|
Ana Sayfa | Kayıt ol | Yardım | Oyun Alanı | Ajanda | Arama | Bugünkü Mesajlar | Forumları Okundu Kabul Et XML | RSS | |
12-02-2007, 17:30 | #1 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
|
GİRİŞ Girit Adası hemen hemen hiçbir ada gibi tarihin milattan önceki zamanlarından başlayarak bugüne kadar olan türlü devirlerinde bir çok fetihlerin hırslı bakışlarını üzerine çekmiştir. Hiç şüphe yok ki bu keyfiyet onun Avrupa, Asya ve Afrika gibi dünyanın üç eski kara parçası arasında uzanmış olan Akdeniz’deki coğrafi durumdan ileri gelmektedir. Girit Akdeniz’in Kıbrıs’tan sonra en büyük adasıdır. Batı dillerinde “Krete, Creta, Crete” şeklinde yazılan ve Arapların “ikritiyye, Akritiş, ikridiş, ikritiş” adını verdikleri Girit adası Akdeniz’i Ege denizinden ayıran bir konumda olup,8259 km2 büyüklüğündedir. Girit adası Akdeniz’den geçen veya Eğe denizine girip çıkan tüm deniz yollarına egemendir. Batı-doğu istikametinde uzunluğu yaklaşık 260 km. genişliği ise 15-50 km. arasında değişmektedir. Yüzey şekilleri açısından oldukça parçalanmış olan ada, Mora yarımadası ile Anadolu’nun güneyindeki Toros sıradağları arasında bir bağ oluşturmaktadır. En yüksek dağları Ak dağlar “Leuka Ore, Aspra Vauna, Madaras, 2482 m” ve İda’dır. “Psiloritis, 2498 m.” Girit adası bilhassa doğu Akdeniz’ in kilidi durumunda olup, 25.20 ve 23,31 boylam derecesi ile 34,55 ve 35,41 enlem dereceleri arasındadır. | ||
|
12-02-2007, 17:30 | #2 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| A. GİRİT’İN TARİHTEKİ YERİ Girit adasının sonradan “asıl Giritliler” olarak ayırt edilmiş olan ilk sakinleri Küçük Asyalı idiler. Bunlar, Milattan Önce 3000 ile 1400 yılları arasında bu günkü Avrupa medeniyetine beşik vazifesini görmüş olan Girit yahut Minos “Kral Minos’un adına izafetle” diye nitelendirilen kültürü meydana getirmişlerdi. Bu medeniyetin kalıntıları Knossos’ta yapılan arkeoloji araştırmaları sonunda meydana çıkarılmıştır. Girit adasında Milattan Önce 4000 yıllarında Neolitik bir kültürün geliştiğini göstermektedir. Yine Milattan Önce III. bin yılda başlayan bakır ve tunç devirleriyle bu gelişme Girit’te II. bin yılda kısmen Mısır’ın tesiri altında parlak bir dönemde ulaşmıştır. Milattan Önce 1400 yılında Pelopones’ten gelerek Akalar ile başlayan ve arkasından Dorlar’ın akınları ile sona eren Yunanlıların istila hareketleri görülmektedir. Adanın yerli ahalisini itaat altına alan Dorlar’ın idaresi yerine sonradan birbirleriyle mücadele eden birçok rakip şehir devletleri kuruldu. Bu parçalanma Girit’te siyasi yönden, Milattan Önce II. yüzyılda sona erdi. Tarih boyunca Girit’te bir çok devlet hakimiyet kurmuştur. Bu gelişim içinde bir çok mücadeleye sahne olan Girit’te “Dorlar, Akalar, Romalılar, Bisanslılar, Araplar Venedikliler ve Osmanlılar” hüküm sürmüştür. | ||
12-02-2007, 17:30 | #3 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| Roma ve Bizans döneminde Girit, Yunanistan’ın Roma hakimiyetine girmesinden sonra bir müddet Girit hakimiyetini korudu. Ancak Girit adasının güvensizliği ve korsan yatağı olmasından dolayı Milattan Önce 69 yılında Romalılar adayı hakimiyetleri altına almak için mücadeleye giriştiler. Ada Milattan Önce 67. 66 yıllarında tamamıyla Romalıların hakimiyetine girdi. Romalılar Girit’te Câri olan Minos ve Dor kanunlarını kaldırdıkları gibi korsanlığı önlemek içinde bazı tedbirler almalarıyla birlikte, Girit’i bir iskan bölgesinden ziyade askeri ve iktisadi bir üs olarak kullandılar. Buralara İtalya’dan eski askerler getirtip Knossos bölgesine yerleştirdiler. Özellikle ziraatın gelişmesi için Mesera ovasında birçok çalışmalar yaptılar ve buradan elde edilen tahılın çoğunu Roma’ya nakledip ihraç ettiler. Buğday üretildiği müddetçe Girit onların tahıl ambarından biri olarak kaldı. Mısır, Roma hakimiyetine girdikten sonra Girit adası Barke “Berka” ve Bingazi eyaletleriyle birlikte bir Roma eyaletini meydana getirdi. Daha sonra Büyük Konstantin tarafından İllyria “Selanik” eyaletine ilhak edildi. Roma İmparatorluğu bölününce Doğu Roma’da kalan Girit adası, Bizans İmparatorluğunun İllyricum kısmında Makedonya eyaletinin altı vilayetinden birini teşkil etti. Araplar döneminde Girit’e ilk İslam orduları Emeviler döneminde oldu. Özellikle Muaviye, Suriye ve Mısır civarını aldıktan sonra her yıl Akdeniz ve Ege denizindeki adalara sefer düzenlemiştir. Bunlardan Kıbrıs ve Rodos adaları başta olmak üzere bir çok adalar feth edilmiş ve Girit’e yönelmişti. Girit seferine çıkan Emevi kumandanı Cünade bin Ebu Ümeyye el-Ezdi Arap ordusu ile Hicri “53-54” ve Miladi “673-674” yılında Girit’te köy ve kasabaları yağmaladıktan sonra geri döndü. Ancak bu ilk saldırı Girit’te birkaç şehri basmaktan öteye gitmemiştir. | ||
12-02-2007, 17:31 | #4 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| Tarık İbni Ziyad, Endülüs’ü fethettikten sonra bir daha Girit fethi tecrübe edildi. Fakat sonuç alınamadı ve Arap akımları devam etti. Girit alınacaktı. I.Velid döneminde “705-715” Akdeniz’deki bir takım adalar “Malta, Mayorka ve Minorka” zaptedildiği sırada Girit adasınada bir miktar kuvvet gönderilerek bazı mevkiler ele geçirildi. Ancak sonradan ada elden çıktı. Emeviler döneminde yapılan bu akınlar, Abbasiler devrinde de sürdü. En nihayet Halife Me’mun idaresinde Abu Hafs Ömer bin İsa El-Endülüs tarafından 826 yılında ada tamamıyla zaptedildi. Abu Hafs Ömer, tıpkı Tarık İbni Ziyad’ın yaptığı gibi Girit’e asker çıkaran donanmayı yakmak suretiyle askerleri geri dönülmez bir savaşa sokarak adayı zaptetmiştir. Girit’in Müslümanlar tarafından işgal edilmesinden sonra bütün Avrupada Müslümanlık aleyhinde hareketler başladı. Girit’e yerleşen Araplar, burada Rabazulandak “Kandiye” şehrini kurdular. Arapların bu çalışmalarından sonra özellikle Bizans din kuvvetine dayanarak adayı geri almak için çeşitli siyasi, askeri ve dini teşebbüslerde bulunarak adaya papazlar gönderip, durmadan halkı Müslümanlar aleyhinde isyana teşvik ettiler. Dini telkinler altında kalan Giritliler de Müslümanları merhametsizce öldürüyorlardı. | ||
12-02-2007, 17:31 | #5 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| Nihayet Bizans, Kephoros, Phokas, kumandasındaki kuvvetlerin bir yıl süren kuşatmasından sonra 6 Mart 961 de Kandiye şehrini ele geçirdiler. Burada bulunan Müslüman halkın bir kısmını öldürdüler, bir kısmı adayı terk etti, bir kısmını da din değiştirmeye zorladılar. Arap hakimiyeti sırasında 827’den 961’e kadar ada da Ebu Hafs Ömer’in soyundan gelen aileler hüküm sürmüş ve kendi adlarına izafeten para bastırmışlardı. Ada ile Endülüs Emevi devleti döneminde çok güçlü ekonomik ve kültürel bağlar kurulmuş, Kandiye şehri önemli ilim ve kültür merkezi olmuştur. 150 Yıla yakın bir zaman geçtikten sonra kurulan Bizans idaresi sırasında ada halkı tamamen Hıristiyanlaştırıldı. Giritliler daha önce Müslümanlara karşı sık sık başlattıkları isyan hareketlerini bu sefer Bizanslılara karşı kullanmaya başladılar. Bir zamanlar Müslümanları merhametsizce öldüren Giritliler, artık çok pişmandılar. Ama artık çok geçti. Bizanslılar vergilerini ödemeyen Giritli ahaliyi işkencelere tabi tutup, zorla Hıristiyanlaştırıldıkları gibi Hıristiyan olmayanları da çok ağır vergilerle baskı altında tutmuşlardı. Girit IV.Haçlı Seferi sırasında Bizans İmparatorluğu arazisi taksim edilirken, Montferrat Markisi Boniface’ın payına düştü. Fakat Marki adada da karşılaşacağı güçlükleri dikkate alarak onu satmaya karar verdi. | ||
12-02-2007, 17:31 | #6 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| Bizans Girit’i 12 Ağustos 1204 yılında 100.000.gümüş karşılığında Venediklilere satmak mecburiyetinde kaldı. Bu tarihten itibaren de Venedik terörü adada 440 yıl gibi uzun bir zaman sürüp gitmiştir. Girit’e yerleşen Venedikliler adadaki hakimiyetlerini sürdürmek için tıpkı Romalılar gibi kendi anavatanından bir kısım halkını burada iskan ettirdiler. Sahil şehirlerin tümünü tahkim ettikleri gibi iç bölgelerde de müstahkem kaleler inşa ettiler. Küçük garnizonlara bölerek idaresini de başta Dük unvanlı büyük bir kumandan ve iki müşavire bırakıldı. Ancak Venediklilerin yapmış olduğu bu çalışmalar ne Giritlileri, nede Venediklileri huzura kavuşturmuştur. Yirmiden fazla ihtilal ve sonu gelmez isyanlar Girit ahalisini canından bezdirmiştir. Bu güzel ve verimli adayı Venediklilere bırakmak istemeyen Cenevizliler durmadan akınlar yapıyor, şehirleri ve köyleri basıyorlardı. İlk isyan 1205 yılında Cenevizlilerin teşviki ve Malta Dukasının yardımı ile Giritliler isyan ettiler. İki yıl süren bu ihtilal sırasında Venedik’ten göçmen getirilerek Girit’te yerleştirildi. İsyan edenlerin yarı malları alınıp Venedik’ten getirilen göçmenlere verildi. Her iki tarafta da pahalıya mal olan isyanlar, daha şiddetli bir şekilde Venediklilerce bastırılıyordu. Bu durum üzerine ada halkı dışarıdan özellikle Cenevizlilerden yardım ümitlerini kesince kendilerine felaket getirmekten başka bir işe yaramayan bu ayaklanmalardan vazgeçerek, XIV. yüzyılın sonunda Venedik idaresine tam anlamıyla boyun eğmek zorunda kaldılar. Bir çoğu da İslam ülkesinde yaşamayı tercih ettiklerinden Mısır’a giderek orada yerleştiler. | ||
12-02-2007, 17:31 | #7 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| B. GİRİT CUMHURİYETİ Girit’e hakim olan Venedikliler, Anadolu kıyılarında Menteşe Oğulları, Aydın Oğulları gibi Türkmen beylikleriyle ticari bağ kurdular. Çeşitli anlaşmalar imzaladılar. Venediklilerin Akdeniz’de ileri bir karakolu durumunda bulunan Girit adası, Aydın ve Menteşe Beylikleriyle olan siyasi ve ticari münasebetleri yönlendiriyordu. Buna örnek, 1331’de Girit Dukası Morosini ile Menteşe Beyi Orhan Bey bir anlaşma yapmışlardı. Bunu daha sonra 1337’de bir ahitname takip etti. Bu ticari münasebetler bundan sonrada devam etti. Bir ara Venediklilerin katıldıkları Haçlı ittifakının yol açtığı masraflarını karşılayabilmek için Girit’te vergileri arttırınca 1333,1342 ve 1363’ de ayaklanmalar meydana geldi. Girit’te ayaklanmaları bastırmakla ünlenen ve Venedikliler devrinin ünlü şahsiyeti Kalerki’nin soyu Bizans devrine kadar uzanmaktadır. Girit, Venediklilerin eline geçmeden önce Bizanstan Kalerki buraya gelmişti. Asıl adı Fokas idi. Kalerki’den sonra yiğeni Leonida, Girit’te iş başına geçti. Venedikliler yıllarca Kalerki ailesinin yardımını burada gördüklerinden Leonida’yıda kendilerinden sanıyorlardı. Leonida, Girit’te Yunanlı bir öğretmenden ders alırken, Yunan kültürü tesirinde kalmış ve Venediklilere düşman olmuştur. | ||
12-02-2007, 17:31 | #8 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| Leonida Girit’te Smirliyus adında biriyle anlaşarak isyanlar çıkarma teşebbüsüne girişti. Ancak bu gizli faaliyetleri Venedikliler öğrendiler. Yapılan ilk savaşlar sonunda Smirliyus daha önce Venediklilerin eline düştü.Esir düşen Smirliyus idam edilerek başı kesildi. Leonida ise, isyanlardan ve Venediklilere olan düşmalığınadan vazgeçmiyordu. Yapmış olduğu bir çok iç savaşlarla Venediklileri hayli uğraştırmıştı. Ancak bu ayaklanmaların birinde Leonida pusuya düşürülerek ele geçirildi. Yapılan türlü işkenceler sonucunda ne için isyan ettiği soruldu. Leonida: “Maksadım Girit’te bulunan bütün Venediklileri kılıçtan geçirmek ve adayı Müslümanlara teslim etmekti.” dedi. Leonidanın öldürülmesi, Öz Giritliler üzerinde büyük tesir uyandırdı ve adanın her tarafını isyanlar sardı. Resmo, Hanya kaleleri Girit ihtilalcilerinin eline geçti. Bu isyan tam altı yıl sürmüştü. 1347 Yılında Venedik Cumhuriyeti daha öncede Girit Valiliği yapmış olan Kornilio’yu büyük kuvvetlerle isyanı bastırmak için adaya gönderdi. Bu hal Giritliler için bir felaket oldu ve korkunç bir katliam başladı. İhtilalcilerin elebaşları öldürüldü. Başları mızraklara takılarak dolaştırıldı. Ova Giritlilerin cesetleriyle dolup taşmıştı. Ogünden sonra bu yere perişan edilmiş anlamına gelen “Katafanismeni” dendi ve hala aynı adı taşımaktadır. | ||
12-02-2007, 17:31 | #9 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| 1362 Yılında Venedikliler Cenevizlilerle yaptıkları savaşta yenilmişler, bu yüzdende sıkıntıya düşmüşlerdi. Bu yüzdende tek çare Girit’te vergileri arttırmaktı. Bu arada Kudüse giden gemilerin uğradığı Kandiye Limanının varidatını arttırmak için limanın temizlenmesi masrafına karşılık bir vergi kondu. İşte bu son olay ve karar Venedikliler ile Girit asilzadeleri arasındaki anlaşmazlığı büsbütün artırdı ve bir sabah hükümet konağını Giritliler bastı. Valiyi muhafaza eden askerler öldürüldü, bir çok karakollar yakıldı. Kalerki ailesinden biri asilerin başında idi. Valiyi teslim olmaya davet etti. Ancak Valinin direnmesi sonucu konağın kapıları kırıldı ve Vali yakalanarak hapsedildi. Artık Girit Cumhuriyeti ilan edilmişti. Giritliler Venediklerin zulmünden öylesine bıkmışlardıki, Cumhuriyetin ilanı üzerine Girit’in bütün katolikleri ortadoks mezhebini kabul ettiler ve yeni kurulan hükümeti desteklediler. | ||
12-02-2007, 17:31 | #10 | ||
Guest
Mesajlar: n/a
| Girit’in istiklalini ilan ettiği haberi Venedik’e ulaşınca Venedikliler buna inanmak istemediler. Buraya durumu öğrenmek için üç kişilik bir heyet gönderdiler. Fakat bu heyeti Giritliler adaya çıkarmadılar. Venedikliler ikinci defa Girit’e beş kişiden kurulu bir heyet daha gönderdiler. Bu sefer Giritliler kurdukları Cumhuriyetten çok memnun olduklarını göstermek için bu heyetin adaya çıkmasına izin verdiler. Heyeti Girit Cumhurbaşkanı Mari Nağradoniko karşıladı. Venedik heyeti reisi: “Görüyorsunuz ki, dedi, biz buraya dostluk için geldik. Kandiye limanının temizlenmesi için alınmak istenen çok az bir vergi sizi isyan ettirmemeli idi. Bunun tehlikeli sonuçları olabilir. Hiçbir devletin yardımını bulamazsınız.” Girit Cumhurbaşkanının cevabı kati idi. “Girit Cumhuriyeti yaşayacaktır. Mezhebimizden olmayan yabancı bir hükümete boyun eğmeyeceğiz. Bunun için icap ederse, hayatımızıda feda etmeyi göze almış bulunuyoruz.” Venedik’e dönen heyetin getirdiği haber Venediklileri telaşa düşürmüştü. Tek çare Girit’e yeniden hakim olmak için bir kısım kuvvet göndermek ve Avrupalı devletleri de iknaya çalışmaktı. Bunun içinde Venedikliler Avrupalı Devletlere Girit isyanı bastırılmazsa diğer adalara da isyan hareketleri sıçrayacak ve bu hal bütün Avrupa için tehlikeli olacaktır gibi propagandaları ile bütün Avrupalı Devletleri ikna etmeyi başarmışlardır. Artık Girit’teki Asileri ve Girit Cumhuriyetinin kurulmasında en büyük rolü olan Kalerki’yi ortadan kaldırmaktı. Venedikliler adaya çıkar çıkmaz, Girit Cumhuriyeti idaresindeki bir kısım yöneticilerle birlikte düzenlenen bir baskınla Kalerki yakalanıp öldürüldü. | ||
Bu konuyu arkadaşlarınızla paylaşın |
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | |
Stil | |
| |