[HandaN]

Kadın çalışanlar iş hayatında bazen kendilerinden, bazen yöneticilerinden, kimi zaman da meslektaşlarından kaynaklanan engellerle karşılaşır. Günümüz iş hayatında pek çok engelle karşılaşan kadınlar, ötesine geçemedikleri bir “cam tavan”ın altında çalışmak zorunda kalmakta. Cam tavan kadınların belirli bir seviyede birtakım engellere takılması anlamına gelmekte ki cam tavan kullanımıyla kastedilen karşılaşılan sorunların belirsizliği.
Kadınlar için çalışma hayatının en büyük engeli olan bu cam tavanın üç boyutu var; yani bahsedilen üç basamaklı bir cam tavandır. Bu cam tavanın boyutlarının ortaya çıkmasındaki belirgin faktörler çoğunlukla sosyo-kültürel nitelikte olup, sosyalleşme süreci; normlar, kanunlar ve kurumsal düzenlemeler; eğitim düzeyi ve endüstriyel gelişim seviyesi ile birebir ilişkilidir. Cam tavanın 3 boyutunu oluşturan 3 ana engel vardır ki kadınlar bu bariyerler doğrultusunda kariyer gelişimlerini belirler. Bu engeller:

1- Erkek yöneticiler tarafından konulan engeller

2- Kadın yöneticiler tarafından konulan engeller

3- Kişinin kendi kendine koyduğu engeller

Erkek yöneticiler tarafından konulan engeller

Cam tavan literatüründe en çok erkekler tarafından konan engellerden bahsedilmektedir.

• Tarafsızlık ilkesi: Cinsiyetler arasındaki fark kabul edilirken bir üstünlüğün olmadığının kabul edilmesi durumu

• Cinsiyet körlüğü: Kadın-erkek farkı yok; “insan” görüşü hakim.

• Koruma, kollama içgüdüsü (iyi niyetli ayrımcılık): Kadın birtakım mazeretlerle (“Ailesi çok önemli, çok iş vermeyelim” gibi) kollanır.

• Kadınlara yönelik önyargılar: Çoğu negatif olan bu önyargılar kadınların verilen üst düzey işleri yapamayacağına dair görüşleri içerir. Kişilik, kararlılık ve azim açısından yetersiz olarak değerlendirilirler.

• Kadınlarla kurulan iletişim zorluğu

• Gücü elde tutma isteği

Kadın yöneticiler tarafından konulan engeller:

Kadınların %50-60’ı erkek yöneticilerle çalışmak istiyor. Daha çok erkek yöneticilerin koyduğu engeller tartışılırken kadın yöneticilerin koyduğu engeller göz ardı ediliyor.

• Tarafsızlık ilkesi

• Cinsiyet körlüğü

• Koruma, kollama içgüdüsü

• Kendini referans alma yanılgısı: Kadın yöneticilerin bilinçaltındaki “Ben bu noktaya nasıl geldiysem, herkes aynı şekilde gelebilir. Özel bir çabaya gerek yok” mantığı

• “Kraliçe arı” sendromu; başarıyı yüceltme ihtiyacı: Tepe yönetimde görülen ‘tek kadın’ olmanın bir başarı ve ayrıcalık göstergesi olduğu inancı

• Çok boyutlu kıyaslama; çok boyutlu kıskançlık: Kadın çalışanların çeşitli nedenlerle (aile hayatı, fiziksel özellikler vb.) bir çeşit tehdit unsuru olarak görülmesi

• Kadınlara yönelik önyargılar

• Erkekler gibi düşünerek, onlardan biri olduğunu gösterme çabası: Genellikle anti-feminist eğilimlerle sonuçlanmakta

Kadınların kendi kendilerine koyduğu engeller:

• Cinsiyet rollerine ilişkin tutumlar: “Kadının yeri neresi?”

• Toplumsal değerleri sorgulamadan içselleştirmek: Kadınlara karşı olan negatif önyargıları kabul etme, benimseme

• İş-aile çatışması ve suçluluk duygusu ile başa çıkamamak

• Özgüven eksikliği, kararsızlık, ne istediğini bilememek

• Kendini geliştirme, koşullarını değiştirme isteği, inancı veya imkanı olmamak

• Sistemin değiştirilemeyeceğine duyulan inanç

• Sistemi destekleme zorunluluğu hissetmek

• Kariyerde yükselmeyi tercih etmemek / kariyer yönelimli olmamak

• Kariyerde yükselmenin gerekliliklerini ve zorunluluklarını göze almamak