Ülkelerin Dış Ticaret Politikaları

D. KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1. ÜLKE BAZINDA SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
SORUN
Özellikle ABD’nin uygulandığı katı ithalat politikası ve bunun neticesinde ihracatçılarımızın muhabbet oldukları kota sistemi(Tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde).
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Özellikle tekstil ürünleri ihracatımızı etkileyen kota uygulamaları sorunun halli için başkanlık seçimiyle olan 1996 yılında etkin adımların atılması imkansız olmuştur. Sorunun çözümü başlıca 2 unsur içermektedir.


1. İki taraflı siyasi diyalog ve müzakere sürecini sürdürmek.
2. ABD ülkemizin çıkarlarını iktisadi ticari platformda gözetecek ve koruyacak şekilde Lobi’cilik faaliyetleri gösterecek kuruluşlarla etkin bir işbirliğine gitmelidir.

SORUN

ABD açısından politikanın bir diğer uzantısını teşkil eden antidamping ve telafi edici vergi uygulamaları.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

İhracatımızı menfi etkileyen önemli bir hususta ihracatçılarımızın karşı karşıya kaldıkları andi-damping vergisi ve TEV uygulamasıdır. Esas itibariyle bu uygulamanın tesbiti ve yürürlüğe koyulması sürecinde hukuki prosedürler önemli ve masraflar teşkil eder bir yere sahiptir. İhracatçılarımız üzerinde bu sebepten ötürü oluşan mali yükü hafifletmek amacıyla belirli giderlerin –özellikle avukatlık masraflarının- belli bir limit dahilinde İhracatçı Birlikleri tarafından karşılanma uygulanmasına devam edilmeli, ayrıca ABD’den yapılan ithalata yönelik benzer soruşturmalar açılmalıdır.

SORUN

AB tarafından ülkemiz menşeli bazı ürünlere anti-damping vergisi uygulanmaktadır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Anti-damping vergisi uygulamalarından belirli giderlerinin belli limitler dahilinde ihracatçı birlikleri vasıtasıyla karşılanması uygulamasına devam edilmesinde yarar görülmektedir. Ayrıca rekabet kurulunun oluşturularak göreve başlaması büyük önem arz etmektedir.

SORUN

Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin bankacılık sisteminin gelişmiş bir düzeye ulaşmamış olması.


ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Bu hususta ele alınması gereken tedbirler bölge ülkelerindeki Türk Bankalarının şube ve temsilcilik açmaları, bölge ülke bankaları ile Türk bankaları arasında kapsamlı teknik ve eğitim işbirliği projelerinin gerçekleştirilip hayata geçirilmesi ve bölge ülke bankalarıyla ortaklıklarının kurulmasıdır.

SORUN

Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin gümrük politikasında tarife dışı engellerin önemli bir yere sahip olması, gümrük duvarlarının yüksek olması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Bu konuda varılan sıkıntıların ikili ve çok taraflı müzakereler yolu ile çözümlenmesi yoluna gidilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

SORUN

Türk Cumhuriyetleri ülkelerinde gümrük tarifelerin yüksekliği ve tarife dışı engellerin varlığı.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Söz konusu sorunların aramızda mevcut olan özel ilişkilerin ışığında ve üst düzey siyasi bir diyalog içerisinde ele alınmasında yarar görülmektedir.

1. ÜRÜN BAZINDA SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
SORUN

Son yıllarda canlı hayvan ve hayvansal ürünler ihracatımızdan bir düşüş yaşanmaktadır. Hayvan hastalıkları bu düşünü en önemli nedenleri arasında yer almaktadır.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Suriye, S. Arabistan, Ürdün, Romanya, Bulgaristan, Ukrayna ve Slovenya gibi ülkeler şap hastalığı nedeniyle canlı hayvan ve hayvansan ürünler ihracatımıza kısıtlamalar getirmektedir. Sorunun anılan ülkelerle ikili görüşmelerde gündeme getirilmesi suretiyle çözüme ulaştırılması önem arz etmektedir.

SORUN

Makarna üretimi içini kaliteli durum buğdayına ihtiyaç duyduğundan üreticiler gereksinimini ithalat yoluyla karşılamaktadırlar.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Durum buğdayı ithalatını kısıtlamak ve üretimini artırmaya yönelik teşviklerin uygulamaya konulması önem arz etmektedir.

SORUN

Demir çelik sektöründe önemli ölçüde ihraç potansiyeline sahip olduğumuz çubuklarda Singapur ve ABD, borularda ise ABD tarafından uygulanmakta olan anti-damping vergileri ihracatımızı olumsuz yönde etkilemektedir.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Kalitesiz ve standart dışı mal girişinin önlenebilmesi için mevzuata uygun şekilde ithalde kalite yeterlilik belgesi veya sertifika isteme uygulamaları getirilmelidir. Ayrıca üreticiler gümrükler ve TSE yetkililerinden oluşacak üçlü komiteler ve ihtisas gümrükleri kurulmalıdır.

SORUN

Elektrik, elektronik ve makine sanayinde AB’nin 3. Ülkelerle yaptığı serbest ticaret anlaşmalarının ülkemiz tarafından henüz sonuçlandırılamamış olması, ülkemiz ihracatçılarını AB ülkeleri ile söz konusu 3. Ülkelerdeki rekabetini güçleştirmektedir.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

1/95 SAYILI ORTAKALIK Konseyi Kararının 16. Maddesinde belirtilen 5 yıllık süre beklenmeden 3. Ülkelerle serbest Ticaret anlaşmaları ivedilikle imzalanmalıdır.

SORUN

AB ile ülkemiz arasında tamamlanan Gümrük Birliği sonucundan tekstil ve konfeksiyon kotalarının kaldırılmasıyla yeterli kota hakkı bulunmayan firmalarında devreye girmesi ürün bazında birim fiyatların düşmesine neden olmuştur.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Bu tür bir girişim öncesinde elverişli bir zemin hazırlamak amacıyla üst düzeyde bir resmi heyetin yetkililer ile temaslarda bulunması ve özel sektör temsilcilerinin de tekstil ve konfeksiyon sektörü açısından gerekli tanıtımların yapılması gerekmektedir. Ayrıca müsteşarlığımızca bir çalışılma yürütülmektedir.

SORUN

Bazı sektörlerde ithal kotalarının aşırı uygulanması, uzun süreli uygulanması ve gerektiğinde ya da zamanında esnekliklerin tanınmamasıyla yurt içi üreticilerin tekelci konumuna gelmesi, rekabet ortamını kaybetmesi ve yerli ürün fiyatlarını yükseltmesi.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Devletin ithal kotalarını devamlı kontrolü ve gözetimi altında tutması, gelişmekte olan ve dış pazarlara açılabilmesi istenilen yerli üreticilerle rekabet ortamını koruyabilecek bir dengede tutması gerekir. Yurt içi üreticileri tekelci konumuna getirmeyecek kadar kotalara esneklik vermelidir.










SONUÇ


Ülkelerin büyük çoğunluğu veya hemen hemen hepsi ithalata miktar kısıtlaması getirmektedir. Kısaca kota’nın tanımı miktar kısıtlamasıdır. Özellikle de ithalatta miktar kısıtlaması olduğu için ülkelerin çeşitli türde engellerle karşılaşmasını önlemek amacıyla kota getirmeleri de doğal bir gerçektir. Dünya ülkelerinin birbirlerine kota uygulamalarının iki ana sebebi vardır. Bunlar;
1. Ülkeler arası Siyasi Sorunlar ve Anlaşmazlıklar.
Günümüzde bir çok ülke birbiri ile ticaret anlaşması yapmalarına karşılık aralarında yıllardır çözümlenemeyen siyasi sorunlar görünmektedir. Almanya ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler gibi
Örneğin; Gümrük Birliğine görmemize karşılık, hatta bütün kotalar resmi evrak üzerinde kaldırılmasına karşılık Almanya ve diğer AB ülkeleri Türkiye’ye uygulamada kota koymaktadır. Bu kotalarda en çok gıda, tekstil ürünlerinde ön plana çıkmakta ve Türkiye’nin ekonomisine olumsuz etki yapmaktadır. Buna karşılık Almanya’nın uyguladığı kotalara Türkiye’nin ihtiyacı olmasına karşılık Almanya devletine kota uygulayabilir.
Örneğin: Almanya devletinden en çok ithal ettiğimiz mal silah, savunma ve harp, savunma ihtiyaç ve gereçleridir. Bu mamuller üzerinde Almanya devletine miktar kısıtlaması getirilerek ihtiyaçlar başka devletlerden temin yoluna gidilebilir. Siyasi sorunların çözülebilmesi için gerekli olan bütün ülkeler bazında Dışişleri bakanlığının daha yoğun ve etkin şekilde ülkelerini ticari ve ekonomik bakımdan tanıtmalarıdır.

1. Sosyal Güvence Altına Almak.
Yurt içerisindeki istihdamın güvence altına alınması, ülkelerin sorumluluklarından birini teşkil eder. Bunun en güncel örneği Gümrük Birliğine giren Türkiye, küçük ve orta ölçekli firmaların infisahı karşısında yaşadı. Avrupa Birliğinden beklenen yardımın alınamaması ve ithal mallarına miktar kısıtlaması getirememesi ekonomisini sarsan en büyük etken oldu. ABD ise ülke içerisindeki istihdamını sosyal güvencesini ve yaşam tarzını sağlayabilmek için kota uygulamasına baş vurmakta, istihdam açığı yaratmamak için Türkiye’nin tekstil ve konfeksiyon sanayisine kota uygulaması getirmektedir. Bu miktar kısıtlamasını aşabilmenin de en büyük çaresi gene siyasi anlaşmalara bağlıdır. ABD’nin uyguladığı miktar kısıtlamasını Türkiye’nin aşamamasına rağmen, miktar kısıtlamasını talep etmesi de yurt içerisindeki KOBİ’lerin ihracata özendirilmesi ve geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Önümüzdeki yıllarda dünya ticaretinin dünya ekonomisinden daha hızlı büyümeye devam edeceği ve dünya ticaretinin daha da liberal hale getirilmesi ile birlikte gelişmekte olan ülkelerin dünya ticaretinden aldıkları payın artacağı beklenmektedir. Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan ve 1980 yılından itibaren dışa açık kalkınma modelini izleyen ülkemizin de, dünya ticaretindeki payını artırabilmesi için ihracatımızın, ağırlıklı olarak tek Pazar (Avrupa birliği) ve tek sektöre (Tekstil ve konfeksiyon) bağımlı yapısından kurtarılarak, ihracatımızda ürün ve Pazar çeşitlendirmesinin sağlanması, gerçekçi kur politikasına süreklilik kazandırılması, ihracata yönelik finansman imkanlarının genişletilmesi, ihracatta devlet yardımlarının etkin olarak işletilebilmesi için düzenli kaynak akışının sağlaması, üretim maliyetlerinin dünya seviyesine çekilmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınması, ulaştırma ve alt yapı hizmetlerinin geliştirilmesi ve ihracatta karşılaşılan bürokratik engellerin azaltılması gerekmektedir.

[AyTeK54]

teşekkürler...

[Joaquin]

idare eder paylaşım için teşekkürler