SENSÖRLER (Akış Sensörleri )

[Constantin]

1. ÇEŞİTLİ AKIŞ İZLEME YÖNTEMLERİ
Günümüzde otomatik endüstriyel üretim tesislerinde ,dokunma, aşınma ve yıpranma olmadan çalışan yaklaşım anahtarları(efectorler ve fotoseller ) sorunsuz ve verimli üretime katkıda bulunurlar. Fakat üretim süresince sürekli , sabit ve doğru sıvı akışlarının da izlenmesi gereklidir. örnek olarak: dönen parçaların yağ beslemelerinde, soğutma sistemleri dolaşımında, pompaların susuz çalışmasını önlemede veya havalandırma sistemlerinde akışların izlenmesi çok önemlidir.
Sıvı akışını algılamak için kullanılan çeşitli yöntemler vardır.
Açık bir sistemi denetlemenin en kolay yolu bakmaktır. Fakat kim bir tüpün içine sürekli bakmak isteyebilir. Ayrıca bu, arabalarda kullanılan soğutma sitemleri gibi kapalı sistemlerde tümüyle olanaksızdır. Şüphesiz bir Gözetleme camından bakılabilir , ancak bu da yeterli çözüm değildir.
Bunun yerine kullanılan bazı yöntemler şunlardır: akış olduğunda uç tarafı elektromekanik bir kontağı kapatan hareketli kanatlar tüp içine yerleştirilebilir. (1) veya daldırılan bir şamandıra yukarı kalkar (2), böylece akışı gösterir. Aynı zamanda bir ses üstü (ultrasonik) verici ve alıcı (3) tüp içine yerleştirilebilir ve doppler etkisinden dolayı akış algılanabilir. Aynı ilke lazer ışını (4) içinde geçerlidir. Özel bir tüp içinde basınç farkını değerlendirmek de(5) olasıdır. İletken sıvılarda da manyetik alan uygulanan yalıtılmış tüplere yerleştirilen problar (elektrotlar) yardımıyla sıvı akışı manyetik indüklemeden dolayı algılanabilir (6).
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_01.jpg
(1) kanat anahtar
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_02.jpg
(2) şamandıralı çeşitli akış ölçerler
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_03.jpg
(3) temel yapı
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_04.jpg
(4) akışölçer yapısı
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_05.jpg
(5) basınç farkı ilkesi

http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_06.jpg
(6) manyetik indükleme ile akış ölçümünün şematik çizimi
Fakat bu ilkelerde ya hassasiyet azdır, ya sorunsuz değildir (kanat veya gözetleme camı gibi) yada yalnızca akış izleme için kullanılamayacak kadar çok karmaşık tasarımlıdır (doppler etkisi veya manyetik indüksiyon gibi). Bu nedenlerle ifm diğer bir teknik ilkeyi kullanır.
2. ISIL ILETKENLİĞE DAYALI AKIŞ İZLEME
2.1.ÇALIŞMA İLKESİ
Aşağıda daha detaylı olarak anlatılan ilkeye göre bir ısı kaynağı tarafından ortam, bir noktada birkaç derece ısıtılır. akış olması ve olmaması durumundaki ısı iletimi, bir sıcaklığa bağlı direnç tarafından algılanır.
ifm, akış izleyiciler için sıcaklığa bağlı direnç olarak PTC dirençler ( positive temperature coefficient = pozitif sıcaklık katsayısı ) kullanılır. Bunların direnci aşşağıdaki şekilde gösterildiği gibi sıcaklık arttıkça artar.
Pozitif sıcaklık katsayılı dirençlerin ( PTC ) özellikleri
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_07.jpg
Sıcaklığa bağlı PTC direncin değişim eğrisi
Akış olan bir tüp içersine böyle bir sıcaklığa bağlı direnç yerleştirildiği zaman, doğrudan akım değişimine dönüşen PTC dirençteki değer değişimi, akışın bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Sıvı doğrudan PTC direnci geçerek akarsa sıcaklığını (ısıl enerji) ileterek uzaklaştırır. PTC direnci geçen akış yoksa bu enerji, o kadar iyi uzaklaştırılamaz, PTC direnç birazcık daha sıcaktır ve böylece başka bir elektriksel dirence sahiptir. PTC direnç üzerinden farklı bir akım akar.
Isıl iletkenlik ilkesine dayalı akış izleme
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_08.jpg
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_09.jpg
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_10.jpg
PTC direnç doğrudan kendi akımı ile değil de yakına yerleştirilen ısıtıcı direnç tarafından dolaylı olarak ısıtılırsa değerlendirme işlemi geliştirilmiş olur. Bu, PTC dirençteki değer değişiminin, akış var veya yok olması durumlarında ısıtmayı etkilemeden değerlenmesini sağlar.
Sıvı sıcaklığındaki değişimlerden kaynaklanan etki sinyalleri, ısıtılmayan fakat sıvı içine yerleştirilen ikinci bir aynı değerdeki PTC dirençle kompanze edilebilir. Bu ikinci direnç termometre görevi görür ve sıcaklık değişimlerinden kaynaklanan PTC dirençteki değer değişimlerini kompanze eder.
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_11.jpg

http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_12.jpg

Anlatılan ilkeye göre çalışan sensörün yapısı yukarıdaki şekillerde gösterilmiştir. Sensör kafasında ortamı ısıtan iki ısıtıcı direnç olduğu görülebilir. Birinci sıcaklığa bağlı direnç de oraya yerleştirilmiştir. Prob kenarına yerleştirilen ikinci aynı özellikteki hassas direnç ısıtıcı olmaksızın ortam sıcaklığını algılar ve (önceden anlatıldığı gibi) ortam sıcaklık değişimlerini kompanze eder. Eğer akış olursa, sensör kafasındaki ısıtıcı dirençlerin yarattığı ısı, akışın olmadığı duruma göre daha hızlı ve daha iyi iletilir (sıvıya ve akış hızına bağlı olarak).
Sensördeki direnç değişimi, değerlendirme elektroniği tarafından işlenir ve " sıvı akıyor " sinyali üretilir . Sensör kafası içindeki hava (ısıyı iletir ) ve hassasiyetle belirlenen kılıf kalınlığı iki hassas direncin birbirinden etkilenmesini olanaksızlaştırır. (Bu ısıl iletkenlik ilkesi "kalorimetrik ilke" olarak da adlandırılır .
2.2. TEKNİK GELİŞMELER
İlk akış sensörü, 1983 sonbaharında düsseldorf ‘ta interkama fuarında sergilenmiştir. Bunlar, IFM’ in işbirliği ile EGE tarafından geliştirilmiştir. Tek bir parça olan probe, silindirik yapıda kapsül içine yerleştirilmiş ve köprü devresi ayrıca değerlendirilmiştir. fakat bu sensörlerin ortam sıcaklık değişimlerinde yavaş veya yanlış anahtarlama gibi bazı eksikleri vardır. Sıcaklık şokundan sonra EGE sensörü 383 s ölü zamana sahipken IFM ‘nın yeni sensörü sadece 38 s yanlış sinyal verir. Benzer sıcaklık değişimlerlerinin temizleme ve pompa transferleri süresince düzenli olduğu hassas üretim işlemlerinde, ifm sensörünün çıkış sinyali , teknik olarak bu kısa süreler için bastırılabilir. Bu sensörlerin daha da geliştirilmesi için EGE ile işbirliği 1988 ’de bitmiş ve 88 yazında ifm , SMD (surface mounted devices = yüzeye monte edilen) parçalar kullanılarak film teknolojisi yöntemi ile tettnang’ da sensörleri kendisi üretmeye başlamıştır. Dolayısıyla daha iyi (yani daha hızlı anahtarlama zamanı ) ve çok daha az toleranslı (<2 PTC direnç değişim farkı ) günümüz sensörleri yapılmaktadır. Ayrıca çok kesin üretim gereksinimlerine bağlılık da ifm ‘nin akış izleyicilerinde yüksek kalite standardının temelidir.
ÜRETİM GEREKSİNİMLERİNİN BİR KISMI AŞAĞIDAKİ GİBİDİR:
kesinlikle birbirine uygun PTC çiftleri

sensör iç duvarlarına PTC ve ısıtıcı dirençlerin kesin konumlandırması (kılıf duvarı ile parçaların olduğu film arasında hiç hava olmamalıdır. Çünkü bu , ısı iletkenini etkileyebilir)
kılıf içine yerleştirilmeden önce ve sonra film üzerindeki parçaların ve yerleştirilişinin teker teker kontrolü
yalnızca tüm bu kontrollerden ve diğer bir sürü testten sonra (kafadaki hava boşluğu hariç sensör reçine ile doldurulur) sensör son olarak test edilir ve müşteriye gönderilir.ifm tetnang ‘da akış izleyicileri test düzeneğinde sensörlerin sürekli geliştirme aşamasında çok sayıda teknik testler yapılmıştır.
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_23.jpg
89 hannover fuarından bugüne kadar, iki tip sensör piyasaya sunulmuştur. ayrı değerlendirme elektroniği olan sensör tiplerine ek olarak şimdi ürün serisi, kompakt akış izleyicilerinide kapsar. Sensörün bağlı olduğu kompakt kılıf içinde değerlendirilir. (bkz.şekil).
Kompakt akış sensörünün iç yapısı
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_24.jpg
Bu, özel uygulamalar için sensörün akan ortama daha kolay ve doğrudan ayarlanmasını sağlar. 11 LED ’li bir gösterge ve yalnızca bir potansiyometre yardımıyla sensör bir sürü işlevi yapmaya uygundur (normal olarak sıvı ortamı izleme) . kompakt akış izleyicilerin elektriksel bağlantısı, ifm ‘nin 3 kablolu DC yaklaşım anahtarlarınınki ile aynıdır. Çıkış akımı 400 mA ve kısa devre, aşırı yük ve ters polariteye karşı konmuştur. Sensör boyutları M 12X1, G 1/4" ve 1/2" dir.
Standartlaştırılmış muhafaza içine yerleştirilen ayrı elektronik değerlendirme birimleri (kuvvetlendiriciler) kumanda panosu içine kolaylıkla yerleştirilebilir. Üzerinde 2 potansiyometre vardır. Normal olarak 220 /110 VAC veya 24 VDC gerilimle çalışırlar. Gazlar ve sıvılar için ayarlanabilir. Sensör ile kuvvetlendirici arasındaki uzaklık 100 m’ yi
(4x0.5mm kablo) geçmemelidir, aksi durumda köprü direncinde değişime ve dış etkenlere neden olabilir. kablo ayrı çekilmeli ve kumanda kabloları ile birlikte olmamalıdır . kuvvetlendiriciler aynı zamanda 19” rack devresi ( Eurocard ) şeklinde de vardır ve 1 veya 2 sensör bağlama olanağını verirler.
Bazı rakip firmalar. Farklı kafalara yerleştirilmiş PTC dirençli iki parça sensörler üretir. Fakat bu, kolaylıkla sensör kafasının mekanik hasara uğramasına veya kirlenmesine neden olur. Aynı zamanda ortamda akan parçacıklar çok daha kolaylıkla kafalar arasında sıkışabilir. bu sistemin diğer bir dezavantajı problar akış yönünde yan yana gömülmelidir. Kesinlikle arka arkaya değil. Tüm bu noktalar açıkça ifm sensörleri ile karşılaştırıldığında dezavantajları ortaya koyar ve bu, ifm ‘nin iki kafa ilkesini seçmeme nedenidir.
Teknik yapı
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_25.jpg
Bir kafa ilkesi
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_26.jpg
İki kafa ilkesi
3.MONTAJ KURALLARI
Genel olarak, sensörler, tümüyle sensör kafası ortam içinde olacak şekilde monte edilmelidir. Türbülans yada girdap dolayısıyla sensörün yanlış çalışmasını önlemek için ortamdaki köşeler, vanalar veya benzerleri sensörün monte edildiği yerden en az ön tarafta boru çapının 3 katı, arka tarafta boru çapının 5 katı kadar uzaklıkta olmalıdır. Endüstriyel uyumlu dişe sahip sensörler salmastra rondelası yada sıvı conta ile monte edilir.
3.1. YATAY BORULARA YERLEŞTİRME
Yatay borulara tabandan yada artık kalma tehlikesi varsa yandan yerleştirme önerilir
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...ekil_27-28.jpg

3.2. DİKEY BORULARA YERLEŞTİRME
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_29.jpg

Dikey borularda akışın yukarı doğru olduğu yani yükselen borulara (bkz. şekil) yerleştirme önerilir. Böylece boru içinde sürekli olarak sıvının olması (yada kesinlikle olmaması) sağlanır ve bazen olan az akış ve/veya yalnızca borunun bir tarafından olan akış önlenmiş olur.
4. DEĞİŞİK TİPLER
Olabildiğince çok kullanıcının gereksinimlerini karşılayabilmek için çeşitli sensörler geliştirilmiştir. Daha önce de belirtildiği gibi farklı diş çaplarında sensörler vardır. Ayrıca farklı çalışma aralığı olan sensörler vardır. Ayrıca farklı çalışma aralığı olan sensörlerde vardır. Standart tiplerde ortam sıcaklığı –25 ile +80 oC arasıdır. Yüksek sıcaklıklar için 0 ile 120 oC arası sensörleri vardır. Bunlar, yüksek sıcaklığa dayanıklı kablolara sahiptir. Basınç altındaki sistemler için metal gömlekli standart sensörler 30 bara kadar basınca dayanır. Yüksek basınç için güçlendirilmiş dişli sensörler vardır (borudan sensörün mantar gibi fırlatılmasını önlemek için). Bu 300 bara kadar basınçlı ortamlarda akış izleme olanağı verir. Aşılandırıcı ortamlar için çok sayıdaki aşındırıcı sıvıya dayanıklı teflon ‘dan (PTFE) yapılmış sensörler önerilir. Ancak bu teflon sensörler yalnızca en çok 5 bar basınç olan uygulamalarda kullanılabilir. Teflonun kötü ısıl iletkenliğinden dolayı (metalle karşılaştırılınca) bu tiplerin teknik özellikleri daha kötüdür. Tipik tepki süresi olan 2-20 s (akış algılanana kadar geçen) iki katı kadar fazladır. Yanlış sinyale neden olmaksızın olası sıcaklık değişikliği 4 oC/dak veya bir buçuk katıdır.
Borunun malzemesi, genellikle hangi aşındırıcı ortam için hangi sensör malzemesinin kullanılabileceğinin bir göstergesidir. Eğer boru aşınmamış ise aynı malzemeden bir sensörün de aşınmaması gerekir. Uygun sensör malzemesi seçmenin diğer bir yolu da içinden olabildiğince düşük potansiyel farklı bir metal çiftinin seçilebileceği elektrokimyasal seri ile gösterilmiştir (bkz. Aşağı).
Standart hidrojen elektroda göre ( 1mol iyon / litre yoğunlaştırılmış )
bazı kimyasal elementler (metal) ve normal gerilimleri
elektrodgerilimZn-0.762Fe-0.44Ni-0.25H2+0Cu+0.345Ag+0.80Au+1.5
ifm, aynı zamanda tehlikeli alanlar için de özel akış sensörleri sağlar. bunlar, mavi kabloluları ile kolayca ayırt edilebilen, 30 bara kadar basınca dayanıklı , paslanmaz çelik sensörlerdir. Sensör devresi öyle bir şekilde değiştirilmiştir ki ifm sensörleri patlayıcı karışımları ateşlemez.
VS 0200 ex blok çizimi
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_30.jpg
Özel kuvvetlendirici, PTB onaylı (uygunluk belgesi ), mavi etiketli ve sensör tarafında mavi terminal numaralıdır. bu bileşimli (mavi kablolu ve özel elektronikli) tipler 1.dereceden tehlikeli alanlarda kullanılabilir. Yalnızca sensör bu alanda monte edilebilir. kuvvetlendirici tehlikeli alanın dışına yerleştirilmelidir.
Aşağıda tablo sıcaklık aralığı, basınç, malzeme, Ex bölge kullanımı ve değerlendirme tipine göre sensör sınıflandırılmasını gösterir.
5.AYARLAMA KURALLARI
Yukarıda verilen kıstaslara göre uygulamaya uygun tipin seçimi ve montaj kuralları göz önünde bulundurularak akış içine yerleştirimden sonra şimdi, sorunsuz bir şekilde otomatik olarak akış izlemenin yapılması için sensör ayarlanmalıdır. Ayarlanmada aşağıdaki adımlar ve kurallar izlenmelidir.
5.1. DIŞ DEĞERLENDİRME ELEKTRONİĞİ
Kuvvetlendiriciye bağlantılı tip akış sensörü ayar kuralı
Montaj kurallarına göre akış içine yerleştirin kuvvetlendiriciye bağlayın ve gerilim uygulayın. Gerilim uyguladıktan sonra kuvvetlendirici “akış var” durumunu gösterir (LED yanar, çıkış rölesi enerjilendirilir) ve en çok 30 sonra otomatik olarak “akış yok “konumuna geçer (LED söner, çıkış rölesi bırakılır). Akış izleyici (sensör ve kuvvetlendirici) şimdi çalışmaya hazırdır. Akış başlatılır ve şu anda ortama göre ayar yapmak olasıdır.
DİKKAT
Ayar yaparken akışın ve ortam sıcaklığının kararlılığından emin olun.
Ayarlama
1.akış var fakat anahtarlama konumu göstergesi (LED) yanmıyor .
“FINE” (ince ayar ) potansiyometresini LED yanana kadar saat yönünde çevirin (VS 0100 EX’ saat yönünde)
sonra “FINE”potansiyometresini LED sönene kadar saat yönünün tersine çevirin (VS 0100EX’de saat yönündeŞu andaki akış hızı için anahtarlama noktası ayarlamıştır.
Şimdi “fıne” potansiyometresi LED sönene kadar saat yönünün tersine çevirin (VS 0100 EX’ de saat yönünde)
2. Akış var ve anahtarlama konumu göstergesi (LED) yanıyor.
-“FINE” potansiyometresini LED sönene kadar saat yönünün tersine çevirin (VS 0100 EX ‘de saat yönünde)
şimdi , akış hızına göre ayarlamak için “FINE”potansiyometresini LED yanana kadar saat yönünde çevirin (VS 0100 EX ‘de tersi yönünde).
“FINE”potansiyometresi ile ayar yapılamıyorsa (örneğin hava için) 1.ve 2. ‘ye göre “COARSE” (kaba ayar) potansiyometresi ile yeterli ön ayar yapılmalıdır.
Sonra ayar için yine “FINE” potansiyometresini kullanın.
Şimdi sensör o şekilde ayarlanmıştır ki; çok hafif akış hızı düşse bile “akış yok “sinyali verilir (LED söner, röle bırakır).
Çalışma koşullarından kaynaklanan akış oynamaları veya büyük sıcaklık değişimleri durumunda her değişimde akış izleyicinin “akış yok” sinyali vermesini önlemek için emniyetli alana doğru ayarlamanın kaydırılması gerekir.
Bunu yapmak için uygulama için izin verilen en düşük akış hızında potansiyometreyi emniyetli bir şekilde “akış var” sinyali verene kadar saat yönünde çevirin (VS 0100 EX ‘de tersi yönünde ). Akış izleyici, bu durumda, en küçük değerin altına düşene kadar “akış yok” yanlış sinyalini üretmeyecektir.
Ayarlamanın çok zor olması durumunda (örneğin küçük akış hızı, sıcaklık atmaları ) yada ayarlamayı kontrol etmek için bir sayısal voltmetre kullanılabilir. Kuvvetlendiricinin 5 ve 6 nolu uçlarına bağlanabilir (voltmetrenin + ucu 6 numaraya ). Burada mV cinsinden gerilim değeri olarak ayarlama kontrol edilebilir. Direnç köprüsünün köşegenindeki gerilim doğrudan ölçülür .
Kuvvetlendirici +5 ile +6 MV aralığında anahtarlama eşik değerine sahiptir. Bu değerin altında akış izleyici ,
“akış var”(LED yanık ) ve üstünde “akış yok” (LED sönük) sinyali verir .
Ayarlama yapılırken mV gerilim değerinden ayarlamanın, anahtarlama eşiğinden (< +5 ile +6 mV arasında LED yanık, > + 5 ile +6 mV arasında LED sönük) ne kadar aşağıda yada yukarıda olduğu görülebilir.
5.2. BİRLEŞİK DEĞERLENDİRME ELEKTRONİĞİ
(KOMPAKT AKIŞ İZLEYİCİLER )
Kompakt akış izleyiciler ayarlama kuralları
Montaj kurallarına göre akış izleyiciyi akış içine yerleştirin . akışı başlatın , sensörü bağlayın ve gerilim uygalayın.
Akış sensörünü bağlamadan önce istenilen çıkış fonksiyonuna göre seçim yapın (bkz. Tip etiketi). Kabloları ters çevirerek normalde açık ve normalde kapalı çalışma kolaylıkla seçilebilir.
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...s/Sekil_31.jpg

Gerilim uygulandıktan sonra,her zaman yaklaşık 20 s için çıkış vardır. Bu akışın durumuna yada programlanan çıkış işlevine bağlı değildir ( swich –on gecikmesi ).
Swich–on geçikmesi bittikten sonra anahtarlama noktası ayarlanabilir.
potansiyometreyi saat yönünde çevirmek “daha fazla duyarlı”
potansiyometreyi saat yönün tersine çevirmek “daha az duyarlı” demektir.İşlev göstergesi
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led1.jpg
Kırmızı LED yanık , akış yok yada akış hızına göre yetersiz ayarlama.
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led2.jpg
Turuncu LED yanık ,akışa göre anahtarlama konumunun gösterimi
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led3.jpg
Yeşil LED yanık ,akışa göre ayarlama yapılmıştır.
Yanan LED ‘in konumu ( kırmızı yada yeşil ) ayarlama durumunu gösterir .yeşil LED ‘den (anahtarlama konumu göstergesi ) ne kadar uzaksa ,o kadar daha emniyetli ayarlama demektir . örneğin: akış ve sıcaklık oynamaları durumunda ( aşırı kazanç).
Ayarlama örnekleri
Normalde açık
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led4.jpg
Küçük oynamalara izin verilebilir
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led5.jpg
Büyük oynamalara izin verilebilir
Normalde kapalı
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led6.jpg
Küçük oynamalara izin verilebilir
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300/images/led7.jpg
Büyük oynamalara izin verilebilir
6. TİPİK UYGULAMALAR
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300...UYGULAMA01.jpg
Bir püskürtme boyahanesinde dışa atılan boyanın ve havalandırma filtrelerinin izlenmesi
Bir matkapta soğutma suyunun izlenmesi
http://www.voltam.com.tr/teori/EF300.../UYGULAMA3.jpg
Havalandırma kanalında hava akışı ve filtrelerin izlenmesi
ifm akış sensörleri için özel uygulama alanları :

dozajlama makinalar ın da izleme ve kontrol
genel olarak vana konumu izleme
çok renkli baskı makinalarının tanklarında vana konumlarını ve beslemeyi izleme
su istasyonlarında yardımcı pompaların çıkışlarında
merkezden karıştırılan su kaynaklarının optimizasyonu
doldurma işlemlerinde sıvı ürünlerde
devre üretiminde yapıştırıcı beslemesinin kontrolu
hava soğutma fanlarının çalışmasını izleme (örneğin; büyük kumanda panoları yada tristör blokları)
hidro-elektrik santrallarda jeneratör rulmanlarının soğutmasında
genel olarak santrallarda türbin rulmanlarının soğutmasında
sertleştirme potalarının soğutma gömleğinde
indüksiyon fırınlarında sargı soğutmasında