Basketbol

MADDE 11
24 SANİYE GÖREVLİSİ
24 saniye görevlisi. 24 saniye aygıtını şu esaslara göre kullanacaktır:
1. Bir oyuncu sahada canlı bir topu kontrolüne aldığında, duruma göre baştan veya sürenin kaldığı yerden çalıştıracaktır.
2. Aşağıdaki durumlarda durduracak ve başa kuracak, aygıtta görüntü olmayacaktır:
- Hakem faul, ihlal veya hava atışı kararı verdiğinde, (Topun sınır çizgileri dışına çıktığında, topu daha önce kontrol eden takımın oyuna sokması durumu hariç)
- Sayı olduğunda,
- Atılan şutta top çembere çarptığında,
- Oyun diğer takımla ilgili bir nedenle durdurulduğunda.
3. Diğer takımın bir oyuncusu topun kontrolünü eline geçirdiğinde süreyi başa (24 saniyeye) alıp yeniden çalıştıracaktır.
4. Topu daha önce kontrol eden takım, aşağıdaki nedenlerden dolayı dışardan topu oyuna sokacaksa, aygıtı durduracak ancak başa almayacak, kaldığı yerden çalıştıracaktır:
- Top dışarı çıkmışsa,
- Çift faul olmuşsa,
- Oyun topu kontrol eden takımla ilgili bir nedenle durdurulduğunda,
5. Bir takım topun kontrolünü eline geçirdiğinde periy**** veya uzatma periy****un bitimine 24 saniyeden az süre kalmışsa aygıtı durduracak ve aygıtta görüntü olmayacaktır.
Nedeni;
- Süre 24 saniyeden az olduğuna göre 24 saniye ihlali söz konusu değildir.
- Aygıtın çalıştırılması halinde oyuncular 24 saniye aygıtına bakıp oyunun kalan süresiyle ilgili olarak yanılgıya düşebilirler.

Eski kurallarda bir takımın hücum etmesi için verilen süre 30 saniye iken, yeni kurallarla bu süre 24 saniyeye indirildi. 24 saniye görevlisi yenilik olarak şut potaya atıldığında top eli terkettiğinde aygıtı başa almayacak, bu işlemi yapmak için topun çemberden geçmesini veya topun çembere çarpmasını bekleyecek. 24 saniye uygulamaları ile ilgili detaylı bilgiyi 39. Maddede (24 Saniye) bulabilirsiniz.

MADDE 12
TAKIMLAR
Yeni kuralda oyuncularla ilgili bazı tanımlar getirildi. Buna göre bir takımda oynamasına yetkili organlarca izin verilmiş oyuncu, yani o takımdan lisans çıkaran oyuncu ‘oynamaya uygun oyuncu’, o gün o maç için sayı cetvelinde yer alan oyuncu diskalifiye edilmediği ve 5 faulünü doldurmadığı sürece ‘kadrodaki oyuncu’ niteliğini taşıyacak.
Takım üyesi ise ya bir oyuncu ye da yedek olarak tanımlanıyor.
Menejer, doktor, istatistikçi, çevirmen gibi görevliler de ‘takım ilgilisi’ konumunda kabul ediliyor. Bir oyuncu 5 faulünü doldurmuşsa, takım ilgilisi konumuna gelecek.

MADDE 13
OYUNCULAR VE YEDEKLER
Kitap sadeleştirilirken çok seyrek meydana gelen durumlar çıkarıldı. Bunlardan biri de ‘Eğer bir oyuncu, oyun sırasında numarasını değiştirirse, değişikliği başhakem ve sayı hakemine bildirecektir’ hükmü. Böyle bir durumla karşılaşılırsa uygulama aynı olmalı ve bu ‘kurallarda açıkça belirtilmeyen konularda başhakem karar vermeye yetkilidir’ maddesi uyarınca yapılmalı.

MADDE 14
OYUNCULAR: SAKATLIK
Yeni kurala göre antrenör tarafından oyuna başlayacaklar arasında gösterilen bir oyuncu sakatlanır ve sakatlığı hakem tarafından ciddi olarak kabul edilirse bir başkasıyla değiştirilebilir. Bu durumda rakip takım da eğer istiyorsa, karşı taraftan değişen oyuncu kadar oyuncu değiştirebilir.

MADDE 16
ANTRENÖRLER: GÖREVLERİ VE YETKİLERİ
Oyun sırasında sadece antrenör ve antrenör yardımcısı, istatistiksel bilgiler almak için kurallarda belirtilen koşullar çerçevesinde masa görevlileri ile iletişimde bulunabilir. Bunun anlamı, kulüp başkanı da dahil, başka hiç kimse bu hakka sahip değildir.
Yeni kurala göre sayı cetvelinde ismi bulunan yardımcı antrenöre de ayakta durma hakkı getirildi ancak antrenör ile yardımcı antrenör birlikte ayakta duramayacak, yani biri ayakta iken diğeri oturuyor olacak.

MADDE 17
OYUN SÜRESİ, BERABERLİK VE UZATMA PERİYODLARI
Oyun, her biri 10 dakikalık 4 periyoddan oluşacak, 1’nci ile 2’nci ve 3’ncü ile 4’ncü periyodlar arasında ve her uzatma periyodu öncesi iki dakika ara verilecek. 2’nci periyod ile 3’ncü periyod arasında 15 dakikalık devre arası yapılacak.

FIBA maç başlamadan önce, ayrıca periyodlar ve devre aralarında skorbordun çalıştırılarak bir sonraki periy**** başlama süresinin gösterilmesini önermektedir. Ayrıca ikinci devrenin başlamasına 5 dakika kala bir görevli soyunma odalarının bulunduğu koridorda takımları süre ile ilgili olarak uyaracak.

MADDE 18
OYUNUN BAŞLAMASI
Birinci ve üçüncü periyodlardan önce takımlar, rakiplerinin sepetlerinin bulunduğu yarı sahada ısınma hakkına sahiptir. Takımlar ikinci periyoddan sonra sepetleri değişecektir.
FIBA ayrıca iki takımın yanlış potalar hücum etmesi ve hakemlerin yanlışlığı geç farketmesi durumunda potaların değiştirilmemesini ve sayıların atan takımlara kaydedilerek aynı potalara devam edilmesini önermektedir.
Yeni kurallara göre oyun orta dairedeki hava atışı sonrasında sıçrayan oyunculardan ilkinin topa legal olarak dokunmasıyla başlayacak. Bundan önce ihlal olmuşsa, top diğer takıma verilecek, faul olmuşsa, faul oyun arasında kabul edileceği için teknik faul verilebilecek, iki serbest atıştan sonra yeniden hava atışı yapılacak.

MADDE 19
TOPUN KONUMU
Eski kuralda hava atışında top hakemin elini terkettiğinde top canlı sayılıyordu. Yeni kurala göre ise hava atışına katılan oyunculardan ilki topa legal olarak dokunduğunda top canlı sayılıyor.

MADDE 21
HAVA ATIŞI
1. Sadece tutulmuş top veya çift faul kararı verildiğinde olayla ilgisi olan oyuncular hava atışına katılmak zorundadır.
-Aşağıdaki durumlarda ise takımlardan isteyen oyuncu (kaptanın belirleyeceği oyuncu) hava atışına katılabilir:
* Top iki rakip oyuncunun teması ile oyun sahası dışına çıkmışsa,
* Özel durumlardaki faullerden dolayı oyun hava atışı ile başlayacaksa,
* Top çembere sıkışmışsa,
* Hakemlerin, masa görevlisinin hatası veya anlaşmazlığı sonucu oyun hava atışı ile başlayacaksa,
* Top hiçbir takımın kontrolünde değilken hakemler tarafından oyun durdurulmuş ve oyun yeniden hava atışı ile başlayacaksa,
* Oyunun hava atışı ile başlaması gereken bütün durumlarda.
2. ANCAK hava atışına katılacak oyuncunun, hava atışı verildiği sırada oyunda bulunması şarttır.
3. Hava atışına katılması gereken oyuncu sakatlık veya faul sonucu oyun dışında kalmışsa, bu durumda SADECE yerine girecek oyuncu hava atışına katılabilir.
4. Canlı bir top (dışardan oyuna sokulurken de olabilir: yenilik) sepetin desteklerine sıkışırsa oyun hava atışı ile başlar.

MADDE 22
TOPLA OYNAMA
Eski kuralda topa bilerek dizin üst kısmıyla vurmak veya bloke etmek ihlal kabul edilmiyordu. Yeni kurala göre topa bacağın herhangi bir kısmıyla bilerek vurmak ihlal olarak değerlendirilecek, istemeden yapılan temaslar, eskiden olduğu gibi bir ihlali gerektirmeyecek.

MADDE 24
ATIŞ HALİNDEKİ OYUNCU
Eski kuralda hava atışında topu doğrudan çembere tipleyen oyuncu atış halindeki oyuncu olarak kabul edilmiyordu. Yeni kuralda ise bu istisna kaldırıldı ve hava atışına katılan oyuncu da eğer hakemin yargısına göre topu çembere tipliyorsa, atış halindeki oyuncu kabul edildi. Bu değişikliğin getirdiği yeni uygulamalar:
- Bu oyuncuya faul yapılmış ve hakeme göre oyuncu topu doğrudan çembere gönderiyorsa 2 serbest atış attırılacak.
- Oyuncu topu tipledikten sonra periy**** süresi top havadayken bitmiş ve top çemberden geçmişse, sayı geçerli sayılacak.
- Topa müdahale ve aksama müdahale ile kısıtlamalar geçerli olacak, bu tür bir ihlal savunma oyuncusu tarafından yapılmışsa 2 sayı verilecek.

MADDE 25
SAYI: YAPILMASI VE DEĞERİ
Eski kuralda bir oyuncunun topu istemeden kendi sepetine alttan atması ihlali gerektiriyor, oyun hava atışı ile başlıyordu. Yeni kurala göre topu ister bilerek, ister bilmeden sepete alttan attığında ihlal kabul ediliyor. Böyle bir durumun ihlal olabilmesi için topun tamamının çemberden geçmesi şart. Topun tamamı çemberden geçmemişse, oyun devam eder.

MADDE 26
TOPUN OYUNA SOKULMASI
Bu maddede yapılan iki değişiklik var:
1- Topu dip çizgiden oyuna sokarken, arkalığın doğrudan üstünden atmak eski kurallara göre ihlaldi, yeni kurallarla bu hareket ihlal olmaktan çıkarıldı. Yani topu oyuna sokan oyuncu isterse, arkadaşına pas verirken topu arkalığın direkt üzerinden atabilir. Ancak hakem oyuncuya topu verirken yine oyuncunun arkalığın tam arkasında olmamasına dikkat edecektir.
2- Topu oyuna sokan oyuncunun attığı top, çemberin desteklerine sıkışıp kalırsa eski kurala göre bu ihlaldi, yeni kurala göre ise artık ihlal değil. Böyle bir durum meydana geldiğinde eskiden top rakip takıma veriliyordu, şimdi ise oyun hava atışı ile başlayacak. Bu değişiklikle oyun sırasında olanla topun oyuna sokulması arasında meydana gelen aynı durum arasında aynı uygulama sağlandı.
3- Ayrıca değişiklik olmamakla birlikte şu konuya açıklık getirildi:
Sahadan veya serbest atıştan yapılan sayıdan sonra, dipten topu oyuna sokacak oyuncu istediği kadar sağa-sola-geriye hareket edebilir. Ve bu takımın oyuncuları dip çizginin gerisinde paslaşabilir. Sayıdan sonra oyunun; mola, oyuncu değişikliği veya başka nedenle durmuş olması bu uygulamada bir değişiklik getirmez. Ancak 5 saniyenin sayımına ilk oyuncu topu sınır çizgisi dışında eline aldığında başlanır.

MADDE 27
MOLA
1- Takımlar mola süreleri bitene kadar molalarını kullanacak, kullanmak istemezlerse bile sahaya dönmeyeceklerdir. Hatırlanacağı gibi özellikle oyunun sonunda bazı antrenörler, oyuncu değişikliği yapmak için mola talep ederler ve mola süresi bitmeden oyuncuları sahaya gönderirler. Yeni kurala göre oyun hiçbir şekilde mola süresi bitmeden başlayamayacağı gibi, oyuncuların da sahaya dönmelerine izin verilmeyecektir.
2- Oyunun 4 periyoda ayrılan oynama süresine bağlı olarak, mola sayıları da periyodlara dağıtıldı. Buna göre takımlar ilk 3 periodda ve uzatma periyodlarında birer, dördüncü periyodda iki mola alabilecekler.
3- Eski kurala göre sayı yiyen takımın mola alabilmesi için, mola isteğinin top şut atan rakibin elini terketmeden önce yapılma şartı aranıyordu. Yeni kurala göre sayı yiyen takım, topu oyuna sokacak oyuncusu dip çizgide topu eline alana kadar, mola istemişse mola verilir. Yani sayıdan sonra sayı yiyen takımın antrenörü mola isteyebilir ve oyuncusu dipte topu eline almamışsa mola verilir.
4- Hakemler oyunu hangi nedenle durdurursa durdursun, iki takım da mola alabilir.

MADDE 28
OYUNCU DEĞİŞİKLİĞİ
1- Yeni kurala göre dördüncü periy**** veya uzatma periy****un son 2 dakikasına girildikten sonra sayı yiyen takıma, oyuncu değişikliği (istediği sayıda) yapma hakkı getirildi. Bu süre içinde sayı yiyen takım, o takımdan bir oyuncu dip çizgide topu oyuna sokmak için topu alana kadar oyuncu değişikliği yapabilecek. Sayı yiyen takım oyuncu değiştirdiğinde, diğer takım da istediği sayıda oyuncu değiştirebilecek.
2- Hakemler herhangi bir nedenle oyunda duraksamaya izin verdiğinde (ıslanan yerin silinmesi, antrenörü uyarma, saatin arızalanması, vs gibi nedenlerle), her iki takım da oyuncu değişikliği yapabilecek.
3- Yeni kuralla değiştirilecek oyuncunun, değiştirme fırsatı doğana kadar değişiklik sandalyesinde oturma zorunluluğu getirildi çünkü ayakta duran oyuncular masa görevlilerinin görüşünü engelliyordu.


MADDE 30
HÜKMEN YENİİLGİ
İki oyunlu serilerde (evinde ve deplasmanda) veya üç maçlık serilerde birinci, ikinci veya üçüncü maçını hükmen kaybeden takım, seriyi de kaybetmiş sayılacak. Bu ceza, play-off’ların 5 maçlık, 7 maçlık serilerinde uygulanmaz.

MADDE 31.
KENDİLİĞİNDEN YENİLGİ
Bir takım üç maçlık, 5 maçlık veya 7 maçlık serilerde kendiliğinden yenilgi veya yenilgiler almışsa, seriyi kaybetmiş sayılmaz. Bir takım iki oyunlu serilerde (evinde ve deplasmanda) kendiliğinden yenilgi almışsa, seriyi de kaybetmiş sayılır.

MADDE 32
İHLALLER
Yeni kurallarla, ihlallerin uygulanması sırasında katı davranılmaması ve ihlal kararı verirken bazı ölçülerin dikkate alınması gereği şu cümlelerle vurgulandı:
- Oyunun bütünlüğünü korumak için kuralların ruhuna ve amacına ermek,
- Her oyunda sağduyulu davranmak için tutarlılık, oyuncuların yeteneklerini ve davranışlarını dikkate alarak oyunu yönetmek,
- Oyuna katılanların ne yapmak istediğini ve oyun için neyin doğru olduğunu hissederek, oyunun akışı ile oyunun kontrolü arasında bir denge kurmak.
Bu anlatımlar hakemlerin karar verirken oyunun güzelliği için nasıl davranması gerektiğini tanımlamaktadır. Basketbol, seyirci için oynanan bir oyundur ve hakemler de bu güzelliğe katkı vermelidir. Oyunun akışının gereksiz, bir takıma avantaj sağlamayan kararlarla durdurulması seyir zevkini azaltacaktır. Örneğin bir oyuncu sayıya giderken boş bir adım atmış ancak bu hareketi nedeniyle rakibini geçmemişse veya topu oyuna sokarken sahaya temas etmiş ancak diğer takım oyuncuları uzaktaysa bu tür pozisyonlarda ihlal kararı vermek oyunu gereksiz şekilde durduracak ve seyir zevkini azaltacaktır. Keza topla ilgisiz bir oyuncuya 3 saniye ihlali vermek oyuna katkı değil zarar vermek anlamını taşıyacaktır.
Hakemler ihlal kararı verirken, bu ihlalin takımlardan birine avantaj sağladığından, diğer takımı dezavantajlı duruma düşürdüğünden emin olmalıdır.

MADDE 37
YAKINDAN SAVUNULAN OYUNCU
Yeni kurallarda, bir oyuncunun yakından savunulması tanımına ‘akfif’ kelimesi eklendi. Bir oyuncunun yakından savunuluyor olması için, rakibinin veya rakiplerinin 1 metre içinde
olmalarının yeterli olmadığı vurgulandı. Sahadayken elinde top bulunan oyuncunun 5 saniye ihlali yapması için rakibinin 1 metre içinde olması ve yaptığı savunmayla pas vermesini, şut atmasını, dripling yapmasını önlüyor olması gerekir. Bu, genelde oyuncunun topu elinden çıkartmak için yaptığı harekete paralel olarak, rakibinin de hareketli savunmasını gerektirir. Ancak elinde top olan oyuncu, rakibi veya rakipleri tarafından köşelere veya çizgi kenarına sıkıştırılmışsa ve bundan dolayı topu kullanamıyorsa (şut atamıyorsa, pas veremiyorsa, dripling yapamıyorsa) savunma oyuncularının hareketli olması gerekmeyebilir. Bu durumlarda da oyuncu yakından savunuluyor demektir.

MADDE 38
8 SANİYE
Eski kurala göre bir takıma kendi ön sahasına geçmesi için tanınan süre 10 saniye iken, şimdi bu süre 8 saniyeye indirildi. Eğer hakem 8 saniyeyi 24 saniye aygıtından yardım alarak sayıyorsa, aygıttaki süre 16’ya indiğinde 8 saniyenin dolduğunu hatırlamalıdır.

MADDE 39
24 SANİYE
1. Bir takımın sahadaki canlı bir topu kontrolüne geçirdikten sonra rakip potaya hücum edeceği süre 30 saniyeden 24 saniyeye indirildi.
2. Yeni kurala göre bir oyuncu 24 saniye dolmadan rakip potaya şut attığında 24 saniye aygıtı durdurulmayacak ve rakip takımın çemberine çarpması beklenecek. Yani oyuncu şut atmış ancak top, şut kötü olduğu veya rakip tarafından bloklandığı için çembere değmemişse 24 saniye devam edecek. Top çembere çarpmış veya çemberden geçmişse 24 saniye başa alınacak. Diğer takım topu kontrolüne geçirdiğinde aygıt derhal başa alınıp çalıştırılacak.
3. 24 saniye aygıtının sesli işareti, eskiden olduğu gibi oyun saatini durduracak.
Şut atıldıktan sonra top havadayken 24 saniye aygıtı sesli işaret verir ve;
a) Top çembere çarpıp veya direkt olarak çemberden geçerse sayı sayılacaktır.
b) Top havadayken oyunculardan biri legal olarak dokunursa top ölür ve 24 saniye ihlali gerçekleşir. Top çemberden geçse dahi sayı verilmez.
c) Topa müdahale veya aksama müdahale ile ilgili ihlal yapılırsa, ihlalin cezası uygulanır.
d) Bir oyuncu şut attığında topun çembere çarpmamasına bağlı olarak 24 saniye devam edebilir ancak aynı takımdan bir oyuncu topun kontrolünü alana kadar, top o takımın kontrolünde değildir. Top havadayken şut atan takımın oyuncusu faul yaptığında, bu bir hücum faulü değildir.
Madde 23. Topun Kontrolü (23.3 Topun kontrolü, bir rakip oyuncu topun kontrolünü kazanana veya top ölene veya sahadan veya serbest atıştan yapılan sayı girişiminde top oyuncunun elini terkedene kadar sürer)
.

Şut sırasında 24 saniye uygulamaları

1.
Şut,
Sesli işaret,
Top çemberden geçer
Sayı sayılır,
Oyun devam eder
2.
A takımı şut,
Sesli işaret,
Top çembere çarpar,
Çemberden geçmez
24 saniye ihlali,
Şutun atıldığı yere en yakın noktadan top B takımına verilir,
Yeni 24 saniye
3.
A takımı şut,
Sesli işaret,
Top çembere veya arkalığa çarpar,
Top çemberden geçer
Sayı sayılır,
Oyun devam eder
4.
A takımı şut,
Sesli işaret,
Yükselen topa A oyuncusu dokunur
Top ölür,
24 saniye ihlali,
Şutun atıldığı yere en yakın noktadan top B takımına verilir,
Yeni 24 saniye
5.
A takımı şut,
Sesli işaret,
Yükselen topa B oyuncusu dokunur
Top ölür,
24 saniye ihlali,
Şutun atıldığı yere an yakın
6.
A takımı şut,
Sesli işaret,
İnen topa A takımı oyuncusu dokunur
Topa müdahale ihlali,
Sayı yok,
Top en yakın noktadan (top çemberden geçmemişse dipten) B takımına
7.
A takımı şut,
Sesli işaret,
İnen topa B oyuncusu dokunur
Topa müdahale ihlali,
Sayı geçerli,
Top dipten B takımına,
Yeni 24 saniye