Beşiktaş Forum  ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi


Geri git   Beşiktaş Forum ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi > Eğitim Öğretim > Dersler - Ödevler - Tezler - Konular > Elektronik & Bilgisayar

Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Stil
Alt 06-09-2008, 02:01   #1
ยŦยк
 
Constantin - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 
Temel Mantık Kapıları

Temel Mantık Kapıları
Daha öncede belirttiğimiz gibi, pek çok kontrol yapısı sadece iki durumdan birisi olabilen kararlara dayanır. Bu durumlar, "1" ve "0" sinyalleridir. Bu sinyallerinin durumlarını kontrol etmek için sık kullanılan yöntemlerden bir taneside TTL entegre devreleridir.
Yaptığımız devrelere her zaman bir bilgisayar ekleyemeyiz. Alınacak çok basit kararlar için mantık kapıları kullanabiliriz. Çok soyut bir kavram gibi görünsede bu mantık kapılarını TTL entegresi olarak elinizde tutmanız ve dokunmanız mümkündür. Örneğin bir asansör devresi, garaj kapısı kontrolü, su seviyesi kontrolü ve benzeri uygulamaları, bu mantık kapıları ile geliştirmek mümkündür.
Komplike gibi görülen devreler bu mantık kapıları ile basit şekilde gerçekleştirilebilir. Bir TTL devresi kurarken dikket etmeniz gereken en önemli nokta mümkün olduğu kadar az kapı ile, mümkün olduğu kadar çok iş yaptırabilmek ve devrenin verimini arttırabilmektir. Bunun için geliştirilmiş bir çok yöntem vardır. Bu yöntemlerden önce, temel mantık kapılarına şöyle bir göz atalım.
AND Kapısı:
En çok kullanılan kapılardan bir taneside AND kapısıdır. Bu kapının çıkışının "1" olması için bütün girişlerinin de "1" olması gerekmektedir. Örneğin aşağıdaki C çıkışı sadece ve sadece hem A hem de B girişleri "1" olduğu zaman "1" olur. Diğer bütün durumlarda sonuç "0" dır. Doğruluk tablosu aşağıdaki gibidir.

http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/and_kapisi.jpg
OR Kapısı:
İkinci sık kullanılan kapı ise OR kapısıdır. Bu kapının "1" çıktısını vermesi için, girişlerinden sadece bir tanesinin "1" olması yeterlidir. C çıkışının "1" olması için A yada B girişlerinden herhangi bir tanesinin "1" olması gereklidir. Eğer tüm girişler "0" ise çıkış ta "0" olacaktır.
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/or_kapisi.jpg
Ters Çevirici (INVERTER):
Ters çevirici, adından da belli olduğu gibi, giren sinyalin tersinin çıkışını sağlar. Örneğin A girişine "1" girerse, B çıkışı "0" olacaktır.
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/inverter.jpg

NAND Kapısı:
NOT AND kapısı, AND kapısının değilidir. Yani AND kapısının sonucun terslenmiş halini elde etmek için kullanılır. Yani AND kapısına eklenmiş bir INVERTER 'dan oluşur.
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/nand_kapisi.jpg
NOR Kapısı:
NOT OR kapısı, OR kapısının sonuna eklenmiş bir INVERTER dan oluşur.
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/nor_kapisi.jpg
XOR kapısı:
Exclusive OR kapısı çok sık kullanılmaz. İki girişin aynı olup olmadığını kontrol eder. Eğer girişler farklı ise sonuç "1" olacaktır. Aynı ise sonuç "0" dır.
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/xor_kapisi.jpg
Şimdi gelelim, bu mantık kapıları ile nasıl bir devre oluşturulacağına. Uygulama olarak basit bir devre gerçekleştirelim. Örneğin elimizde 3 adet buton olsun ve bu butonlardan herhangi 2 tanesine aynı anda bastığımızda bir ledi yakalım. Ama üçüne aynı anda bastığımızda yanmasın. Hiç birine basmadığımız zamanda yanmasın. Basit bir uygulamadan başka hiçbir işe yaramayacak bir devre gibi gözüksede, üşenmeden gerçekleştirmenizi öneriyorum.
İlk bakışta bu kapılardan bir devre çıkarmak çok zor bir iş gibi gözüküyor. Fakat iş esasında o kadar zor değil. 19. yüzyılda Cambridge matematikçilerinden George Boole, mantık ifadelerinin gösterilmesi ve işlem yapılabilmesi için kullanılan bir cebirsel işaretleme sistemi geliştirdi. Bu cebir, bileşik mantık devrelerinin tasarımında da kullanıldı. Bu cebir sisteminde AND fonksiyonu nokta (.) ile, OR fonksiyonu artı (+) ile gösterilir. NOT (Değil) fonksiyonu ise, sinyalin üzerine bir çubuk çizilerek gösterilir.
Kullanılacak kapıların minimum düzeye indirilmesinde kullanılan bir diğer yöntem de Karnaugh haritalarıdır. Bu haritalar, doğruluk tablolarının iki boyutlu gösteridir. Fakat şimdilik işin çok matematiksel derinliğine inmeyelim. Daha ileride bu harita yöntemini kullanarak devre tasarımı gerçekleştireceğiz.
Şimdi yukarıda bahsettiğimiz bu devrenin tüm giriş çıkış olasılıklarını göz önüne getirelim. A, B ve C bizim girişlerimiz olsun. Bu durumda, butonların herhangi iki tanesinin "1" olduğu durumlarda elde ediceğimiz çıkış "1" olsun. Aşağıdaki tabloda hangi durumda hangi çıkışı almak istediğimiz i belirleyelim.

Görüldüğü gibi bizi sadece 4,6 ve 7 numaralı durumlarla ilgileniyoruz. Şimdi bu durumları Boole cebiri ile gösterelim,
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/boole.jpg
4. durumda sadece B ve C butonlarına basıldığı var sayılıyor. 6. durumda ise A ve C butonlarına basıldığı var sayılıyor. 7 numaralı durumda ise A ve B butonlarına aynı anda basıldığı var sayılıyor. İşte bu sonuçların her hangi bir tanesinin doğru olması durumunda ledimiz yanacak. Bu nedenle fonksiyonu yazarken bu üç durumu (+) ile yanyana yazarak belirtebiliyoruz.
Fonksiyonumuzun mantık şeması aşağıdaki gibidir.
http://www.elektronikhobi.com/ocak20...kiyon_sema.jpg
Devremizi kurarken, AND kapısı için 1 adet içerisinde üç tane üç girişli AND kapısı içeren 7411 , OR kapısı için, 1 adet içerisinde üç adet üç girişli OR kapısı içeren 744075, Inverter (tersleyici) için ise, içerisinde altı adet inverter olan 7406 kullanabilirsiniz. Bu entegrelerin iç yapıları aşağıdaki gibidir. Yukarıdaki fonksiyon şemasına göre bu entegreleri kullanarak lojik voltajımızı mantık kapılarından geçirebilirsiniz. Sonuçta elde ettiğiniz çıkış değeri ile, herhangi bir ledi, yada transistörlü röle devresini tetiklemeniz mümkün olabilir. Girişteki lojik voltajları ise paralel portunuzun DATA pinlerinden elde etmeniz mümkündür. Paralel porttan nasıl lojik voltaj elde edildiğini henüz bilmiyorsanız, bu köşemizi ilk kez okuduğunuz anlamına geliyor. Eğer kafanızda soru işaretleri var ise Elektronik Hobi ® (Elektronik Hobi ®) adresine bir göz atmanızı öneriyorum.
http://www.elektronikhobi.com/ocak2002/ttl.jpg
Constantin Ofline   Alıntı ile Cevapla
Cevapla

Bu konuyu arkadaşlarınızla paylaşın


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-KodlarıKapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık




Türkiye`de Saat: 15:45 .

Powered by vBulletin® Copyright ©2000 - 2008, Jelsoft Enterprises Ltd.
SEO by vBSEO 3.3.2

Sitemiz CSS Standartlarına uygundur. Sitemiz XHTML Standartlarına uygundur

Oracle DBA | Kadife | Oracle Danışmanlık



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580