22-03-2007, 15:55
|
#1 |
Guest | Kıtaların Kayması ALFRED WEGENER'İN « ESKİ » KURAMI LEVHA TEKTONİĞİYLE GÜNCELLEŞTİ VE YENİDEN DEĞER KAZANDI. Alfred WEGENER (1880-1930), Alman meteorolog ve jeofizik uzmanı. Meteoroloji uzmanı olarak Mylius-Erichsen'in Grönland'a yaptığı Danimarka kutup seferine katıldı (1906-1908). 1915'te kıtaların kayması kuramını ortaya attı.1913'ten 1917'ye kadar, Grönland'ı boydan boya geçişi sırasında Lauge Koch'a eşlik etti.Son olarak, 1929'da bir hazırlık yolculuğundan sonra, ertesi yıl, inlandsisin merkezinde büyük bir bilimsel keşif seferine girişti ve Eismitte istasyonu ile batı kıyısı arasında yaşamını yitirdi.Yolculuklarının sonuçlarını bir kaç kitapta anlattı.Bir çok bilimsel yapıt verdi: Thermodynamik der Atmosphäre (Atmosferin Termodinamiği) [1911] , Die Klimate der geologischen Vorzeit (İlk jeolojik çağda iklim) [1924] , özellikle de kıtaların hareket mekanizmasına bir açıklama getiren plak tektoniğinin pekiştirdiği kıtaların ortaya çıkış kuramını açıklayan; Die Entstehung der Kontinente und Ozeane (Kıtaların ve Okyanusların oluşumu) [1915]. Çalışmalarında, Amerikalı F. B. Taylor gibi araştırmacılardan yararlandı. Ama, özellikle bir meteorolog olan Wegener, jeologlardan tamamen bağımsız bir düşünce taşıyordu. Levha tektoniği kuramı, Wegener'e yerbilimleri tarihinde hak ettiği yeri yeniden kazandırdı. Alfred WEGENER , THÉMA LAROUSSE Jeokronoloji JEOLOJİK ZAMANDİZİM olarak da bilinir, oluşumundan günümüze değin yerkürede gerçekleşen jeolojik olayların tarihlendirilmesi ve kayaçların yaşının saptanmasını konu edinen bilim dalı. Temel jeolojik çağ birimleri, herbiri özgün bir kayaç sistemine dayandırılan dönemlerdir (bak. tablo). Dönemler, Paleozoyik (Birinci) (y. 570-225 milyon yıl önce), Mezozoyik (İkinci) (y. 225-65 milyon yıl önce) ve Seno-zoyik (Yakın) (y. 65 milyon yıl öncesinden günümüze) zamanlar olarak adlandırılan daha büyük birimler içinde gruplandırılır. Bu adlar, her zamanın başlangıcında canlı organizmalardaki büyük değişiklikleri yan-sıtan “eski yaşam”, “orta yaşam” ve “modern yaşam” sözcüklerinden türetilmiştir. Jeolojik çağlar zaman dönem bölüm zaman dilimi (y.milyar yıl önce) Prekambriyen 4-570 Paleozoyik (Birinci) 570-225 Kambriyen 570-500 Ordovisiyen 500-430 Silüriyen 430-395 Devoniyen 395-345 Karbonifer 345-280 Permiyen 280-225 Mezozoyik (İkinci) 225-65 Triyas 225-190 Jura 190-136 Kretase (Tebeşir) 136-65 Senozoyik (Yakın) 65-günümüze Tersiyer (Üçüncü) 65-2,5 Paleosen 65-54 Paleojen 54-26 Eosen 54-38 Oligosen 38-26 Neojen 26-2,5 Miyosen 26-7 Pliyosen 7-2,5 Kuvaterner (Dördüncü) 2,5-günümüze Pleyistosen 2,5-10 bin Holosen 10 bin-günümüze Senozoyik Zaman, Kuvaterner (Dördüncü) ve Tersiyer (Üçüncü) dönemlere; Mezozoyik Zaman, Kretase (Tebeşir), Jura ve Triyas dönemlerine; Paleozoyik Zaman ise Permiyen, Karbonifer, Devoniyen, Silüriyen, Ordovisiyen ve Kambriyen dönemlere ayrılır. Paleozoyik Zamandan önce oluşan Prekambriyen kayaçlar, tanıtıcı fosil içermez ve alt bölümlere ayrılmaz. Radyometrik tarihleme yöntemiyle, Prekambriyen Zamanın Yer tarihinin ilk % 85'ine karşılık gelen zaman dilimini içerdiği ortaya çıkartılmıştır. Radyometrik tarihleme yöntemi, belirli minerallerde bulunan ve bilinen hızlarda sürekli bozunarak radyozenik kardeş nüklitlere dönüşen radyoaktif nüklitlere ilişkin ölçümlere dayalı olarak gerçekleştirilen bir tekniktir. Doğada düzinelerce radyoaktif nüklit vardır, ama bunlardan çoğuna ender olarak rastlanır; geriye kalanlar ise jeoloojik tarihleme açısından değer taşımayacak kadar yavaş ya da hızlı bozunuma uğ-rar.Hemen hemen tüm kayaçların radyometrik tarihlemeleri yalnızca 4 nüklitin (uranyum-238, uranyum-235, rubidyum-87 ve potasyum-40) yardımıyla yapılır. Ayrıca bak. çağ, tarihleme. Jeokronoloji, AnaBritannica |
| |