keçi ayağı silindirler geçirilir.
Keçi ayağı silindirin zemin üzerinden kaç defa geçirilmesi gerekliliği genellikle zeminden alınacak örneklerdeki kuru özgül ağırlının ölçülmesi suretiyle bulunur. Geçiş sayısı arttıkça belirli bir değerden sonra zeminin kuru özgül ağırlığı aynı aranda artmaz ve bir müddet sonra yaklaşık olarak sabit kalır.
Kuru özgül ağırlık
(kg/m³)
İşte kuru özgül ağırlığının sabit kalmaya başladığı geçiş sayısı ekonomik veya optimal geçiş sayısı olarak adlandırılır.
2000
1600
1200
Kuru özgül ağırlık
(((()(
Optimal geçiş
sayısal alanı
2 4 6 8 10
Şekil 7.2: Zeminin sıkıştırılması ve geçiş sayısı arasındaki ilişki
Keçi ayağı silindirler çakılı zeminlerde etkili değildir. Bu nedenle ince tanelerin hakim olduğu, daha çok killi zeminlerde kullanılmalıdır.
Görüldüğü gibi statik etki yapan silindirler özellikle taşsız ve çakılsız zeminlerde kullanılmaktadır. Söz konusu olan bu silindirler orman yollarında son zamanlarda alt yapının sıkıştırılmasında yerini vibrasyon silindirlerine, üst yapının araştırılmasında ise lastik tekerlekli silindirlere terk etmişlerdir. |