. Üst Yapı Malzemesinin Sıkıştırılması:
az rutubetli olarak serilmiş ve üzerinden geçmiş bir üst yapı malzemesinin üzerinde bir kabuk meydana gelir. Bu kabuk daha sonraki sulamaların içeriye işlemesine engel olur. alt tabaka kuru kalır. Onun için malzeme parti, parti alınır. Yayılır, üzeri sulanır, tekrar toplanır, bu işlemler tekrarlanarak su ile homojen şekilde karılması sağlanır. Malzeme suyu aldıktan sonra yine parti, parti serilir. Bir taraftan da silindirlenir. İkinci tabaka için aynı işlemler tekrarlanır. Bu, tabakalar halinde sermeden dolayı figüreler tabaka kalınlığının verecek hacimde yaptırılmalıdır.
2.8. Tabii Zeminlerde Dane Çapı Dağılımı
Tabii zeminlerin değişik kayıtlarda danelerin bir karışımdan oluştuğu bilinmektedir.Dane çapı dağılımı belirlenmek istenilen zemin tabakasından alınan bir numune önce bir seri elekten geçirilerek kaba kısmının (çakıl ve kum kısımları) dane çapı dağılımı saplandıktan sonra, No.200 elekten geçen ince kısmının (silt ve kil kısımları) dane çapı dağılımı da çökeltme analizi ile belirlenmektedir. Elek ve çökeltme analizleri sonuçlarının birlikte değerlendirilmesi ile zeminin dane çapı dağılımını veren eğrinin tamamı elde olunmaktadır.
Dane çapı dağılımım eğrisi, zemin içindeki çakıl, kum, silt ve kil oranlarını verdiği gibi, özellikle iri daneli zeminlerin mühendislik özellikleri açısından da oldukça yararlı ipuçları vermektedir .Yukarıda ki şekilde 3 değişik türde zemine ait dane çapı eğrileri gösterilmiştir. Bu şekilde gösterilen eğrilerden A eğrisi dane çapı dağılımı üniform olan (danelerin büyük çoğunluğu küçük bir çap aralığı içinde kalan) bir zemine ait eğriyi, C eğrisi iyi derecelenmiş (her boyutta daneden yaklaşık eşit oranda içeren) bir zemine ait eğriyi, B eğrisi ise kötü derecelenmiş (belirli bir boyut aralığı içinde dane içermeyen) bir zemine ait eğriyi göstermektedir.
Tabii zeminlerin dane çapı eğrileri bu örneklerden herhangi birine benzer olabileceği gibi daha farklı biçimler de olabilmektedir. İnceleme konusu bir zeminin dane çapı dağılımı (granülometri) eğrisi ancak deneysel olarak saptanabilmektedir.
Dane çapı eğrilerinin biçimini kontitatifolarak olarak tanımlayabilmek için bazı katsayılar kullanılmaktadır.Yukarıdaki şekilde gösterilen dane çapı dağılımı eğrisinden üç tipik çap değeri okunarak, zeminin üniformluk katsayısı, CU ve derecelenme katsayısı, CC
CU = CC =
şeklinde tanımlanmaktadır.Buradaki D10, D30, D60 sırası ile zemin içindeki donelerin %10, %30 ve %60 nın daha küçük olduğu çap değerleri olmaktadır (Bütün yüzdelerin ağırlık oranı olduğunu hatırlayalım). Üniformluk katsayının değeri büyüdükçe zemin daha iyi derecelenmiş olmakta, derecelenme katsayısı ise eğrinin biçimini göstermektedir. Zeminin D50 çapının ortalama dane boyutunu, D10 değerinin ise efektif dane çapını gösterdiği kabul edilmektedir.
Üç değişik zemin numunesi üzerinde yapılan elek ve hidrometre deney sonuçları aşağıda verilmiştir. Bu zeminlerin dane çapı dağılımı eğrilerini çiziniz; efektif dane çapı, üniformluk katsayısı ve derecelenme katsayısı değerlerini bulunuz. Her zemin için çakıl, kum, silt, kil % lerini hesaplayınız.
|