Beşiktaş Forum  ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi


Geri git   Beşiktaş Forum ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi > Eğitim Öğretim > Dersler - Ödevler - Tezler - Konular > Elektronik & Bilgisayar

Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Stil
Alt 06-09-2008, 01:39   #1
ยŦยк
 
Constantin - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 
Veri Ambarlama...

Yazının icadından önce insanlar yasadıklarını, bildikleri şeyleri birbirlerine konuşarak ve bu bilgilerde kulaktan kulağa herkese ve sonraki nesillere aktarırlardı. Daha sonra deri üzerine, papirus yapraklarına ve kağıt üzerine. yazılmaya, sonra kitap olarak ve günümüzde bilgisayar gibi çok daha kolay ve hızlı araçlar kullanılarak bilgiler saklanmaya başlandı. Son 6 senedir, insanlar dünyanın herhangi bir yerinden istedikleri bilgilere internet aracılığıyla ulaşabilmektedirler.
Tabi ki bilgisayarlarımızda bulunan gerekli olan bilgilerin saklanması konusu doğal olarak önem kazanmıştır. Artık bilgisayarlarda istediğimiz her türlü bilgiyi saklayıp, istediğimiz zaman kullanabilmekteyiz. Yakın geçmişte de kamu ve özel kuruluşlarda eski dönemlere ait bilgilerin bilgisayar ortamına geçirilmesi ve saklanması çalışmaları yapılmaya başlandı.
Sadece arşiv bilgileri değil firmaların müşteri ve personelleri ile ilgili bilgiler, hastanelerde hasta kayıtları,hasta takip süreçlerine kadar çeşitli bilgiler bilgisayarlarda saklanıp, bu saklanan bilgilerden çeşitli analizler ve geleceğe yönelik tahminler yapılabilmekte ve daha birçok yararlı amaç için kullanılmaktadır. İşte bu veriler veri ambarlarında veya datamart denen küçük veri ambarlarında saklanılıp kullanılmaktadır.

Veri Ambarı Nedir?
Veri ambarı ilişkili verilerin sorgulanabilindiği ve analizlerinin yapılabildiği bir depodur.(Jarke,473)
İs organizasyonlarında bilgi akış mimarisinde veri ambarları iki amaçla oluşturulmaktadır:
1. Hareketsel ve organizasyonel görevler arasındaki depo ve analitik stratejik verilerin birikimini sağlar. Bu veriler daha sonra yeniden kullanılmak üzere arşivlenir. Veri ambarları verilerin sorgulanabildiği ve analiz yapılabilindiği bir depodur.
2. Veri Ambarlarının pazarda yeni fırsatlar bulmaya, rekabete katkı, yoğun proje çevirimi, iş, envanter,ürün maliyetlerinin azalmasının yanında farklı işlere ait verilerin ilişkilendirilmesi, karar destek ve alınan bilgiye hızlı cevap verebilme gibi birçok katkısı vardır.

Şekil 1. Veri Ambarı Bileşenleri
Kaynak:
Laudon C.Kenneth, Laudon P.Jane,"Management Information System...",6.bs,USA,200,sf.248.
Gehrke J.Ramakrishnan R.,"DataBase Management System",2.bs.

Operasyonel ve Enformasyonel Veriler:
Operasyonel veriler, iş yapılırken kullanılan kayıtlardır. Sistemin OLTP (Online Transactional Processing) ile veriler kaydedilir ve güncellenir. OLTP‘ye örnek olarak muhasebe uygulamaları ile rezervasyon sistemlerini verebiliriz.
Enformasyonel veriler, analiz yapılabilen kayıtlardır. Bu veriler kullanılarak karar destek, rapor üretimi, yönetici bilişim sistemleri ve derin istatistik analizleri yapılabilir. Bu iki veritipi arasındaki farklılıklar vardır.
Veri Ambarı ile OLTP’i karşılaştırdığımızda Farklılıklar Tablo1’deki gibidir. (Oracle)
Tablo 1. OLTP ve Veri Ambarı
OLTP OLAP veya Veri Ambarı
Normalizasyon yüksek (3 NF)* N. düşük (1 NF)
Küçük boyutlu tablolar* Geniş boyutlu tablolar
İş süresi boyutu küçük** Geniş
Kullanıcı sayısı >1000* Kullanıcı sayısı <100
En eski veri 90 günlük* En eski veri yıllık
Güncelleme sürekli** Güncelleme daha uzun aralıklı
Cevap süresi çok hızlı* Cevap süresi uygun zamanda
Fiziksel kapsamlı* Dışşsal kapsamlı
Günlük işleri destekler** Operasyonel veri analizi yapılır
Oku/Yaz haraketleri** Sadece/Oku hareketleri
Basit sorgular** Karışık sorgularT>
MB/GB** GB/TB
Stratejik iş kararları**
Kaynak: * intellisolve.com - Welcome to intellisolve.com, ** www.db.stanford.edu

Veri Ambarı Bileşenleri ve Fonksiyonları (Degirmendereli,61)
• Değişik platformlar üzerindeki işletimsel uygulamalara ait verilere erişim ve gerekli verilerin bu platformlardan alınması.
• Alınan verilerin temizlenmesi, tutarlı duruma getirilmesi, özetlenmesi, birleştirme ve birbirleriyle entegrasyonunun sağlanması.
• Dönüştürülen verilerin Veri Ambarı veya datamart ortamına dağıtımı
• Gönderilen verilerin bir veri tabanında toplanması
• Depolanan bilgi ile metadatada bulunan ilgili bilgilerin veri katoloğunda saklanması ve son kullanıcılara sunulması.
• VeriAmbarı veya Datamartda bulunan bilgileri uç kullanıcıların karar destek amaçlı kullanımının sağlanması.
VeriAmbarları değişik veri modellerini ve çeşitli enformasyonel uygulamaları destekleyebilmeli, bilgiyi oluştumak için tüm olanakları sağlamalıdır. Veriler, farklı boyutlara göre incelenecek ve analiz edilecek biçimde düzenlenmiş olmalıdır.

Veri Ambarı Projelerinde Beş Adım
I. İşlerde kullanılan verilerin tanımlanması. Bu verilerin belirlenmesinde diğer departmanlarla işbirliği yapılmasına gerek vardır. IT departmanının diğer departmanların yardımı olmadan hazırlayacağı veri ambarı projesinin başarılı olması beklenemez.
II. Ambar için veri modeli yaratılır.
III. Bu adım ‘the notorious cleanse-the data-step’
IV. Araçları seçerken kullanıcıların görüşlerini dikkate almak ve kullanıcılara araçların kullanımını öğretmek.
V. Monitor kullanımı ve sistem performansı. Kullanımdaki değişiklikler Veri ambarı ekibine bildirilmesi gerekir.

DataMart
Datamartlar küçük boyutlu (1-10 GB) bölümsel ambarlardır. Datamartlarda verilerine ihtiyaç duyulan bülümlere ait veri ambarıdır. Datamartlar Veriambarının alt kümesidir. Organizasyonun (işletmenin) belirli kullanıcıları için ayrlmış ve onlara ait verileri içerir.(10)

Metadata
VeriAmbarının en önemli bileşenlerinden biri metadatadır. VeriAmbarında verilerin tanımlandığı kısımdır. Metadata “veri hakkında veri“ anlamındadır. Metadata her veri elementinin anlamını, hangi elementlerin hangileriyle nasıl ilişkili olduğunu ve kaynak verisi ile erişilecek veri gibi bilgileri içermektedir. Metadartada standartlar kurulur.(10)
Veri Ambarındaki veriler, veri ambarı yöneticisinin kullandığı teknik veriler ve VeriAmbarı kullanıcılarının kullandığı iş verileri olarak ikiye ayrılır.
Teknik veriler: Operasyonel veritabanı tanımlarını ve veriambarı tanımlarını içerir. Bu iki tanım veya şema veri ambarını çalıştırılabilinmesini sağlayan veri taşıma operasyonlarını içerir. Bu bilgiler VeriAmbarı yöneticisine VeriAmbarında birbiriyle ilişkili verileri göstererek yardımcı olan bilgilerdir.
İş verileri: Kullanıcılara yardım eder. Kullanıcıların veritabanı oluşturan veriler dışındaki VeriAmbarında bulunan bilgilere ulaşmalarına yardımcı olur. Ayrıca veri ambarına verinin ne zaman ve nereden geldiği gibi bilgilerede ulaşılmasını sağlar.
Dönüştürme ve Entegrasyon

Metadata
• Özetleme ve biriktirme
• Tamir ve arındırma
• Özetleme, sıralama, düzenleme
• Yükleme

VeriAmbarı Gerçekleştirme Yaklaşımları (Degirmendereli,60)
• İki katmanlı veri ambarı
Kuruluş çapında farklı karar destek uygulamalarını destekleyecek konsolide bir VeriAmbarıdır .
• Bir Katmanlı VeriAmbarı
Departmanlar bazında datamartların oluşturulmasını içerir.
• Yönetim bilişim Sistemi (varsayılan veri ambarı)
İşletimsel veri üzerinde karar destek işlemlerine olanak sağlayan veri ambarıdır. Veri analizi gerçekleştirmede yetersizdir. Tam bir VeriAmbarı sayılmaz.

VeriAmbarı Oluşturulması
• Sağlam RDBMS (Relational Database Management System)
• Metadata Yönetimi
• SMP/MPP
• Sistem Yönetim Araçları
• Güçlü ağ yapısı

VeriAmbarı Yönetimi:
• Veri Sistemleri kaynağını değiştirmek
• Hedeflenen veri modelini değiştirmek
• Senkronize metadata
• Kullanıcılar için içerikleri tanımlayan bilgi katalogları
• Sistem kaynaklarına talebi artırma
• Geri besleme sistemini planlama
• Sosyoloji

o Kullanıcı beklentilerini kontrol etme
o Gerçek iş sonuçlarını ilan etme
• Performans

o Sorgu sonuçlarını biriktirmemek
o Datamartların ilişkiselliğini arttırmak

VeriAmbarlarında son kullanıcı araçları
• Sorgu ve Raporlar
• OLAP, çokboyutlu analiz
• Yönetici bilişim sistemleri

Veri Ambarı Süreci
• Şematik entegrasyon
Çok çeşitli kaynaklardan veriler alındığında oluşabilecek yanlış karşılaştırma ve eşleşmelerin önlenmesi gerekir.
• Karışık Kaynaklar
Çok çeşitli veriambarlarından istenilen bilgiye ulaşılabilinmelidir.
• Yükleme, Güncelleme, Arındırma
Veriler girilebilmelidir. Bu veriler, belli zamanlarda yenilenmeli ve çok eski verilerden sistem arındırılabilinmelidir.
• Metadata Yönetimi
Ambardaki bütün verilere ait bilgilerin geliş zamanları ve tüm kayıtları tutulmaktadır.

İş Zekası Yazılımları ve Data Mining
İş zekası yazılımları verilerin analizinde kullanılan yazılımlardır.Bu yazılımlar,
• Karar Destek Sistemleri
• Yönetici Bilişim sistemleri
• Data Mining içerir.

Data Mining
Data mining ile sistem veriyi araştırır, modeli belirler, sınıflandırır ve birleştirir.
Örneğin pazarlama modelleri müşterilerin satınalma modellerini analiz etmede kullanışlıdır ve bu analiz sonuçlarından yararlanılabilinmektedir. Buna göre pazarlama stratejileri geliştirme, envanter organizasyonu ile kar maksimizasyonu, maliyet minimizasyonu yapilabilinmektedir.
Bunların yanında Finans sektöründe Portföy yönetimi, risk tahmini, sağlık ve sigorta endüstrisinde hile tespiti, politika tahmini, üretim ve süreç kontrolde optimizasyon, şemalama, görsel denetim sistemleri gibi amaçlarla uygulanabilinmektedir. Data mining, VeriAmbarının çok belirgin kullanıldığı kullanıcıların almak istediği çeşitli cevaplar için sorgular yaratmalarıdır. Data mining, veri ambarının ileri şeklidir. Çok sayıda veri birikimi gerektirmektedir.

Maliyetler
VeriAmbarları pahalı girişimlerdir. Donanım, yazılım, danışmanlık ve işletme çalışanların maliyetlerinin tamamı içinde VeriAmbarı başlangıç versiyonunun ortalama maliyeti 1,5 milyon dolardır. (Watson,50)

Veri Ambarı Çalışmalarında Gerçekleşen Sonuçlar
Veri ambarları projelerinde çalışmış 106 kişiden alınan anket sonuçlarına dayanarak ortaya cıkarılmış olan onemli noktalardan bazıları aşağıda listelenmiştir.(Watson,55)
• İş, pazarlama ve satış, finans, operasyonel ve üretim bölümleri işletmelerde veri ambarlarının en yoğun kullanıcılarıdır.
• Beklenen fayda gerçekleşenden az veya eşit olur.
• En önemli yararı daha fazla ve değerli veri ve en az derecede onemli yararı sağladığı stratejik iş hedeflerinin başarılmasına yardımcı olmasıdır.
• VeriAmbarı öncelikle büyük firmaların alanındadır.
• İlk pazarlama ve satış bölümü destek olur.
• Baskın ve belirgin bir veritabanı mimarisi yoktur.
• VeriAmbarı maliyetlidir.
• Kısıtlı veriye dayalı olarak firmaların yüksek yatırıma döndükleri görülür.

Sağlık sektöründeki veri ambarı Calışmalarına Ornekler:
Veri ambarlarının sağlık sektöründeki kullanımına gen bankası ve North American Association of Central Cancer Registration (NAACCR) örnek olarak verebiliriz. Genetik alanında meydana gelen gelişmeler ışığında bilim adamları artık genleri kullanarak özellikle suç işleyenlere yönelik bir veri ambarı oluşturmaya başlamışlardır. Halen, birçok suçta suçun işlendiği suç mahalinden elde edilen ve suçluya ait olduğu düşünülen saç, tırnak, kan gibi dokulardan yapılan DNA incelemesi ile suçlu kesin ve kolay olarak tespit edilebilinmektedir. Her insanın kendisine ait bir parmak izi olduğu gibi kendisine ait bir DNA yapısıda bulunmaktadır.
Aralık 1997‘den itibaren 8 eyalette FBI’ın hazırlamış olduğu software kullanılarak daha önce suç işlemiş ve tekrar suç işleme potansiyeline sahip kişilerin DNA örnekleri girilmeye başlanmıştır. Bu sayede ilk kez Wiskonsin’de cinayete teşebüs eden ve 1989‘da seks suçu işlemiş bir kişi yakalanmıştır. Ekim 1998‘de 50 eyaletin database’i aktif hale gelmiştir. Bunun sadece suçlulardan alınan DNA örneklerinden oluşması eleştiri konusu olmuştur. Ancak, tüm popülasyonu kapsayan böyle bir girişim çok pahalıya mal olacağı bir gerçektir. Zamanla genetik alanındaki tekniklerin maliyetleri azaldıkça bu da yaygınlık kazanacağı kesindir. (Laudon,248)
Sağlık alanında veri ambarının kullanılmaya başlandığı diğer bir konu kanserdir. NAACCR’ın oluşturduğu ve ülke çapında birçok kanser merkezinin dahil olduğu kanserli hastalara ait birçok veri toplanmaktadır. Bunun için gerekli olan software, network ağı, görevlendirilen kişilerin eğitimi ile ilgili her türlü destek NAACCR tarafından sağlanmaktadır. Elde edilen verilerden kanserin etiyolojisi, tedavisi ve tedavi sonuçları hakkında geniş kapsamlı bilgiler elde edilmektedir. (14)

Sonuç
Firmaların pazarda yeni fırsatlar bulmasına, rekabet etmek için olumlu bir etki sağlayan ve maliyetlerin azalması, farklı işlere ait ilişkilerin ortaya çıkarılması, karar destek sistemlerine ve elde edilen bulgulara ve müşteri ihtiyaçlarına çabuk cevap verebilme gibi birçok katkısı olan veri ambarları görülüyor ki sadece kar amaçlı değil topluma faydalı olacak şekilde de kullanılabilmektedir.
Turkiye’de firmaların bu konuya önem vermeye başladıklarını da görmekteyiz.
Constantin Ofline   Alıntı ile Cevapla
Cevapla

Bu konuyu arkadaşlarınızla paylaşın


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-KodlarıKapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık




Türkiye`de Saat: 23:03 .

Powered by vBulletin® Copyright ©2000 - 2008, Jelsoft Enterprises Ltd.
SEO by vBSEO 3.3.2

Sitemiz CSS Standartlarına uygundur. Sitemiz XHTML Standartlarına uygundur

Oracle DBA | Kadife | Oracle Danışmanlık



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580