Sismik Yansıma Ve Kırılma Yöntemleri
Sismik Kırılma Yöntemi:
Sismik kırılma yöntemi yer altı suyu aramalarında ve bir çok çevre problemini çözümünde elektrik yöntemlerden sonra en çok kullanılan yöntemdir. Bu yöntem , patlatıcı madde kullanma ve ağır bir cismi yüksekten yeryüzüne düşürme sırasında , darbe etkisiyle oluşan titreşimlerin(sismik dalgaların) belirli uzaklıklara ne kadar zanda ulaştığı esasına dayanır.Sismik kırılma yöntemi, tabakalı bir ortamda kırılarak yayılan ve sonrada yeryüzüne ulaşan elastik dalgalardan hızları ölçme esasına dayanır. Sismik dalgalar çeşitli özellikteki kayaçlar içerisinde değişik hızda yayılırlar.Böylelikle ölçülen farklı hızlardan hareket edilerek doğrudan fiziksel özellikler çıkarılmış olur.
Kayaçlara ve bunların hızlarına örnek verecek olursak bazı kayaçlarda p ve s dalga hızları:
500
1800
Gevşek kum
2750-3000
5000-6000
Kireçtaşı
3400
6450
Gabro
3200
6400
Bazalt
3100
5800
Diorit
2800-3100
5500-6000
Granit
Vs(m/s)
Vp(m/s)
Kayaç cinsi
Kırılma yöntemi bilhassa tuz domlarının haritalanması açısında çok yararlı olmaktadır .Pek çok avantajına rağmen petrol aramasında kırılma yöntemi yansıma yönteminden çok daha az boyutta kullanılır.Bunun muhtemel sebepleri olarak büyük ölçekte arazi operasyonları için daha büyük miktarda dinamite gereksinim duyulması ve yöntemden elde edilebilir yapısal bilgideki daha düşük hassasiyet sağlanabilir.Bilindiği gibi kırılma yöntemi yer altı suyu araştırmalarında mühendislik amaçlı zemin etütlerinde özellikle deprem tehlikesinin beklendiği yörede , sismik tehlike araştırmalarında , yatay ve düşey yönde her bir katman için sismik hızların belirlenmesi ve gerçek tabaka kalınlıklarının bulunması ayrıca heyelan araştırmalarında kullanılır.
3. HEYELAN ALANLARININ JEOFİZİK YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI
Heyelanı tanımlayacak olursak;Toprak, taş veya bunların karışımından oluşan belli bir şevi olan taneli malzemelerin yada zeminin yerçekimi etkisiyle bir yüzey üzerine ani bir kırılma ile birden bire yada yavaş olarak aşağı ve dışa doğru hareket etmesine ‘Heyelan’ denir. Doğal afet olarak tanımlanan ve büyük ölçüde can ve mal kaybına neden olan bu olaylarda üzerinde yaşadığımız yerküredeki (madencilik, baraj, karayolu, konut ve endüstriyel yapıların yapımı gibi) ekonomik etkinliklerde büyük önem taşımaktadır. |