GEMA Türk'lerin paralarını yeme! Gönder
GEMA, her yıl Türkçe müzik çalan Türklere ait işyerlerinden telif topluyor ama bu paraları Türkiye'ye göndermiyor.
Ali Eyüboğlu yazıyor..
Almanya'da sanatçıların telif haklarını takiple görevli (GEMA) adlı meslek kuruluşunun 2006 yılında topladığı toplam telif miktarı ne kadar biliyor musunuz?
1 milyar 180 bin euro...
Bu paranın 800 milyon eurosu müzik eserleri için, diğerleri kitap, yazılım vs gibi eserler için toplanıyor.
"Bize ne GEMA'nın topladığı teliflerden?" diyenler olabilir.
Mevzu biraz uzun ve karmaşık...
Ancak mümkün olduğunca özetleyip ve sadeleştirerek anlatınca o paranın bizimle, daha doğrusu Türk müzik sektörüyle ne kadar da ilgili olduğu ortaya çıkacaktır
Almanya'nın her yıl topladığı müzik teliflerinde Türk sanatçıların da ciddi bir hakkı var. Ancak GEMA, çeşitli oyunlarla bu parayı Türkiye'ye göndermiyor.
GEMA'nın Türk sanatçılar için Türkiye'deki muhatabı olan MESAM'a gönderdiği yıllık telif tutarı 15-25 bin dolar arasında değişiyor.
MESAM'in Türkiye'de bir yılda topladığı telifin 15 milyon dolar olduğu da göz önüne alınırsa GEMA'nın gönderdiğinin ne kadar komik bir rakam olduğu daha net anlaşılıyor.
Başta MESAM olmak üzere MÜYAP ve MÜYORBİR yıllardır GEMA'nın peşinde.
Ama Türkçe adıyla Müzik İcraları ve Mekanik Çoğaltım Hakları Meslek Birliği GEMA buna bir türlü yanaşmıyor.
Abdullah Gül'ün çabası
Türkiye'nin yeni Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Dışişleri Bakanı olduğu dönemde sorunun çözüm ve takibi için Kültür ve Turizm Bakanlığı'na, onların da Türk müzik sektörünün meslek birliklerine gönderdiği yazıdan birkaç ilginç ayrıntı vermek istiyorum.
"...Almanya'da yaşayan Türklerin, Türk sanatçılarının eserlerini dinlediği ve GEMA tarafından bu ülkedeki Türk işyerlerinde çalınan Türk müziklerinden de ücret aldığı...
Ayrıca, Türk vatandaşları tarafından düzenlenen düğünlerde düğün başına 325 euro, Türk yürüyüşünden 1.000 euro, Türk Şenliği'nden 20.000 euro tutarında telif alındığı...
Eurovision Şarkı Yarışması'nı kazanan Every way that I can' isimli beste için Sertab Erener ve Demir Demirkan adına sadece 2003 yılında 350.000 euro telif hakkı bedeli topladığı...
Türk müzik eseri sahipleri adına toplanan ve yıllık milyon eurolara ulaşan bu gelirin Türk sanatçılara verilmeden GEMA tarafından bir havuzda toplandığı ve GEMA'ya kayıtlı sanatçılara ödendiği belirtilmektedir."
MESAM Başkanı Ali Rıza Binboğa, MÜYAP Başkanı Bülent Forta ve müzik sektöründe bu iş için kafa yoran birçok insanla konuştum.
15 bin Türk işyeri var
Yaptıkları araştırmaya göre Almanya'da Türk sanatçılara ait eserler çaldıkları için GEMA'ya telif ödeyen radyo, bar, disco, mağaza gibi 15 bin civarında Türk işyeri var.
Binboğa ve Forta'ya göre GEMA'nın Türkçe müzik çalan Almanya'daki Türk işyerlerinden toplayıp Türkiye'ye göndermediği yıllık telif tutarı 25-30 milyon euro civarında.
Sorunun çözümü için Avrupa Parlamentosu'nun Türk milletvekilleriyle bile temas kurmalarına rağmen henüz bir sonuç alamadıklarını söyleyen MÜYAP Başkanı Bülent Forta, "Bu işin kesin çözümü için GEMA'nın resmi muhatabı MESAM'ın bu konuyu Avrupa'da yargıya götürmesi şart" diyor.
"Denetçi göndereceğiz"
MESAM'ın Başkanı Binboğa ise bu konuda şunları söylüyor:
"Aramızdaki sözleşmeye göre bizim GEMA'nın, GEMA'nın da bizim hesaplarımızı denetleme yetkisi var. Yıllardır uğraşıyoruz ama GEMA bize bu imkânı sağlamıyor. Bir de şöyle bir durum var. Almanlar sanki GEMA'nın telif dağıtım yönergesini topladıkları telifleri Almanya'nın dışına çıkarmama üzerine hazırlamış. Bir işyerinden alınan telif 30 bin eurodan az olunca bunu gerçek sahiplerini bulup ulaştırmak astarı yüzünden pahalıya geliyor gerekçesiyle havuzda toplayıp sonra da üyelerine paylaştırıyorlar. Almanya'da Türklere ait işyerlerinden kullandıkları Türkçe müzik için aldıkları telif bize gelmiyor. Bunu onlar da biliyor ama 'Dağıtım yönergemiz böyle' diyorlar. Denetim hakkımızı kullanmamızı da 'Denetim hakkı şüpheyle değil, somut belgelerle olur' deyip engelliyorlardı. Hayli zamandır biz de bu konuda haklılığımızı ortaya koyan belgelere ulaşmaya çalışıyorduk, sonunda bunu başardık. Şimdi bu belgeler sayesinde denetçi gönderme sorununu aşacağımızı umuyoruz. Bu kez de buna izin vermezlerse dava açacağız. Çünkü her yıl milyonlarca, toplamda da birkaç yüz milyon euro telif kaybımız var."
Almanya GEMA'nın telif konusunda Türkiye'ye karşı takındığı tavır aslında AB'nin üyelik konusunda Türkiye'ye takındığı tavırdan hiç farklı değil.
"Böyle bir hakkınız yok" demiyorlar ama hakkımızı da vermiyorlar.
Almanya dünya müzik pazarında etkin bir ülke değil. O nedenle bir yılda topladıkları 800 milyon euro'nun neredeyse tamamına yakını yabancı sanatçıların.
Telif Dağıtım Yönergesi'ni bahane edip topladıkları paraların çoğunu havuza atıp, üyelerine dağıtmalarının gerçek sebebi de bu.
Almanya da aynı AB gibi
Almanya'nın nüfusuyla, bu ülkedeki Türklerin sayısı mukayese edildiğinde Türk eser sahiplerine ödenmesi gereken telif payı, Türkiye'nin bir yılda topladığı telifin çok üstünde. Çünkü GEMA'nın telif tarifesi Türkiye ile mukayese edildiğinde bir hayli yüksek.
O paralar Türkiye'ye gelmeye başladığında Türkiye'deki eser sahiplerinin hayatı değişecek. Türkiye'de bir yılda toplanan telif gelirinin neredeyse iki katı her yıl Almanya'dan gelecek.
Türk sanatçıların eserlerini kullandıkları için dünyanın çeşitli ülkelerinden Türkiye'ye gelen yıllık toplam telif geliri 1 milyon dolar civarında.
Ama yurtdışında en fazla Türkün yaşadığı yer olan Almanya'dan gelen para 15-20 bin dolar... Şaka gibi...
Kanaatim o ki bu paralar eninde sonunda Türkiye'ye gelecek ama çoğu gerçek sahiplerine ulaşamayacak. Zira o zamana kadar onların çoğu hayata veda edecek, onların hakkını da varisleri yiyecek.
Aslında bu konu birkaç meslek örgütünün cılız çabasına bırakılmayacak kadar önemli...
Bu işin kestirmeden çözümü de belli:
Türkiye, Almanya hükümetini, GEMA bir yılda Almanya'daki Türklere ait işyerlerinden çaldıkları Türkçe müzik için ne kadar para topladığını açıklamaya mecbur etmeli.
Gerisi çorap söküğü gibi gelir...