Beşiktaş Forum  ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi


Geri git   Beşiktaş Forum ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi > Eğitim Öğretim > Dersler - Ödevler - Tezler - Konular > Hukuk

Cevapla
 
LinkBack (1) Seçenekler Stil
Alt 23-01-2007, 09:57   #1
imparator
Guest
 
imparator - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 
Kanun Yararına Temyiz

YÜRÜRLÜKTEKİ HUMK HÜKÜMLERİNE GÖRE KANUN YARARINA TEMYİZ
A) GENEL OLARAK
Esas olarak temyiz yol kesin olmayan nihai kararlara karşı başvurulan normal bir kanun yoludur. Bundan başka, kesin kararlara karşı Yargıtay C. Başsavcısı’nın başvurabileceği istisnai ve kendine özgü bir temyiz yolu vardır ki, buna kanun yararına temyiz denir.[1]
Temyiz yoluna başvurmanın bir gayesi de hukuk tatbikatında birliği temin etmektir. Kanun yararına bozmada güdülen gaye de bundur. Kanun yararına temyiz yoluna başvurmada karar bozulmuşsa, bu bozma kararı çözümlenmiş olan çekişmeye tesir etmez. Bu yola başvurulabilmesi için, karar kesin kararlardan olması veya temyiz yoluna başvurma olanağı mevcut iken başvurulmaması nedeni ile Yargıtay’ca tetkik edilmeksizin kesinleşmiş olması gerekir. Diğer bir şart da kararın sadece kanuna aykırı olmaması ayrıcı meri hukuka da aykırı olmasıdır. Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşen kararlara karşı kanun yararına bozma yoluna gidilemez. Çünkü kanun yararına bozmanın amacı, kural olarak mahkemenin kendi insiyatifi ile verdiği kararların kanuna uygunluğunun kontrol edilmesi ve kanuna uymayan bölüm varsa, bunun bozulması böylece uygulamada birlik sağlamaktadır.[2]
Kanun yararına temyiz m. 427, VI, VII, VIII, bentlerinde düzenlenmiştir. Buna göre;
Kesin olarak verilen hükümlerle niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade eden ve Yargıtay’ca incelenmeksizin kesinleşmiş bulunan hükümler, Adalet Bakanlığı’nın göstereceği lüzum üzerine (Yargıtay) Cumhuriyet Başsavcısı tarafından kanun yararına temyiz olunur.
Temyiz isteği Yargıtay’ca yerinde görüldüğü takdirde, hüküm kanun yararına bozulur. Bu bozma hükmün hukuki sonuçlarını kaldırmaz.
Bozma kararının bir örneği Adalet Bakanlığına gönderilir ve Bakanlıkça Resmi Gazete’de yayınlanır.
Bu hüküm, temyiz kabiliyeti olamayan kararlara karşı C. Başsavcısı’nın kanun yararına temyize müracaat etmesine olanak tanımaktadır.[3]
Bu konuda Yargıtay kararları da mevcuttur;
- Kesin olarak verilen hükmün kanun yararına bozulması üzerine tekrar yargılama yapılması caiz değildir (Yar. HGK. 19/12/1951 gün E. 2349, K. 1915).
- Kesin kararın kanun nef’ine bozulması hakimi ikaz mahiyetinde olup hukuk neticeleri değiştirmez. Bu halde tekrar muhakeme yapılamaz ve hüküm değiştirilemez. Bozma kararının hakim tarafından görülüp okunmak suretiyle ıttıla hasıl edilerek evrakın saklanması lazımdır (Yar. 3 HK. D. 28/2/1952 gün E. 2349, K. 1915).
- Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yaş tashihi davasına dair karar C. Savcısı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Kanun yararına bozma yapılması halinde yeniden duruşma yapılarak dava görülüp hükme bağlanamaz. Zira kanun yararına bozmanın hükmün hukuki sonuçların kaldırmayacağına dair olan HUMK’nun 427. maddesinin 4. fıkrası buna engeldir. Mahkemece bundan zuhul ile davanın yeniden görülüp hükme bağlanması usul ve kanuna aykırıdır (6. HD 11.10.1977 6529/6430)[4]
B) KANUN YARARINA TEMYİZ EDİLEBİLECEK KARARLAR
Yargıtay C. Başsavcısı tarafından kanun yararına temyiz edilebilecek olan kesin nihai kararlar 2 çeşittir.
1- Verildikleri Anda Kesin Olan Hükümler (Temyizi Kabil Olmayan Hükümler)
Bazı kararlar kanundan dolayı verildikleri anda kesindir, temyiz edilemez. Bu durumlar 428. maddede temyiz edilemeyen kararlar başlığında düzenlenmiştir.[5] İşte temyizi kabil olmayan bu hükümler, Yargıtay C. Başsavcısı tarafından kanun yararına temyiz edilebilir.[6]
Misal; Davacı Yunus dava dilekçesinde davalı Tufan’da olan 2500 lira alacağının tahsiline karar verilmesini istemiştir. Duruşmaya gelerek davadan feragat ettiğini bildiren kişinin davacı olmayıp kardeşi olduğu anlaşılmaktadır. Davacıyı duruşmada temsile yetkisi olmayan kardeşinin feragatına dayanılarak hüküm verilmesi usul ve kanuna aykırıdır. Bu nedenle hükmün kanun yararına bozulması davacının iadei muhakeme yoluna başvurmasını da engellemez. Bu itibarla yukarıda açıklanan nedenlerle C. Başsavcılığının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün HUMK.nun 427. maddesi uyarınca sonuca etkili olmamak koşulu ile kanun yararına bozulmasına, gereği yapılmak üzere kararın örneğinin C. Başsavcılığına gönderilmesine karar verildi.[7]
2- Yargıtay’ca İncelenmeksizin Kesinleşmiş Olan Hükümler
Niteliği bakımından mer’i hukuka aykırı bir sonucu bulunan hükümler içinde Yargıtay C. Başsavcısına aynı yetki tanınmıştır.[8] Bu hükümlerin, birinci gruptakinin aksine temyizi kabildir, fakat bunlar temyiz edilmemiş ve temyiz süresi geçtikten sonra kesinleşmişlerdir.[9]
C) KANUN YARARINA TEMYİZİN AMACI
Burada söz konusu olan 2 halde de hüküm, Yargıtay’ın incelemesinden geçmeden kesinleşmiştir. Bu hükümler verilirken hukuk kuralları yanlış uygulanmış olabilir. İşte bu hallerde, hukukun yanlış uygulandığını tespit edip, mahkemelerin bundan sonraki benzer olaylarda aynı yanlışı yapmalarını önlemek için bu gibi hükümler, Yargıtay C. Başsavcısının kanun yararına temyizi üzerine Yargıtay tarafından incelenir.[10] Yargıtay, gerçekten hukukun yanlış uygulandığı kanısına varırsa, hükmü kanun yararına bozar. Bu bozma kararı Resmi Gazete’de yayımlanarak, kanunların yurdun her yerinde aynı şekilde uygulanması sağlanır.[11] İşte kanun yararına temyizin faydası buradadır.[12]

HGK’nın 1972 tarihli kararına göre;
Kanun yararına temyizin “anlam ve amacı; taraflar için beliren kesin hüküm durumunun korunması ve fakat Yargıtay incelemesinden geçmemiş olan ve kararın yanlış olduğunun, yasanın kesin hükmünde belirttiği biçimde uygulanamayacağının açıkça duyurulması ve böylece ilerdeki uygulamalarda bu yolda yanlışa düşme olanağı önlenip mahkemelerin uyarılmasından ibarettir.[13]
Kanun yararına temyizin yukarıdaki amacı, maddi anlamda kesin hüküm teşkil eden kararlar (hükümler) içindir. Buna karşılık, maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmeyen kararlarda yapılan yanlışlar sonradan düzeltilebileceğinden (giderilebileceğinden), maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmeyen kararlar hakkında kanun yararına temyiz yoluna başvurulamaz.[14]
D) KANUN YARARINA TEMYİZ USULÜ
1- Kanun Yararına Temyiz Yoluna Başvurulması
Kanun yararına temyiz yoluna başvurma yetkisi, Yargıtay C. Başsavcısına aittir.[15] Ancak, C. Başsavcının kanun yararına temyiz yoluna başvurabilmesi için, Adalet Bakanlığının buna lüzum göstermesi gerekir (m. 427, VI). Yargıtay C. Başsavcısı, Adalet Bakanlığının göstereceği lüzum üzerine, bir kararı kanun yararına temyiz eder. Bunun için belli bir temyiz süresi yoktur.[16] C. Başsavcısı kendiliğinden kanun yararına temyiz yoluna başvuramaz.[17]
Adalet Bakanlığı Yargıtay’dan geçmeksizin kesinleşmiş bir nihai karara karşı kanun yararına temyiz yoluna başvurulmasına lüzum gösterirse (bu hususu C. Başsavcısından isterse), C. Başsavcısı o nihai kararı kanun yararına temyiz etmek zorundadır. Buna karşılık, Adalet Bakanlığı bir nihai karara karşı kanun yararına temyiz yoluna başvurulmasının gerekli olmadığına karar verirse, C. Başsavcısı böyle bir kararı kendiliğinden (re’sen) kanun yararına temyiz edemez.[18]
Bundan başka, Adalet Bakanlığı’nın bir nihai karara karşı kanun yararına temyiz yoluna başvurulmasına gerek olmadığına ilişkin kararına karşı Danıştay’da iptal davası açılamaz.[19]
Kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilmesi için, mahalli mahkemece verilen hükmün yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade eden hüküm niteliğinde olması gerekir.[20] Yoksa hükmün vazıh olmaması, çelişik kararları kapsaması, hükmün dayandığı vakıaların iyi tetkik ve takdir edilmemiş olması gibi nedenlerle bu yola başvurulamaz.[21] Yürürlükteki hukuk deyimi de sadece kanunları değil, içtihat birleştirme kararları, tüzük gibi hukukun diğer kaynaklarını da içine alır.[22] Kanun yararına temyiz sebebi olarak kanunun belirttiği yürürlükte hukuka aykırılık, hem aslında kesin olarak verilen hükümler hakkında, hem de tarafların temyiz etmemesi sebebiyle kesinleşen hükümler hakkında caridir.[23] Yani temyiz için, her iki halde de verilen hükmün yürürlükteki hukuka aykırı bir hukuki neticeyi karar altına almış olması lazımdır.[24]
Başsavcının kendiliğinden hareketine olanak sağlayan eski metin 1711 sayılı kanunla değiştirilmiş ve Başsavcının temyiz yoluna başvurması, Adalet Bakanlığının göstereceği lüzuma bağlanmıştır. Buna rağmen, C. Başsavcının resen dahi kanun yararına temyiz yoluna başvurma yetkisinin bulunduğu savunulabilir.[25]
2- Kanun Yararına Bozma Kararı
Kanun yararına temyiz isteği, Yargıtay’ca yerinde görüldüğü takdirde, Yargıtay’ca incelenmeksizin kesinleşmiş olan nihai karar kanun yararına bozulur. Mahkeme bu kanun yararına bozma kararı üzerine hiçbir işlem yapamaz.[26] Çünkü kanun yararına bozma hükmün hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz.[27] Kanunda, “kararın bozulması hükmün hukuki neticelerini kaldırmaz” denildiğine göre, kanun yararına yapılan bozmadan taraflar normal bir temyiz sonucu olduğu gibi istifade edemezler.[28]
Fakat bu takdirde de, işbu kanun yolunun lüzumsuz, faydasız ve hatta adalet duygusun incitici bir mahiyet arzettiği söylenebilir.[29] Zira bozmaya rağmen, taraf kendi hakkının elinden alınmış olduğunu görerek adalete itimadını kaybedebilir.[30] Bu itibarla işbu yolun hiç olmazsa kesin olarak verilen nihai kararlar hakkında değil de, Fransa ve İtalya’da olduğu gibi temyizi kabil olmakla beraber taraflarca temyiz edilmemek suretiyle kesinleşen kararlarda tatbiki ve bozma kararının taraflara tesir etmemesi esasının ancak bu hale inhisar ettirilmesi daha uygun olur.[31] Zira sonunda mahkeme kararı bozulsa bile, taraflar kendi hareketlerinin fena sonuçlarına kolayca tahammül edebilirler.[32] Kanun yararına bozma kararı, ancak kanunun uygulanmasında birliği temine mutaftır.
Kanun yararına bozma kararına karşı karar düzeltme yoluna başvurulamaz. Çünkü, kanun yararına bozma hükmün hukuki sonuçlarını kaldırmaz; yani, tarafların karar düzeltme yoluna başvurmakta hukukî yararları yoktur.[33]
Mahkeme, kanun yararına bozma kararı üzerine yeniden yargılama yapamaz ve bozmaya uygun olarak yeni bir karar veremez, verirse, bu yeni karar geçersizdir.[34] Ayrıca, mahkeme, kanun yararına bozma kararı üzerine direnme kararı da veremez.[35]
Diğer mahkemelerin kanun yararına bozma kararından haberdar olmaları için, Yargıtay, kanun yararına bozma kararının bir örneğini Adalet Bakanlığı’na gönderir. Adalet Bakanlığı bu kararı Resmi Gazete’de yayımlatır (m. 427, VIII).[36]
3- Kanun Yararına Temyiz Talebinin Reddi
Yargıtay, C. Başsavcısının temyiz talebini yerinde görmezse reddeder. Bu durumda C. Başsavcısı ve taraflar bu ret kararına karşı karar düzeltme yoluna başvuramaz.[37] Çünkü, kanun yararına bozma hükmün hukuki sonuçlarını kaldırmaz, yani tarafların karar düzeltme yoluna başvurmakta hukuki yararları yoktur.[38]
III- 5236 SAYILI KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE KANUN YARARINA TEMYİZ
Kanun yararına temyiz konusu 26.9.2004 tarih ve 5236 sy. Kanun ile yeniden düzenlenmiştir. 5236 sy. Kanun 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe girecek, o zamana kadar mevcut 1086 sayılı HUMK yürürlüktedir.
5236 sy. kanunda kanun yararına temyiz konusu, mevcut düzenlemenin aksine ayrı bir maddede düzenlenmiştir. Buna göre 1 Nisan 2005’te yürürlüğe girecek olan m. 429, şu şekildedir;
“İlk derece mahkemelerinin ve bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin kesin olarak verdikleri kararlarla istinat veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlara karşı, yürürlükteki hukuka aykırı bulunduğu iler sürülerek Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yoluna temyiz yoluna başvurulur.
Temyiz istemi Yargıtay’ca yerinde görüldüğü takdirde, karar kanun yararına bozulur. Bu bozma, kararın hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz.
Bozma kararının bir örneği Adalet Bakanlığına gönderilir ve Bakanlıkça Resmi Gazetede yayımlanır.”
Bu yeni düzenlemede ilk dikkati çeken bölge adliye mahkemesi kavramıdır. 5235 sy. kanunla bölge adliye mahkemelerinin kurulması öngörülmüştür. Burada kanun yararına temyiz edilebilecek kararlarda mantık olarak bir değişiklik yoktur. Sadece bölge adliye mahkemelerinin kurulmasının sonucu olarak bu mahkemelerin bir maddede belirtilen kararları da zorunlu olarak kapsama almıştır. 1. fıkradaki esas değişiklik kanun yararına temyiz yoluna başvuracaklar açısından getirilmiştir. Buna göre mevcut düzenleme Yargıtay C. Başsavcısı, Adalet Bakanlığının lüzum görmesi üzerine bu yola başvurabilir her yeni düzenlemede “veya” ifadesi kullanılarak hem Adalet Bakanlığına hem de Yargıtay C. Başsavcılığına bağımsız olarak kendiliğinden kanun yararına temyiz yoluna başvurulması kabul edilmiştir.
2. fıkrada herhangi bir değişiklik yoktur. Yine 3. fıkrada da bir değişiklik yoktur.


IV. SONUÇ
Kanun yararına temyiz, hem medeni hukuk hem de ceza hukukunda kabul edilmiş bir müessesedir. Bence de olması gereken bir müessesedir. Gerçekten bazı kararlar çeşitli nedenlerle Yargıtay incelemesinden geçmemektedir, bazıları ise verildiği anda kesindir. Bu tür kararlarda olası bir hukuka aykırılığın tespiti için kanun yararına temyiz gereklidir. “Zararın neresinden dönersen kârdır” derler, mahkemelerin daha sonraki benzer olaylarda aynı yanlışı yapmasını önlemek ve kanunların yurdun her yerinde aynı uygulamasını sağlamak kanun yararına temyizin başlıca faydalarıdır. Ancak bu karara konu olan kararında en azından belli şartlar altında değiştirilerek uygulanması da maddi gerçeğin tespiti amacına daha uygun düşmektedir. 5236 sy. kanun değişikliği de dikkate alınırsa, Adalet Bakanlığına ve Yargıtay C. Başsavcılığına direk yetki tanınmıştır. Bu durumda 1 Nisan 2005’ten sonra bu müessese ile daha çok karşılaşacağımızın bir göstergesi olarak ortaya çıkıyor.
  Alıntı ile Cevapla
Alt 30-01-2007, 23:46   #2
Forumun Basketçisi
 
AyTeK54 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

bilgiler için tşkler
__________________
вιzє єğℓєηмєуι уαηℓış öğяєттιℓєя çüηкü σηℓαя нιç "ραѕ¢αℓ ησυмα" ιℓє ∂ιѕ¢σуα gιтмє∂ιℓєя...
AyTeK54 Ofline   Alıntı ile Cevapla
Alt 04-02-2007, 17:27   #3
ยŦยк
 
Constantin - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 

teşekkürler
Constantin Ofline   Alıntı ile Cevapla
Cevapla

Bu konuyu arkadaşlarınızla paylaşın


LinkBacks (?)
LinkBack to this Thread: http://besiktasforum.net/forum/hukuk/19157-kanun-yararina-temyiz/
Mesaj Yazan For Type Tarih
Untitled document This thread Refback 10-03-2008 11:25

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-KodlarıKapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık




Türkiye`de Saat: 16:44 .

Powered by vBulletin® Copyright ©2000 - 2008, Jelsoft Enterprises Ltd.
SEO by vBSEO 3.3.2

Sitemiz CSS Standartlarına uygundur. Sitemiz XHTML Standartlarına uygundur

Oracle DBA | Kadife | Oracle Danışmanlık



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580