Madenlerin Geri Dönüşümü

A.B. GERİ KAZANIM VE GERİ DÖNÜŞÜM HEDEFLERİNİ YENİLİYOR.
Avrupa Komisyonu “Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifi 94/62/EC’nin” revize edilmesi amacı ile hazırlamış olduğu öneri metnini yayınladı. Komisyonun yeni önerisine göre Direktif önümüzdeki yeni beş yıllık dönem (2001-2006) için yeni hedefleri içeriyor. Öneri metni aynı zamanda Direktif metninde yer alan bazı tanımlara da açıklık getirmeyi amaçlıyor.
Mevcut direktif 30 Haziran 2001 itibarı ile tüm üye ülkelerde ambalaj atıklarının %50 – 65 oranında geri kazanımın ve %25-45 oranında geri dönüşümünü hedefliyordu.
Yeni öneri metni ise 30 Haziran 2006 için yeni hedefleri ve yeni tanımları içeriyor.
I- Yeni Geri Kazanım ve Geri Dönüşüm Hedefleri :
%60 - %75 / Geri Kazanım :
Mevcut direktifte tüm ambalajları kapsayan ve %50 – 65 olan geri kazanım (Recovery) hedefleri yenilenen direktifte minimum %60 - maksimum %75 olarak öneriliyor.
Öneri metni “malzeme geri dönüşümünü” çevre etkisi açısından “en faydalı” geri kazanım yöntemi olarak kabul ediyor. Bu neden ile yeni metne göre “Enerji geri kazanımı” oranı “geri dönüşüm oranından” çok yüksek olamayacak.
% 55 - % 70 Geri dönüşüm
Mevcut direktifte % 25 - % 45 olan malzeme geri dönüşüm hedefleri Avrupa Komisyonunun yeni öneri metninde %55 - % 70 aralığına yükseltiliyor.
Malzeme Bazında yeni hedefler :
Önceki metinde, herhangi bir malzeme için en düşük %15 olan geri dönüşüm hedefi yeni metin ile çok daha yukarılara çıkarılıyor. Malzeme bazında yeni geri dönüşüm hedefleri:
Cam %60 (yeşil cam tüketimi fazla olan ülkeler hariç)
Kağıt ve karton %55
Metal ambalajlar %50
Plastik ambalajlar %20 (Mekanik ve kimyasal geri dönüşüm yöntemleri dahil olmak üzere)

II- Önemli Ayrıcalıklar :
Mevcut direktifte AB üyesi ülkelere 2001 için verilen hedefler (%50 -65 geri kazanım)
Yunanistan, İrlanda ve Portekiz’in özel durumları nedeni ile bu ülkeler için 2005’in sonuna kadar ertelenmişti. Yeni öneri metnine göre Yunanistan, Portekiz ve İrlanda yenilenen hedefleri (%60-75 geri kazanım, %50 -%75 geri dönüşüm) ise 30 Haziran 2009’a kadar yerine getirmek durumunda. Ancak bu ülkeler için önerilen takvimin 31 Aralık 2011’e kadar uzatılması da gündeme alınmış durumda. Takvimin 31 Aralık 2011’e alınması halinde hedefler %50 - % 85 geri kazanım, %45 - %80 geri dönüşüm olarak belirlenecek. Malzeme bazında hedefler ise cam, kağıt ve karton %45, metal %35, plastikler%15 olarak kararlaştırılacak.
III- Tanımlar’da Yapılan Değişiklikler :
Mekanik Geri Dönüşüm (mechanical recycling) : Atık malzemeyi “Kimyasal yapısını bozmadan” ve “enerji kazanımı veya bertaraf” amacını içermeyecek şekilde tekrar kazanmak amacı ile işleme tabi tutmak
Kimyasal Geri Dönüşüm (chemical recycling) : Atık malzemenin “kimyasal yapısını değiştirmek” sureti ile ve “enerji kazanımı, organik geri dönüşüm veya bertaraf” amacını içermeyecek şekilde atık malzemenin kimyasal bileşkenlerinin orijinal bileşkenlerine geri dönüştürmek.
“Feedstock recycling” ; Katkılı Geri Dönüşüm : Atık malzemenin, organik geri dönüşüm, enerji geri kazanımı ve bertaraf amaçları dışında, orijinal kimyasal yapısının dışında bir başka kimyasal yapıya dönüştürerek geri kazanma işlemi olarak yeniden tanımlıyor.
IV- Aday Ülkelerin Konumu:
Aday ülkeler Avrupa Birliği kanunları çerçevesinde “atık mevzuatının” bütününe uyum sağlamayı taahhüt etmiş bulunuyorlar. Bu neden ile aday ülkeler ile Avrupa Komisyonu arasındaki “pazarlık” uyum yasalarının takvimi üzerinde odaklanmış durumda. Macaristan ve Çekoslovakya “Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifinin” ana hedeflerinin 2005 yılının sonuna kadar; Litvanya 2006, Polonya ve Slovenya ise 2007 yılının sonuna kadar uygulanması için anlaşma sağlamış durumdadır.

A.B. Ambalaj Direktifinin Önemi :
Ambalaj atıkları direktifinin uygulanması son 5 yılda tüm üye ülkelerde geri dönüşüm oranlarının “önemli miktarda artmasına” , yeni geri kazanım ve geri dönüşüm metotlarının, yeni toplama ve taşıma tekniklerinin geliştirilmesine ve Avrupa çapında uygulanmasına neden oldu.
SOFRES’in tamamlanmış olduğu ve dört üye ülkeyi (Fransa, Almanya, Belçika ve Hollanda’yı) kapsayan araştırmanın sonuçları tüm Avrupa’ya uyarlandığında bu düzenlemenin Avrupa Birliğine maliyeti:
Yılda 5-8 Milyar Euro
Avrupa GSMH %0.1’i
Toplam Çevre harcamalarının %5’i
Toplam atık yönetimi harcamalarının %15’i anlamına geliyor
ŞİŞLİ BELEDİYESİ İLE GERİ KAZANIM PROTOKOLÜ İMZALANDI.
5 Nisan 2002 tarihinde Şişli Belediyesi ile ÇEVKO Vakfı arasında imzalanan işbirliği protokolü ile Ayazağa bölgesinde belirlenen 250 büyük işyeri ve 90 okulu kapsayan bölgede geri kazanım uygulaması başlatılması amacıyla çalışmalara başlanmıştır. Proje bir yıl içinde iş merkezlerini kapsayacak, ve belirlenen program doğrultusunda site ve düzenli yerleşim birimlerini kapsayacaktır.
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA DA SANAYİ VE İŞ DÜNYASININ ROLÜ:
“SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA, JOHANNESBURG ZİRVESİ” için ulusal raporun hazırlıklarına başlanıldı. Altı ana temadan oluşacak olan ulusal raporun “sürdürülebilir kalkınmada sanayi ve iş dünyası” bölümünün hazırlıkları Çevko Vakfı tarafından yürütülmektedir.

OKUL EĞİTİM ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR.
Pendik Belediyesi ile başlatılan çalışma ile Pendik bölgesinde belirlenen 12 ilköğretim okulunda katı atık ve geri kazanım konusunda Belediye ile işbirliği içinde eğitim çalışmaları devam etmektedir. Bu okullarda eğitimler tamamlandıktan sonra ayrı toplama çalışmaları başlatılacaktır.
KAYNAK: www.cevko.org.tr



Türkiye' de ve Dünya’ da Geri Dönüşüm
Türkiye’deki kağıt-karton üretim miktarı 2000 yılı için 1.567.239 ton olup, bu miktar 1999 yılındaki imalatımız olan 1.354.000 ton üretimine göre % 16 artmıştır. Özel Sektör ve Kamu kuruluşları üretim kapasite toplamı 2.116.500 ton olup, bu üretim ile kapasitesinin %65’i kullanılmış, ithalatta ise 2000 yılında büyük artış gerçekleşmiştir. 1999 yılına göre ithalatımız % 44.2 oranında artarak, 2000 yılında 1.285.877 tona ulaşmış, kağıt-karton ihracatımız ise 1999 yılına göre %19.6 oranında gerileyerek 65.396 tona düşmüştür..
Kağıt-karton tüketimi ise; 1999 yılı tüketim miktarı 2.213.973 ton’a göre %23.4 artış gerçekleşerek, 2000 yılında 2.736.953 ton, kişi başı tüketim miktarı ise 1999 yılına göre 7,5 kg. artışla 41.9 kg.a yükselmiştir. Avrupa ortalaması ise 102 kg. civarındadır.
Atık kağıt yönünden baktığımızda ise, kullanım 1996 yılında 638.000 ton, 1997 yılında 797.000 ton, 1999 yılında 760.000 ton, 1999 yılında 847.000, 2000 yılında ise 1.050.000 ton’a yükseldiğini, bir başka ifade ile de atık kağıt tüketiminin arttığını görmekteyiz.
Kullanım miktarı gün geçtikçe artan atık kağıdın yurt içersinde toplanan miktarı ise 2000 yılında 987.518 ton olarak gerçekleşmiştir. Buda 2000 yılı için % 36’lık bir geri dönüş oranına tekabül etmektedir.
Görüldüğü gibi, atık kağıt ülkemiz için çok değerli bir hammadde kaynağı olup, toplama oranının da ihtiyaca paralel olarak ilk aşamada en azından % 45 seviyesine yükselmesi gerekmektedir. Üretilen kağıt-karton’un bir kısmının geri kazanılması mümkün olmadığı göz önüne alınırsa 2/3’lük geri dönüş oranı (%65) en yüksek verim olarak kabul edilmelidir. Genellikle %40-50 oranı oldukça iyi bir değerlendirme sayılmaktadır. Örnek vermek gerekirse, 1999 yılı verilerine göre Avrupa Birliği ülkeleri içersinde Avusturya % 79.6, Hollanda %78.0, İsveç % 62.7 ortalama ile en yüksek geri dönüş oranına sahip ülkelerdir. Ancak, atık kağıt toplama oranının yüksekliği ile birlikte asıl önemli olan toplanan kağıdın kaliteli olmasıdır. Atık kağıt kalitesinin iyileştirilmesi ve kullanım alanlarının arttırılması, ülke ekonomisi bakımından kaçınılmazdır.
Dünya kağıt-karton üretimi 1999 yılı verilerine göre 315.712.000 ton ve selüloz üretimi ise 179.129.000 ton’dur. Aynı dönem Ülkemiz kağıt-karton üretimi 1.350.799 ton ve selüloz üretimi ise 333.540 ton’ dur.

Dünya sıralamasında;Kağıt-karton üretiminde 28., Selüloz üretiminde 32. Toplam kağıt-karton tüketiminde 28. Selüloz üretiminde 32., Toplam kağıt-karton tüketiminde ise 57. sıradayız.
Bu rakkamlar, Türkiyenin net kağıt-karton sanayiinin büyümesine açık bir ülke olduğu gibi, kağıt-karton ithal eden bir ülke konumunu ortaya koyuyor.
Atık Kağıt Toplama Sistemimiz

DÖNKASAN, çevre temizliğine ve düzenine azami titizliği gösterebilmek için toplama işlemini; Yurdumuzda ilk kez uygulanan " KONTEYNER " sistemini getirerek, atık kağıdın çıkabileceği her yere boş " Konteyner " ve " Kompaktör " ler yerleştirmekte, bu konteyner’ leri zahmetsiz ve sessizce taşıyabilmek için kancalı kaldırıcılı liftlerle teçhiz edilmiş, özel kamyonlar ile servis vermektedir.
DÖNKASAN; kağıt biriktirmek için kapalı mahalli olmayan, fakat yeterli alanı olan firma, market, fabrika gibi müteşebbislere



Yurdumuzda ilk kez Şirketimizin devreye aldığı 4,5 mt boyunda, 2,5 mt genişliğinde ve 2.2 mt yüksekliğinde saç “ Konteyner” ler ile hizmet vermektedir. Yurt dışında çeşitli örneklerini gördüğümüz bu sistem ile konteyner sadece şöförün kendi koltuğundan kullandığı düğmeler yardımı ile 3 dakika içersinde boş mahalle indirilmekte ve dolu olan alınmaktadır. Gerek yükleme ve gerekse indirme, zaman ve işçilik yönünden tasarruf sağlanmaktadır.
Şirketimiz kendi vasıtaları ve imkanları ile servis verdiği yerlere asgari 1 tonluk mal garantisi ile gitmektedir. Ancak, atık kağıdın tesislerimize teslimi halinde tonaj aranmaksızın kg. dahi olsa alınmaktadır.




Karışık ve dağınık vaziyette işletmemize gelen kağıtlar elemanlarımız tarafından seçilmek ve yabancı maddelerden arındırılmak üzere konveyörlere verilmekte, bilahere cinslerine göre ayrılmış olan kağıtlar, tozlarından arındırılmak üzere parçalayıcılara gönderilmektedir. Bu işlemlerin tamamlanmasını müteakip balya preslerinde otomatik olarak balyalanan atık kağıtlar cinslerine göre ayrı ayrı istiflere konularak fabrikalara gönderilmektedir. Özellikle %100 selülozdan yapılmış olan I.Hamur ve Kraft cinsi kağıtlar temizleme ünitesinde işleme tabi tutulmakta ve tozundan arıtılarak kağıt fabrikalarında selüloz hattında, selüloz yerine kullanılacak hale getirilmektedir.




Atık kağıtlar, tesislerimizde basınç gücü 100 ton olan hidrolik preslerle balyalanması neticesinde aşırı miktarda sıkışmakta ve bu nedenle de dış etkenlerden zarar görmediği gibi, içersinde hava bulunmaması nedeni ile yangın ihtimali ortadan kalkmaktadır. Bu sistem ile balyanan kağıtlar işletmelerimizde;

• Stok sahalarını rahatlatmakta,
• İşletme içi nakliye masraflarını azaltmakta,
• Dış etkenlerden (yağmur, kar, rüzgar gibi nedenlerden dağılıp çürümeleri) daha az etkilenmelerini sağlamakta,
• Yangın ihtimalini azaltmaktadır.

Balyalama neticesinde çıkan ürünler öncelikle tamamen selülozdan imal edilmiş (Poz A) ürünler ve atık kağıt ile birlikte selülozla karıştırılmış olarak elde edilmiş ürünler (Poz B) olmak üzere 2 ana gruba ayrılmaktadır. Gerek Poz-A, (Kraft ve I.Hamur) gerekse Poz-B ( Kromo, Gazete, Oluklu, Çimento ve diğerleri) türündeki ürünlerimiz, A.B.D. ve Avrupa’da uygulanan normlara göre üretilmektedir.
DÖNKASAN, 2000 yılında 100.000 ton/yıl tesislerde, 70.000 ton/yılı tesis dışında (Gazete ve matbaalardan direkt olarak alınıp, kağıt fabrikalarına gönderilen kağıtlar) olmak üzere 170.000 ton işlem gerçekleştirmiş olup, bu rakkam yurdumuzda toplanan kağıdın % 20sini teşkil etmektedir.
Çevre Bilinci
Atık kağıdın çevre bilincinin geliştirilerek, ÇÖPE ATILMASININ ÖNLENMESİ, öncelikle katı atıkları taşımak ve bertaraf etmek için yapılan masrafları azaltmakta ve bu bertaraf etme işleminin temininden önce çöplüklerde çalışan insanların sağlığı açısından önem taşımaktadır. Ayrıca, çöpleri bertaraf edecek sistemlerinde doğaya zarar verdiği ayrı bir gerçektir.
Türkiye’de kullanılan kağıdın ortalama olarak ancak %36’sı toplanabilmektedir. Ancak toplama işlemi modern bir sisteme dayanarak yapılmadığından toplanan kağıdın bir kısmı bazı kişilerce çöplerin ayıklanması suretiyle gerçekleştirilmektedir. Bu şekilde toplanan kağıdın iki bakımdan mahzurları vardır. Birincisi çöpe karışan kağıdın evsafı kötüleşmekte, ikincisi bu kağıtların ayıklanması sırasında ortalığa saçılan çöplerin toplum sağlığı açısından tehdit oluşturması ve çevreyi kirletmesidir. Bu nedenlerden ilk olarak sistematik bir toplama sisteminin devreye sokulması gerekmektedir.
Ayrıca; Atık kağıdın geri dönüş yüzdesini arttırmak için bizce; halkın eğitimine önem verilmeli, İlkokul eğitim programı


içerisinde kağıt-orman - atık kağıt ilişkisi ders olarak konulmalı ve küçük yaştan itibaren bu terbiyenin verilmesine çalışılmalı, kullanıcıların bilinçlendirilerek kağıtların çöpe karıştırılmadan münferit olarak ayrı bir yerde biriktirmesini ve kağıt gibi geri dönüşebilen diğer atıklarında (cam, metal, tekstil, plastik) yine çöpe atılmadan ayrı olarak toplanma imkanlarının sağlanması gerekmektedir.

Geri Dönüşümünün Faydaları
Çevre açısından;
Yurdumuzda üretilen kağıt ve karton imalinde SEKA’nın bazı fabrikaları hariç olmak üzere, üretim tamamen hazır ithal selüloz , saman ve atık kağıttan yapılmaktadır. İyi organize edilmiş bir toplama sistemi belediyelerin katı atık toplama yüklerini hafifleteceği gibi, çöplüklerde bertaraf edilmesi işleminide önliyecektir. Ayrıca, üretimin atık kağıt kullanılarak yapılması halinde imalat için gerekli olan su ve kimyevi maddelerin daha az kullanılacak olması ÇEVRE KORUNMASI açısından son derece önemlidir.

Orman kaynakları açısından;
Türkiye’de orman kaynakları kağıt üretimine paralel olarak gelişmemekte, bu yüzden kağıt sanayii için hammadde sıkıntısı doğmaktadır. 1 ton kağıt üretimi için takriben 3 m³ ağaca ihtiyaç vardır ki, atık kağıdın değerlendirilebilmesi ile **** kullanımı sınırlandırılabilmektedir.

Enerji Tasarrufu;
Kağıt üretiminde **** yerine atık kağıt kullanılması durumunda üretim için lüzumlu enerji ihtiyacı daha azdır. Zira atık kağıt, hammadde olarak kullanılan ****dan selüloz üretimine nazaran çok daha az enerji harcanarak hammadde haline getirilebilmektedir. Bu yüzden mühim ölçüde enerji tasarrufu sağlanmaktadır.
Hammadde Kaynağı ve Kimyevi Madde tasarrufu;
Atık kağıtların kullanımı, kullanıldığı ölçüde bir hammadde kaynağı oluşturmaktadır. Bu nedenle atık kağıt kullanımı halinde, kağıdın bünyesinde bulunan bazı kimyevi maddeler de geri kazanıldığından kimyevi madde tasarrufu gerçekleşmektedir.
Maddi tasarruf;
Atık kağıdın ülke içinde toplanıp kullanılması ile yurt dışından selüloz ve atık kağıt ithalinin azalması ile mühim ölçüde tasarruf temin edilecektir. Ayrıca, atık kağıdın toplanması, tasnifi ve nakliyesi dolayısıyla yeni istihdam sahaları ortaya çıkacaktır.

1990’lı yıllarda Çevre Koruma ve Ambalaj Atıklarını Değerlendirme Vakfı; ÇEVKO’nun kurulmasıyla birlikte gelişim gösteren geri dönüşüm sanayi hammadde yetersizliği kıskacında.

Türkiye’de geri kazanımı mümkün hammaddelerin ekonomik değeri 40 trilyon lira.Ancak bunun sadece 15 trilyon liralık kısmı ekonomiye kazandırılabiliyor. Çünkü atıkların ancak bir kısmı geri dönüşüm tesislerine ulaştırılabiliyor. Geri dönüşüm amaçlı kurulan Sasa, Ecomelt, Şişecam Grubu ve Yekaş gibi milyonlarca dolar değerindeki yatırımları ayakta tutabilmenin şartı ise bu hammaddelerin çöpe gitmemesini sağlamaktan geçiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, kağıtların toplanması için oluşturduğu 167 geri dönüşüm merkezi ve pet geri kazanımında 8 bin 700 tonla Avrupa beşincisi olan Adanalı Sasa Şirketi’nin faaliyetleri, bu alandaki örnek çalışmalar.

Türkiye’de katı atık miktarı:
*Bir kişi günde yaklaşık 1 kilo çöp; yaratıyor.
*Yılda bir kişinin çıkardığı çöp 354 kg.
Bu rakam İrlanda’da 256 kg., Almanya’da 440 kg.
*Evsel atıkların % 64.2’si organik, % 11.9’u geri kazanılabilir, % 23’ü kül / cüruf.
*Değerlendirilebilir atık % 12.
*Evsel katı atıkların ekonomik değeri yaklaşık 40 trilyon.


Ne yapmalı?
Katı atıkların ayrıştırılarak toplanması yerel yönetimlerin sorumluluğunda. Ancak 3000 belediyenin bulunduğu Türkiye’de, ÇEVKO’nun da çabalarıyla yalnız 48 belediyede atık toplama merkezleri bulunuyor. Ayrıca 150 okulda cam, karton, pet ambalaj toplanıyor. 600 bin kişiyi kapsayan bu kampanyaların daha da yaygınlaşması için vatandaşların bağlı olduğu belediyeden böyle bir hizmet talep etmesi gerekiyor. Yine İstanbul’da Bahçelievler ve Beşiktaş ile Bursa’da kurulan çöp ayrıştırma tesislerinin tüm belediyelere yayılması öneriliyor. Eskişehir, İzmir, Çanakkale, Marmaris, Antalya’da da bu yıl geri dönüşüm için adım atıldı. Bu arada tüketicilerin de kullanılmış kağıt, karton, cam, pet, plastik gibi atıkları “mavi renkli” çöp torbalarında ayrı ayrı toplayarak kampanyalara destek vermeleri
isteniyor. İşbirliğinin üçüncü ayağını oluşturan sanayiciler ise örgütlenmeyi sürdürüyor.

KATI ATIKLAR

Katı atıklar ve geri kazanım konusunda bunları biliyor musunuz?
 Bütün dünyada olduğu gibi, ülkemizde de özellkile büyük yerleşim birimlerinden insanların karşılaştığı en büyük çevre sorunu çöplerdir.
 Evsel katı atıkların % 68’ ini organik atıklar, kalan kısmını ise kâğıt, karton, tekstil, plastik, deri, metal, ağaç, cam ve kül gibi maddeler oluşturmaktadır.
 Ülkemizde günde yaklaşık 65 bin ton çöp üretilmektedir.
 Ülkemizde ve dünyadaki katı atıkların yönetiminin üç temel ilkesi vardır. Bunlar az atık üretilmesi, atıkların geri kazanılması ve atıkların çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesidir.
 Çöplerin toplanmasından tutun da, depolanması veya bertaraf edilmesine kadar tüm hizmetlerin bir plan çerçevesinde ele alınması ve öncelikle bu atıkların değerlendirilmesi veya geri kazanılmasına çevre ile uyumlu atık yönetimi denilmektedir.
 Uygun şekilde depolanmamış çöpler yeraltı ve yüzeysel su kirliliğine, haşerelerin üremesine, çevreye kötü kokuların yayılmasına, görüntü kirliliğine ve çeşitli hayvanlar vasıtasıyla taşıyıcı mikropların yayılmasına neden olmaktadır.
 Çöpü kaynağında azaltmazsak, bir gün çöp dağları arasında nefes alamaz hale gelebilriz.
 Gelece kuşakların çöp dağları altında ezilmesini istemiyorsak, bilinçli tüketim yapıp az çöp çıkarmak zorundayız.
 Ülkemizde ilk çöp faciası 28.04.1993 tarihinde İstanbul’ un Ümraniye büyük ilçesinde meydana gelmiştir. Yaklaşık 20 yıldır çöp dökümü yapılan sahada usulüne uygun bir döküm yapılmadığı için kayma olmuştur.
 Ülkemizde bulunan 3215 belediyeden 11’ inde düzenli depolama yapılmaktadır.
 Ülkemizde faaliyette olan bir kompost tesisi bulunmaktadır.
 Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyenin katı atık toplama ile kanalizasyon hizmetlerinden yararlanan konut iş yeri ve diğer şekillerde ( boş bulunanlar dahil ) kullanılan binalar Çevre Temizlik Vergisi’ ne tabidir.
 Denizlerimiz, göllerimiz, yollarımız, parklarımız çöplük değildir. Çöplerin yeri çöp kutularıdır. Her yere çöp atıp çevreyi kirletenleri mutlaka uyarın.

 Çöplerinize attığınız pillerin içindeki kimyasal maddeler toprağa ve suya karışarak sizlere zehir olarak geri dönecektir.
 İnsan sağlığına zararlı kimyasal maddeler içeren temizlik ürünleri yerine doğal bileşenlerden oluşmuş ve çevreye zararlı olmayan ürünleri tercih edelim.
 Kullan-at piller yerine yeniden doldurulabilir pilleri kullanalım.
 Aspest ısıya ve ateşe dayanıklı ve yalıtımlı bir malzemedir. Elektrik sanayinde, dinamoların ısı ve elektrik akımı nedeniyle kontak yapabilecek bölümlerinde, buhar, gaz, su ve diğer sıvıların taşıma borularında vs. kullanılmaktadır.
 Aspest çeşitli solunum yolları ile ciğerlere gitmesi durumunda insan ve diğer canlılara zararlıdır. Özellikle kanserojen riski taşıdığı tespit edilmiştir.
Geri Kazanım Konusunda Bunları Biliyor musunuz?
 Geri dönüşüm ve tekrar kullanımın ötesinde, atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesine geri kazanım denilmektedir.
 Geri kazanımla, doğal kaynaklarımız korunur, enerji tasarrufu sağlanır, ekonomiye katkı sağlanır, çöplüğe giden atık miktarı azalır ve geleceğe yatırım yapılır.
 Türkiye’ de atıkların geri kazanımı konusunda uzun yıllardır süre gelen çalışmalar vardır. Cam, kâğıt, karton, plastik ve metol gibi atıklar özellikle çöp dökme sahalarından ve sokak toplayıcıları kanalıyla sokaklardan toplanmakta ve ham madde kaynağı olarak çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır.
 Kullanılmış ambalajların ve diğer değerlendirilebilir atıkların genel çöpten ayrı ve temiz olarak toplanması yöntemi geri kazanım sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Ayrı toplanan geri kazanılabilir atıkların geri dönüşüm işlemine tabi tutulabilmesi için cinslerine göre de ayrılmaları gerekmektedir.
 Türkiye’ de çöp miktarının yaklaşık % 15-20’ sini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturmaktadır.
 Ambalaj çöp değil aynı zamanda bir ham maddedir. Yeniden kazanımı mümkün olan ambalajları evlerimizde ayrı toplayalım.
 Herhangi bir ürünü alırken geri dönüşümlü olmasına dikkat ederlim.