İthalat İşlemleri

1.12-TEŞVİK TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI ?





1.13-VESAİK MUKABİLİ İTHALAT


Vesaik mukabili ödemede mal bedeli, mallara ilişkin vesikalar gelince ve çoğu defa malların gelmesinden önce ödenir. Eğer vesikalar, malların yüklendiği gemiden çok daha hızlı olan normal postayla ve hatta çok defa uçakla gönderilmektedir. Bu ödeme şekli ithalatçı için güven vericidir. Zira alıcının, vesikaları inceleyip sipariş koşullarına uygunluğunu anlamadan herhangi bir ödeme yapması söz konusu değildir. İhracatçı, ithalatçı kadar güven altında değildir. Eğer ithalatçı, poliçeyi ödemez veya kabul etmezse mallara sahip olamaz ve ihracatçı bu bakımdan bir riskle karşılaşmayacak olsa da;satıcı için risk tamamen yok edilmiş değildir. Ağır mali yüke katlanarak yabancı ülkeye gönderdiği mallarla ilgili poliçe, (alıcının iflası, malları kabul etmemesi, ithal veya transfer izni almaması gibi)herhangi bir nedenle herhangi bir nedenle ödenmez veya kabul edilmezse satıcı, anlaşmazlığın giderilmesi için yabancı ülkede uğraşacak, geçecek süre içinde de malların bozulması, aynı fiyatla satılamaması rizikosuyla da karşılaşacaktır. Ancak, basit ve ucuz bir sistem olması nedeniyle ihracatçılar çoğunlukla bu ödeme şekli üzerinde anlaşmaya varmaktadırlar.

Bankalar vesikalı poliçeleri iştira etmekten ziyade tahsile almak isterler. Bankanın izleyeceği yol; ödemeden sorumlu bulunan ihracatçı müşterisinin mali durumuna, moralitesinin sağlamlık derecesine ve yabancı ülkedeki ithalatçı hakında muhabir bankadan alacağı ranseymana göre değişir.

1.14-MAL MUKABİLİ İTHALAT



Mal mukabili ithalat;ithalatçının satın aldığı malın bedelini o malın, satış sözleşmesinde gösterilen varma yerine gelmesinden sonra ödemesi şeklini ifade eder.



Bu ithalat şeklinde mal bedeli, satış sözleşmesinde belirlenen şartlara uygun olarak malın varışındsa; ya boşaltılmasından önce veya boşaltma yapıldıktan sonra, ya da konsinye satışlarda, ithalatçı tarafından emaneten alınan malın satışı yapıldıktan sonra ödenir.



1.15-KABUL KREDİLİ İTHALAT İŞLEMLERİ


Kabul kredisi; ithalatçının, satıcı tarafından keşide edilen poliçeyi ödemeden, sadece ödeme taahüdünde bulunarak, yani poliçeyi kabul ederek malları teslim almasına imkan sağlayan bir kredidir.

İthalatçı satın aldığı malların bedelini peşin ödemek istemez, satıcı da bu malların bedeli üzerinden düzenleyeceği poliçelerin ancak bir banka tarafından kabulü veya avalize edilmesi sağlandığı takdirde vadeli satışa razı olursa ithalatçı, kendi bankasına başvurarak satıcının keşide edeceği poliçeleri kabul etmesini veya kendisi tarafından kabul edilecek poliçelere aval vermesini isteyebilir.

Bu talep üzerine banka, bir “kabul veya aval kredisi” açmaya muvafakat ettiği takdirde satıcı, poliçeyi alıcı üzerine değil, poliçeyi kabul edecek olan bu banka üzerine keşide edecek veya satıcının alıcı üzerine keşide edeceği ve alıcının kabul imzası koyacağı poliçeya banka aval verecektir.

Poliçeyi ithalatçının kabul etmesi ticari kabulü, poliçeyi bankanın kabul etmesi veya ithalatçı tarafından kabul edilen poliçeye bankanın aval vermesi de, banka kabulünü oluşturur.

Kabul kredisinde, poliçenin banka tarafından kabul edilmesi veya poliçeye bankanın aval vermesi halinde ithalatçıya bankaca gayri nakdi bir kredi açılmış olur. Bankanın kabul ettiği veya aval verdiği poliçeyi iskonto ettirmek suretiyle ihracatçı da kolaylıkla finansman sağlamak imkanını bulur.

Kabul veya avalize edilen poliçenin, vadesinde ödenme yükümlülüğü ithalatçıya veya bankasına aittir.

1.15.1-AKREDİTİFLİ


Kabul kredili akreditif işlemleri ana hatlarıyla şu şekilde yürütülür:
I-ithalatçı ile ihracatçı arasında bir alım-satım sözleşmesi yapılır. Bu sözleşmede vesaikin, kararlaştırılan vade ile satıcı tarafından düzenlenecek poliçenin veya poliçelerin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği, alıcının satıcı lehine, sözleşmeye uygun şartlarla bir akreditif açtıracağı hükmü de yer alır.
İthalatçı;
v İthalat belgesi,
v İthalat beyannamesi,
v %01 ithal harcı makbuzunun aslı veya devletçe belirlenen harçlarda harç pulu,
v akreditif açtırma talimatı,
v Kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesi,ü
v İthal müsaadesi,
v İthal edilecek mal müsaadeya tabi ise müsaade belgesi,
v Proforma fatura,
İle bankaya başvurur. Burada; akreditif açtırma talimatının kabul kredisi şartlarını da içermesi ve kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesinde ilgili hükümlerin yer alması gerekir.

• II- İthalatçının verdiği belgeler ele alınarak akreditif açtırma talimatında bildirilen hususlar incelenir. Gümrük tarife ve istatistik pozisyonu (G.T.İ.P) cetveli ile müsaadeye ve fona tabi mallar, listelerinden kontrol edilir.

• III- Teminat tahsil edilir.

• IV- %100 nakitle karşılanmayan işlemlerde, poliçenin banka tarafından kabulü veya ithalatçının kabul edeceği poliçeye bankaca aval verilmesi sözkonusu ise ve kredi sözleşmesi aynı zamanda bir rehin bordrosu niteliği taşımıyorsa ithal edilecek olan malların cins ve miktarı da belirtilmek suretiyle vesaikin temsil ettiği malların bankaya rehnedildiğini gösteren bir rehin bordrosunun da müşteriden alınması gerekir.

• V- %100 nakitle karşılanmayan işlenlerde; müşteriye daha önce bir genel kredi sözleşmesi imzalattırılmamışsa veya imzalattırılmamış olan sözleşmedeki kredi sözleşmesi düzenlenir. Bu sözleşmede akreditif sözleşmesinde yer alan hükümler ve ayrıca, kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesi alınmıyorsa bu taahhütnamede yer alması gereken, ilgili hükümler bulunur.

• VI- Döviz pozisyon servisinin bağlı bulunduğu Dış İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon alınarak, geçerli talep tarihinden itibaren 10 iş günü içinde ithal müsaadesi düzenlenir ve kabul kredili akreditif, satıcının bulunduğu ülkedeki muhabir banka aracılığı ile ve müşterinin talimatına göre mektupla, teleks, swıft veya telgrafla açılır. Bu mektup, teleks, telgraf veya swıftte kabul kredisinin vadesi, miktarı, lehdara kullandırılma şartları, ihracatçıdan hangi vesikaların alınacağı belirtilir.

• Teleks, telgraf veya swıftlere şifre konur. Teleks ve telgraf teyitleri muhabire ilk posta ile gönderilir. Telgrafta kredi şartları ayrıntılı şekilde belirtilmemişse telgraf teyidine küşad mektubunun aslı ile bir kopyası da iliştirilir. Küşat mektubunun, teleks veya telgrafın bir kopyası da ithalatçı müşteriye gönderilir.

• VII- kabul kredili akreditif mektup, teleks, telgraf veya swıfttini alan muhabir banka, akreditif mektupla mektupla açılmış bulunuyorsa amir bankanın yetkili imzalarının sirkülerdeki imzalara uygunluğunu, teleks, telgraf veya swıftle açılmışsa şifresinin doğruluğunu kontrol ettikten sonra bu mektup, teleks, telgraf veya swıftin bir kopyasını da eklemek suretiyle kabul kredisini bir mektupla lehdaraihbar eder ve kredi teyitli ise kendi teyidini de bildirir. Kabul kredisini lehdara ihbar veya teyit ettiği hakkında amir bankaya da bildirir.

1.15.2- MAL MUKABİLİ


Kabul kredili vesaik ve mal mukabili işlemlerinin yürütülmesi şekli aşağıda ana hatlarıyla açıklanmıştır.

I- İthalatçı ile ihracatçı arasında yapılan alım-satım sözleşmesinde; vesaikin, kararlaştırılan vade ile, satıcı tarafından keşide edilecek poliçenin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği hükmü yer alır.

II- İthalatçı, akreditif açtırma talimatı dışında, kabul kredili akreditifli işlemlerde açıklanan konuları, akreditifle ilgili olarak ithalatçılardan bankaca istenecek belgeleri temin ederek bankaya başvurur. Bu belgeler:

v İthalat yapacak firmaların Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan almaları gereken ithalat belgesi,
v Akreditif açtırma talimatı,
v İthalat beyannamesi,
v İthal müsaadesi,
v İhracatı teşvik belgesine dayalı, transit ticaret konulu ithalat ve 492 sayılı harçlar kanunu ile muafiyet tanınmış olan kurumlara ait ithalat hariç olmak üzere, ithalat işlemlerinde, ithali talep edilen malın bedelinin talep tarihindeki banka satış kurundan TL. olarak %01’i ornındaki harç makbuzunun aslı veya devletçe belirlenen haçlarda harç pulu,
v Proforma fatura,
v Arbitraj taahhütnamesi,
v Müsadeye tabi mallar listesinden yapılacak ithalatta Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca ve Müsteşarlığın yetkili kıldığı merciler tarafından verilen müsaade belgesi,
v İthalat mutemet aracılığı yapılıyorsa; “mutemetlik ithal müsaadesi” ve sanayiciyle mutemet arasında düzenlenen “mutemetlik sözleşmesi”,

v Teşvik belgesine dayanılarak yapılacak ithalatta teşvik belgesinin aslı,
v Sağlık ve Sosyal Yardım veya Tarım-Orman ve Köy İşleri Bakanlığı’ndan belge alınmasını gerektiren ithalatta ilgili Bakanlıktan alınacak belge (kalite uygunluk belgesi gibi),
v Bir kısı ilaç hammaddeleri, kimyasal maddeler ve bunların kullanıldığı müstahzarlar için Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’ndan alınması gereken özel izin belgesi,
v Sanayicilerin kendi ihtiyaçları için yapacakları ithalatta, ithal edecekleri maddeleri tahsis amaçlarına uygun şekilde kullanacaklarına ilişkin, Sanayi Odası’nca onaylanmış sanayi taahhütnamesi.

III-Teminat tahsil edilir.

IV- Satıcı malları yükleyip sevk vesaikini gönderince banka, poliçe ve vesaiki kontrol eder. Vesaikle ithal müsaadesi ve poliçe arasında uygunluk görüldüğü ve ICC 500’e de uygunsa, kendiside bu poliçeye ithalatçı lehine avasl verir veya poliçenin vadesinde ödeneceğini garanti eder.

İthal müsaadesinin G nüshası vesaikle birlikte ithalatçıya verilir. Kabul ve aval imzalarını taşıyan poliçe de muhabire geri gönderilir.

V- Muhabir banka bu poliçeyi satıcıya verecek, satıcı da isterse; bankaca aval verilmiş olan bu poliçeyi iskonto ettirerek mal bedelini poliçenin vadesinden önce elde etmek imkanını bulacaktır.

VI- Mal mukabili ödeme şeklinde transfer talebi:

İthalatçılar mal mukabili ithalatta fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde, teminatın irad kaydedilmesi yoluyla da 2 ayı izleyen 4 ay içinde transfer talebinde bulunmak zorundadırlar.

Transfer talebinde bulunan ithalatçıdan;
v Gümrükten tasdikli mal faturası,
v Gümrük vezne makbuzu,
v CIF ithalatta orijinal sigorta poliçesi,
v Beyanname,
v Firmaya verildi ise, ithal müsaadesi T nüshası, alınır.

v Bu belgeler alındıktan sonra:
v Fiili ithal tarihinin gümrük vezne makbuzu tarihiyle uygunluğu kontrol edilerek firmanın transfere başvuru tarihinin bu fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde yapılıp yapılmadığı,
v Gümrükten tasdikli faturanın arkasındaki, gümrükçe yazılan ithal müsaadesi tarih ve numarasının banka dosyasındaki diğer suret veya T nüshası tarih ve numarası ile aynı olup olmadığı,
v Tescil tarihine göre yatırılması gereken fonların yatırılıp yatırılmadığı, incelenir.

Mal mukabili ödeme şeklinde mal bedelinin transferi:

Yapılan incelemeler tamamlandıktan ve İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon temin edildikten sonra
v Mutabakata varılan kur üzerinden mal bedeli karşılığı TL’leri
v %01 oranında kambiyo Muamele Vergisi
v Banka Komisyonu ve Haberleşme Giderleri
v Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

Tahsil edilerek DSB düzenlenir. Döviz satışı ithal Müsaadesinin T nüshası ve bankada kalan nüshaya (DSB’nin tarih ve numarası gösterilmek suretiyle) işlenir.

Banka kaynaklarından yapılacak transfer TL’nın tahsilini izleyen 10 iş günü içinde gerçekleştirilerek; transfer Merkez Bankası’nca gerçekleştirilecekse, mal bedelinin tahsilini izleyen 5 iş günü içinde TL’leri Merkez Bankası’ndaki özel hesaba devredilerek; DSB düzenlenmesi gerekir.

VII – Mal mukabili ödeme şeklinde ithalat hesabının kapatılması:

Orijinal fatura ve ithal müsaadesinin T nüshası üzerine transfer edilen döviz cinsi ve tutarı yazıldıktan sonra beyanname, fatura ve- mal yurt dışında sigorta ettirilmişse- orijinal sigorta belgesi DSB’ye bağlanarak bankaca saklanmak suretiyle taahhüt hesabı kapatılır.

İthalatçı mal mukabili ödeme şeklinde-uzatılan süreler dahil- ithal müsaadesinin yürürlük süresi içinde malı fiilen ithal etmek ve nakdi teminatını geri almak istediği takdirde fiili ithal tarihini izleyen 2 ay içinde yetkili bankaya başvurularak mal bedelini ithalatçıya transferini talep etmek zorundadır.

Bankalar, ilgili firma belgelemedikçe, fiili ithalin yapılıp yapılmadığını tesbit edemezler. Ancak ithal müsaadesinin yürürlükte olup olmadığını izlemeleri gerekir. Bu nedenle fiili ithalin yapılıp yapılmadığını araştırmadan ve belirlenen fiili ithal tarihine göre transfere başvuru için son günün hangi gün olacağını tesbit edilmelidir. Böylece transfer talep edildiği takdirde teminatın gecikmeksizin irat kaydedilmesi mümkün olur. Aksi takdirde gecikmeli yapılan irad kaydı nedeniyle 6183 sayılı kanun hükmülerine göre gecikme cezası uygulaması gerekecektir. Bu nedenle bankalarca 6. ayın sonuna kadar transfere başvurulup vurulmadığının izlenmesi gerekir.

Mal mukabili ithalat işlemlerinde bankalar;
v Fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde veya teminatın irad kaydı şartıyla bunu izleyen 4 ay içinde transfer için başvuruda bulunulmaması halinde
v Fiili ithalin ne zaman yapıldığının bilinmemesi halinde ise; ithal süresini izleyen 2 ay veya teminatın irad kaydı şartıyla bunu izleyen 4 ay içinde transfer için başvuruda bulunulmaması halinde 5 iş günü içinde ilgili kambiyo merciine ihbarda bulunmak zorundadır.



1.15.3 VESAİK MUKABİLİ



Vesaik mukabili ödeme şeklinde transfer talebi:

İthalatçılar, vesaik geldikten sonra hem ithal müsaadesi düzenlenmesi hem de aynı anda mal bedelinin transferi için talepte bulunabilirler. Vesaik gelmeden de ithal müsaadesi düzenlenmesi için başvurup düzenlemeden sonraki 5 ay içinde mal bedelinin transferini talep edebilirler.

Bir bankanın vesaik mukabili olarak düzenlediği ithal müsaadesine dayanılarak başka bir bankaca da mal bedeli dövizler transfer edilebilir. Ancak, bu takdirde ithal müsaadesini düzenleyen bankadan G, T nüshaları ile 4. nüshaların istenmesi gerekir. Ayrıca teminatın da transfer sırasında transferi yapan bankaya devredilmiş olması zorunluluğu vardır.

Ayrıca, vesaikin asılları, vesaik muhabir veya ihracatçı tarafından gönderilmişse gönderme yazısının bir fotokopisi de, teminatı devredecek bankadan istenmeli, transfere müracaatı sırasında da ithalatçıdan ithalat beyannamesi alınmalıdır.

Belgeler, transfer talebinde bulunan ithalatçı tarafından ibraz ediliyorsa; bu belgeler arasında sevk vesaikinin bulunup bulunmadığını incelenmeli, yoksa transfer işlemi yapılmamalıdır. İthalat vesaikinin, muhabir bankaca teslim alındığı ve malların sevk edilmek üzere yüklenmiş bulunduğu şifreli bir telgraf, teleks veya swıft ile bildirildiği takdirde de transfer yapılabilir.

Vesaik mukabili ithalatta transfere başvuru süresi ithal müsaadesinin tarihinden itibaren 5 aydır. İthal vadesinin uzatılması halinde ise transfere son başvuru tarihiithal vadesinin bitiminden 1 ay öncedir. Transfer, bu husustaki başvururnun muhaberat girişi tarihinden itibaren 10 iş günü içinde gerçekleştirilmelidir.


Vesaik mukaili ödeme şeklinde mal bedelinin transferi:

Dış İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon temin edildikten sonra;
v Mal bedeli karşılığı TL,
v %0 oranında kambiyomuamele vergisi,
v banka komisyonu ve haberleşme giderleri,
v banka ve sigorta muamelesi vergisi,
müşteriden tahsil olunarak döviz satım belgesi düzenlenir. Döviz satışı,ithal müsaadesinin T nüshasına ve bankada kalan nüshayaişlenir.

Banka kaynaklarından yapılacak transfer, Türk Liralarının tahsilini izleyen 10 iş günü içinde gerçekleştirilecek; transfer Merkez Bankası’nca gerçekleştirilecekse, mal bedelinin tahsilini izleyen 5 iş günü içinde Türk Liraları Merkez Bankası’ndaki özel hesaba devredilerek, döviz satım belgesinin düzenlenmesi gerekir.

Vesaik mukabili ödeme şeklinde ithalat hesabının kapatılması:

İthalatçı, ithal müsaadesinin yürürlük süresinin bitiminden itibaren 3 ay içinde taahhüt kapatma belgelerini bankaya teslim etmekle yükümlüdür. Banka belgeleri inceler ve yurt dışından,transfer edilen döviz kadar mal ithal edilmiş olduğu takdirde kısmen veya tamamen ithalat teminatını ithalatçıya geri vermek suretiyle taahhüt hesabını kapatır.

İthal müsaadesinin yürürlük süresini izleyen 3 ay içinde taahhüt hesabının kapatılmaması halinde ithalat teminatı ithalat yönetmeliğinin ilgili maddesine dayanılarak irad kaydedilir ve bu tarihi izleyen 5 iş günü içinde, ilgili kambiyo merciineihbarda bulunulur.



II-İHRACAT İŞLEMLERİ


2.1- PEŞİN ÖDEME KARŞILIĞI YAPILAN İHRACAT İŞLEMLERİ


Bu ödeme şeklinde ihracat gerçekleşmesinden önce ihracatçı, ithalatçıdan mal bedelini peşin olarak tahsil etme olanağına sahip olmaktadır. Bu ödeme şeklinde ithalatçı risk altındadır. ihracatçının ise hiçbir riski

2.2- ALICI FİRMA PREFİNANSMANI KARŞILIĞI YAPILAN İHRACAT İŞLEMLERİ ?



2.3- İHRACAT AKREDİTİFİ





Uluslar arası kuralların belirtildiği vesikalı krediler için Yeknesak Teamüller ve uygulamalar ile bankacılık teammüllerine göre işlem yapılacaktır.



Akreditif alıcının belirli bir para cinsi üzerinden tayin ettiği vadede ve ietediği vesaik mukabilinde tediyede bulunması için bankasına yaptığı talep ve verdiği talimata istinaden o bankanın satıcıya verdiği yazılı bir taahhüttür. Vesikalı kredi şartlı bir taahhüt olması nedeniyle alıcı adına yapılan tediye, malların kendi mülkiyetine geçme hakkını verecek vesaik mukabilininde yapılır.



Mektupla verilen akreditif talimatlarında amir bankanın yetkili imzalarının imza sirkürlerine uygun olması, teleks, telgraf ve swıftle bildirilen akreditiflerde ise şifrelerin doğruluğunun kontrolü yapılır.



T.C. Merkez Bankası’ndan kuvertür tesisine ilişkin ihbarın gelmesi izlenir. Akreditif mektuplarındaki şifrenin mutabakatının sağlanmasından ve T.C. Merkez Bankasından kuvertür tesisine ilişkin ihbar geldikten sonra; referans defterinden numara alınır. İhracat dosyası açılır. Akreditif bildirim formu düzenlenir. 1. nüsha müşteri nüshası olup, bu nüshaya akreditif küşat mektubunun bir fotokopisi eklenir.2. nüsha muhabir bankaya gönderilir. 3. nüsha “muhasebe nüshası”dır. Sistemde akreditif açılışı yapılır.

2.3.1- İNCELENMESİ


Banka, satış sözleşmesini de görmek suretiyle gerekli bilgileri alır ve işlem yüzde yüz nakitle karşılanmayacaksa ithalatçının mali durumunu ve moralitesini, eski müşteri ise kredi durumunu inceler. İşlemin nakitle karşılanmayan kısmının, bankanın ithalatçıya tesbit ettiği veya yeniden tespit edeceği kredi ve bu yetmezse gösterilecek kefilin kredisi içinde kalması esastır.

İthal edilecek malların cinsine, sürüm, satış ve dayanma durumuna, fiyatının değişmezlik derecesine, müşterinin mali gücüne ve moralitesine, başkaca teminat gösterilip gösterilmediğine göre belirlenecek bir marj tahsil edilir. Kalan kısım için, gerekli görülürse, maddi teminat veya kefalet de alınır.

2.3.2- İHBARI


Akreditif, bankanın satıcıya hitaben yazdığı ve bankanın taahhüdünü kapsayan bir ihbar mektubu olarak kabul edilmektedir. Bu mektup ile satıcı, mektupta yazılı şartlara uygun belgeleri süresi içinde bankaya ibraz etmekle, belirtilen miktardaki parayı bankadan çekmek hakkını elde eder. Bu mektuba akreditif küşat mektubu da denir.