Yakıncağ'da Avrupa

[Constantin]

YAKINÇAĞDA AVRUPA

Amerikanın Kuruluşu

Amerika kıtası 18.yüzyılda coğrafi keşifler ile bulunmuştur. Kuzey Amerika İngiliz ve Fransız sömürgesi durumundaydı.Yedi yıl savaşları sırasında İngiltere Fransız sömürgelerini ele geçirmiştir.Savaş sırasında ekonomik kayba uğrayan İngiltere sömürgelerindeki vergileri arttırdı.Bu durum üzerine amerikan kolonileri İngiliz sömürgesine isyan ederek I.Filedelfiya kongresini topladı.(1774).Bu kongrede koloni meclislerinin onayı olmadan vergi toplanamaması kararı alındı.1775 yılında II.Filadelfiya kongresini toplanarak insan hakları sözleşmesi ilan etti,.1776'da Amerika bağımsızlığını ilan etti. Fransa, İspanya, Hollanda, İngiltere’ye karşı Amerika'yı destekledi.1783'de İngiltere ile Versay antlaşması imzalandı.


Maddeleri:
1-İngiltere amerikan kolonilerinin bağımsızlığını tanıdı.
2-Florida ve Minorka adası İspanyaya bırakıldı.
3-Kanada sınırında Misisipi nehrine kadar olan bölge Amerika’ya bırakılacak.
4-Antillerden bazı adalar ve Senegal İngiltere’ye bırakılacak.
5-Bağımsızlığını ilan eden eyaletler iç işlerinde serbest olmak şartıyla Amerika Birleşik Devletlerini kurdular. (1787)

Monrea Doktrini:
Amerikan başkanı Monrea (1817-1825) bir bildiri yayımlayarak Amerika’nın Avrupa’nın siyasi işlerine karışmayacağını Avrupa’nın da Amerika kıtasına müdahalelerine izin vermeyeceğini ilan etti.
Amerika bu doktrinle yalnızlık politikası uygulamıştır. Avrupa’daki kargaşaya karışmayıp ekonomisini güçlendirmiş, Orta ve Güney Amerika’da etkisini artırmıştır.

FRANSIZ İHTİLALİ(1789)

Sebepleri:
Fransız ihtilalinin sebeplerinin iç ve dış sebepleri olacak iki kısımda işleye biliriz.

İç Sebepler:
1-Krallık rejiminin baskısı.
2-Halkın çeşitli sınıflara ayrılması.(Soylular, Rahipler, Burjuvalar, Köylüler)
3-Fransız aydınlarının etkisi: Montesqu, Jan Jak Russo, Diderot, Volter.
4-Mali zorluklar ve vergilerin ağırlığı.
5-Eta jenaronun toplanması.(5 Mayıs 1789)

Dış Sebepler:
1-Rönesans sonrasında ortaya çıkan aydınlanma çağının etkisi .
2-Amerikanın bağımsızlığını kazanması.
3-İngiliz meşrutiyetinin etkisi.



İhtilalin Aşamaları:
a. Eta Jenero’nun Toplanması: 5 Mayıs 1789’da versay sarayında soylular, rahipler ve halk temsilcilerinin katılımıyla eta jenero toplandı. Çoğunluğu oluşturan halk temsilcileri eta jenoroyu ulusal meclis ilan etti. Ulusal meclis kendini kurucu meclis ilan etti ve anayasa hazırlamaya girişti.
b. Kurucu Meclis: paris2te halk meclisin dağıtılacağı haberi üzerine mutlakıyetin sembolü olan Bastil hapishanesini bastı. Hazırlanan anayasanın başına insan ve yurttaş hakları maddesi kondu.
c. Yasama Meclisi 81791-1792):Bu dönemde Fransa’da yeniden krallık rejimini kurmak isteyen ülkelerle savaşlar yapıldı. Ulusal duygular yükseldi.
d. Konvansiyon Meclisi (1792-1795): Krallık kaldırılarak cumhuriyet ilan edildi. Kral yargılanarak idam edildi. Eşitlik sağlandı, güçler birliği ilkesi kabul edildi.
e. Direktuvar Dönemi (1795-1799): Yürütme gücü meclis tarafından seçilen beş kişilik direktuvar kuruluna verildi. Ayaklanmalar bastırıldı. Napolyon’un şöhreti arttı. Mısır seferi düzenlendi.
f. Konsüllük Dönemi (1799-1804): Napolyon yönetimi ele aldı. Kendini ömür boyu konsül seçtirdi. Daha sonra imparator oldu (1804)

Avrupa’nın Tutumu
İhtilalinin başlangıcında Avrupa’da tepki meydana gelmedi. Hatta bu kargaşadan Fransa’nın zayıflayarak çıkacağı düşüncesi uyandı. 1791 anayasasındaki “Fransa fetih amaçlı savaşlardan vazgeçmiştir” maddesi memnunluk uyandırmıştı.
Ancak ihtilal sonucunda mutlakıyetin yıkılıp cumhuriyetin kabulü Avrupa krallıklarını telaşa düşürdü. Avrupa devletleri Fransa’ya karşı birleşti.

İhtilal Savaşları(1792-1815)
Fransa ile Avrupa devletleri arasında yapılan savaşlarda Fransa Avrupa’nın büyük bir kısmını ele geçirdi. Avrupa coğrafyası büyük ölçüde değişti. Savaşlar Napolyon’un yenilgisi ile sonuçlandı.

Fransız ihtilalinin Sonuçları:
1. Soyluların ve rahiplerin ayrıcalıkları kaldı¬rılarak eşitlik ilkesi getirildi.
2. Mutlak monarşi yıkılarak, egemenliğin halktan geldiği kabul edildi.
3. Eşitlik, adalet, milliyetçilik, hürriyet, ulusal egemenlik, laiklik, cumhuriyet gibi kavramlar önem kazandı.
4. Milliyetçilik fikrinin yayılması ile imparator¬luklar dağılma sürecine girdi.
5. Mahalli otorite yerine merkezi otorite kabul edildi.
6. Eski toplum, eski kültür değerleri ve idare¬ler değişim geçirdi.
7. Fransız İhtilali sonuçları bakımından ev¬rensel olduğundan yeniçağın bittiği, yakın¬çağın başladığı kabul edildi.
8. İmparatorlukların yıkılması ile milli devlet¬ler kurulmaya başladı.
9. Dağınık halde bulunan milletler siyasi bir¬liklerini kurmaya başladılar.
10. Daha önce İngiliz bilgini Locke tarafından ileri sürülen ve Amerika bağımsızlık savaş¬ları sırasında Amerikalılar tarafından kabul edilen İnsan Hakları Bildirisi Fransızlar ta¬rafından dünya çapında bir bildiriye dönüş¬türüldü. Bunda milliyeti, ailesi ne olursa ol¬sun bütün insanların elde edecekleri doğal haklar belirtilmiştir.

Viyana Kongresi ve Kararları (1815)
Napolyon savaşları yüzünden bozulan Avru¬pa'nın siyasal durumunu düzenlemek ve Avru¬pa'nın gelecekte alacağı durumu belirtmek ve sap¬tamak amacıyla tüm Avrupa Devletleri Viyana'da büyük bir kongre topladılar. Kongreyi dört büyük devlet, yani İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya yönettiler. Kongreye Avusturya Başbakanı Prens Meternich başkanlık etti. Kongreye sadece Osman¬lı Devleti katılmamıştır.
Kararları:
1. Fransa'nın ele geçirmiş olduğu yerlerin hepsi elinden almıyordu.
2. Belçika ve Hollanda birleştirilecek ve Niederland devleti kurulacaktı.
3. Germen Konfederasyonu kuruldu.
4. İsveç ve Norveç Krallıkları birleştirilecek ve İsveç - Norveç Krallığı kurulacak.
5. İsviçre; 22 kantondan meydana gelen ba¬ğımsız ve sürekli tarafsız bir devlet haline getirildi.
6. Avusturya, Doğu Galiçya'yı, Lombardiya , ve Venedik'i alıyordu.
7. Napolyon'un hükümetlerine son verdiği hü¬kümdarlar ve krallar tekrar memleketlerine ve tahtlarına sahip olacaklardı.
8. Fransa ihtilalden önceki sınırlarına çekildi.
9. İtalya'da hükümet kuruldu.
10. Varşova büyük dukalığı ile Finlandiya, Rusya'ya verildi.

Sonuçları:
Viyana kongresi ile Avrupa'da yeni bir statü doğmuş oluyordu. Kongrede Fransız İhtilali’nin Av¬rupa'ya yaydığı insan ve vatandaşlık haklarından hiçbirisi, yani hürriyet, milliyet ve eşitlik prensipleri göz önünde tutulmamış, sırf siyasal emel ve istek¬ler üzerine kararlar verilmiştir. Bundan dolayı Viya¬na Kongresi kararları başarılı olmamış, kongre ver¬diği kararları yürütebilmek için silaha başvurmak zorunda kalmıştır.

Viyana Kongresinden Sonra Avrupa (1815-1830)

Viyana Kongresinden sonra İngiltere, Rusya, Prusya ve Avusturya kendi çıkarlarına göre ve bu çıkarların uyuşması oranında Avrupa'da yeni bir statü kurmuşlardı. Bu devletler Avrupa düzenini ko¬rumak, krallık rejimine karşı yapılacak ihtilal hare¬ketlerini bastırmak ve Avrupa'yı mutlak krallık reji¬miyle yönetmek için aralarında bazı antlaşmalar yaptılar. Avrupa tarihinde bu devreye Restorasyon devri denilmiştir.
Avrupa'nın büyük devletleri, Viyana Kongresi kararlarını yürütmek amacıyla, iki ayrı bağlaşma kurmuşlardır.
1. Kutsal İttifak (1815):
Viyana Kongresi kararlarının nasıl uygulana¬cağı tam belli değildi. Sürgünde bulunan Napol¬yon'un Fransa'da tekrar iktidara gelmesi Avru¬pa'nın üç büyük devletini harekete geçirdi. Bu itti¬fak Rusya, Avusturya ve Prusya arasında yapıl¬mıştır. Kutsal İttifakın amacı Fransız İhtilali'ne kar¬şı bir tepki olmuş ve mutlakıyetçiliği güçlendirmeyi esas almıştır. Fransa'da sonradan katılmıştır. •

2. Dörtlü İttifak (1815):

İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya.arasın¬da yapılmıştır. Bu ittifakın kurucusu Prens Meternich'tir. Bundan dolayı buna Meternich Sistemi de denir. Dörtlü İttifak Kutsal ittifakın yetersizliği üzeri¬ne ortaya çıkmıştır. Bu dört devlet, başka düşünce¬lerin yayılmasını silah gücüyle durdurmayı karar¬laştırmışlardır. Böylece her türlü özgürlük hareketi bastırılacaktır. Fakat gittikçe gelişen özgürlük akımları soncunda meydana gelen ihtilallerin önü alınamadı. Meternich Sisteminin Sona Ermesi:
Restorasyon devri 1827 yılına kadar ancak sürebilmiştir. Çözülme önce İngiltere'nin Dörtlü İtti¬faktan ayrılmasıyla başladı. Bunun arkasında Os¬manlı Devleti'nde Rum İsyanı çıktı.Meternich, Os¬manlı Devleti antlaşmaya dahil olmadığı halde, Rum isyanının beraberce bastırılmasını teklif etti. Buna karşılık Rusya ve Fransa, Rumlara yardım et¬tiler. İngiltere'de bunlara katıldı. Sonunda, Navarin'de Osmanlı donanmasını yakarak kendi pren¬siplerini kendileri yıktılar.
Viyana Kongresi Kararlarına Tepkiler:
1.1830 İhtilali:
Meternich Sistemi özgürlük düşüncesini geniş ölçüde benimsemiş bulunan Avrupa toplumlarında otoriteye karşı bir tepki meydana getirdi. Mutlakıyet yönetimlerine karşı güçlenen liberal tepki 1830 yı¬lında aniden patlak vererek bütün Avrupa'yı sarstı. Mutlakıyetçi devletlerin karşısına bütün bir Avrupa halkı çıkmıştır. Başta Fransa'da çıkan ihtilal diğer ülkelerde de çıkmaya başlamıştır.
a. Fransa'da 1830 ihtilali: Demokratik bir yö¬netim kurulmuştur.
b. Belçika: Hollanda'dan ayrılarak, bağımsız¬lığını kazandı ve meşruti bir krallık kuruldu.
c. İtalya: Avusturya'nın etkisinde olan İtalya'da çıkan ayaklanmaya karşı Meternich askeri müdaha¬le yaparak eski yönetimi yeniden canlandırdı.
d. Almanya: Bazı Alman devletleri anayasal yönetimleri benimsediyse de Meternich buradaki is¬yanı da önledi.
e. Polonya: Bağımsızlığını ilan eden Polonya yeniden Rusya'nın işgaline uğradı. Polonya yeni¬den Rusya'ya bağlandı.
f. İspanya: Liberaller hükümeti ele geçirerek meşruti bir yönetim kurdular.
g. İngiltere: Liberalizm daha da güçlendi. Se¬çim kanunu geliştirildi. Seçime katılım artırıldı. Avam Kamarası'nın etkisi arttı.
Yorum: 1830 ihtilalleri Fransa, Belçika ve ispanya gibi ülkelerde liberalizmin başarısıyla so¬nuçlandı. Viyana Kongresiyle kurulan Av¬rupa statüsü büyük ölçüde değişerek, Avrupa’da yeni bir güçler dengesi kurulmaya başladı.

1. 1848 İhtilalleri:
Bu ihtilallerin iki önemli ne¬deni vardır:
Birincisi: Milliyetçilik hareketlerinin ve liberaliz¬min gittikçe kuvvetlenmesi ve bunların bağımsızlı¬ğa dönüştürülmek istenmesi.
İkincisi: Sanayi inkılâbı ile işçi sınıfının ortaya çıkarak bir takım haklar istemesi.
1848 ihtilali Fransa'da başladı, ihtilalin patlak vermesinde liberallerin ve sosyalistlerin büyük etki¬si oldu. Kral Lui Filip'in izlediği politika ihtilalin baş¬lamasında etkili olmuştur. Zira Kral, işçi sınıfının sorunlarını çözmede ihmalkâr davranıyordu. Üste¬lik kişi hürriyetini kısıtlamış, şahsi iktidarını kuvvet¬lendirme yoluna gitmişti. Bu durum ihtilalin patlak vermesine neden oldu. Kral istifa etti. Fransa'da cumhuriyet ilân edilerek bütün Fransızlara seçim hakkı tanındı. Ölüm cezası kaldırıldı, esir ticareti yasak edildi. Bunlar gittikçe kuvvetlenen sosyalist¬leri tatmin etmedi. Yeniden karışıklıklar çıktı. Yeni kurulan meclis cumhuriyeti ilan etti. Lui Napolyon cumhurbaşkanı seçildi. Bir süre sonra meclisi ka¬patarak Fransa'da ikinci imparatorluğunu ilân etti.

DİĞER ÜLKELERDE 1848 İHTİLALLERİ:
a. Avusturya - Macaristan İmparatorluğunda: Meternich ve sistemine karşı halk ayaklandı. Yeni bir meclis kuruldu. Vergiler kaldırıldı, eşitlik ilân edildi. Meternich istifa etti. Macarlar ayrı hükümet kurdular. Fakat Rusya ile birleşen Avusturya kanlı bir şekilde Macar ihtilalini bastırdı ve yeniden Ma¬caristan Avusturya'ya bağlandı.
b. İtalya'da: İtalya'da ulusal birlik için çalışma¬lara başladı. Piyemonte Krallığı önderliğinde bütün İtalya'da Avusturya'ya karşı bir hareket başladı. Fakat Avusturya İtalya ordusunu iki kez yenilgiye uğratarak İtalya'daki eski statüyü yeniden kurdu.
c. Almanya'da: Alman birliğini kurmak için başlayan hareket Berlin'de halk isyanına neden ol¬du. Kurulan Meclis yeni bir Anayasa için çalışmala¬ra başladı. Yeni Anayasa kabul edilmiş böylece Al¬manya'nın birliği sağlanmış oldu. Fakat Avustur¬ya'nın baskısı ile birliğin gerçekleşmesi bir süre da¬ha gecikti.
Yeni anayasalar ya¬pıldı. Demokratik yö¬netimler kuruldu.
g. İngiltere'de: İşçiler daha geniş haklar elde etmek için harekete geçtiler, fakat başarılı olamadı¬lar.
h. Osmanlı İmparatorluğunda: Eflak - Boğdan'da ulusal birlik için hareketler başladı. Başarı¬ya ulaşamayan bu hareket aynı zamanda Osmanlı - Rus ilişkilerinin bozulmasına yol açtı. Bu da Kırım Savaşını hazırlayan nedenlerden birisi oldu.

1848 ihtilallerinin Sonuçları:
1. Fransa'da önce Cumhuriyet ve bir süre sonra da İmparatorluk kurulmuştur.
2. İtalya, Prusya, Hollanda ve Belçika'da kral¬lar uyruklarına bir takım haklar ve imtiyaz¬lar vermek zorunda kalmışlardır.
3. Almanya ve İtalya’da birlik hareketleri için ilk esaslı adımlar atılmıştır.
4. Rusya bu ihtilallerden zarar görmemiştir.
5. Liberal yönetimler ağırlık kazanmışlardır.
6. Mutlakıyetler ya sona ermiş veya iyice yu¬muşamıştır.
1. Sosyalist ve komünist akımlar güçlenmiştir.

İtalyan Birliğinin Kurulması:
Viyana Kongresi İtalya’yı yedi hükümete ayır¬mıştı. Piyemonte bunlar içerisinde en kuvvetlisi idi. Hepsi de mutlakıyetle yönetilmekteydi. Ülkenin bir kısmı Avusturya'nın işgali altındaydı. Halbuki Fransız İhtilaliyle birlikte İtalya’da milliyet ve hürri¬yet fikirleri yayılmağa başlamıştı. İtalyan aydınları ülkede birliği kurmak ve yabancı işgalinden kurtul¬mak istiyorlardı. Bu amaçla Karbonari adlı gizli ce¬miyetin etrafında birleşerek çalışmalara başladı¬lar. Fakat başarılı olamadılar. İtalya birliğinin ku¬rulması her şeyden evvel Avusturya'nın ülkeden çıkarılmasına bağlıydı. Ancak, İtalyan şehir dev¬letleri bunu yalnız başına gerçekleştirecek güçte değildiler. Bunun için bir dış devletin yardımına ih¬tiyaç vardı. Piyemonte, Kırım Savaşı'na iştirak ederek Fransa'nın desteğini sağlamayı başardı. 1859 yılında yapılan savaşta Avusturyalılar mağlûp edildi. Bu zafer İtalya siyasi birliğine giden yolu açtı. İtalyan birliği 1870'de gerçekleşti. Roma yeni kurulan İtalya’nın başkenti ilan edildi. İtalya, siyasi birliğini kurduktan sonra sömürgecilik hare¬ketlerine başladı. Kısa zamanda Avrupa politika¬sında söz sahibi devletlerden birisi oldu. Papalık siyasi gücünü kaybetti. Yalnız dinî nüfuzu kaldı.

Alman Birliğinin Kurulması:

Viyana Kongresi'nde bir Germanya Konfederasyonu'nun kurulmasına karar verilmiştir. Merkezi Frankfurt'ta olan bu Konfederasyon, Avusturya'nın başkanlığında toplanan bir meclis tarafından yöne¬tilecekti. Prusya bu Konfederasyon'un dışında kala¬caktı.
Bu yüzden Prusya ile Avusturya birbirlerine ra¬kip hale geldiler ve sürtüşmeye başladılar. Prusya, Alman Birliği'ne hazırlık olmak üzere Alman şehir devletlerinin iştirakiyle gümrük birliğini kurdu. Alman Birliği'nin kurulmasında Prusya başbakanlığına ge¬tirilen Bismark'ın büyük katkıları olmuştur. Bismark devlet bünyesinde gerekli ıslahatları yaparak Prusya'yı güçlü bir yapıya kavuşturdu. Alman Birliği'nin kurulması Danimarka, Avusturya ve Fransa ile ya¬pılan savaşlar sonunda gerçekleşmiştir.
Fransa'nın Sedan'da kesin bir mağlubiyete uğratılması sonucunda Alman Birliği kuruldu (1871). Prusya Kralı l. Vilhelm Alman imparatoru oldu. Alman Birliği'nin kurulması uluslararası politi¬ka açısından önemli sonuçlar doğurdu. Viyana Kongresi'nden sonra kurulmuş olan Avrupa güç dengesi değişti. Fransa ve Avusturya etkinliklerini büyük ölçüde kaybettiler. Almanya Avrupa'nın kuv¬vetli devletlerinden biri oldu. Sömürgecilik hareket¬lerine başladı. Avrupa'da Bloklaşma başladı.

1. Üçlü İttifak:
Alman Birliği'nin kurulması Avrupa dengesin¬de önemli değişikliklere neden oldu. Almanya Fran¬sa'nın kendisinden intikam alacağından endişe ederek onu yalnız bırakma yollarını aradı. Bu amaçla 1872'de Rusya, Avusturya ve Almanya im¬paratorlukları Berlin'de toplanarak üçlü imparator birliği'ni kurdular. Bu birlik kısa zamanda dağıldı. Berlin Kongresi'nde birlik bozuldu. Rusya'nın ayrıl¬masıyla Almanya, İtalya ile yakınlaşmaya çalışa¬rak, İtalya ile Avusturya arasındaki anlaşmazlıklar gidermiştir. Böylece bu üç devlet üçlü ittifakı kurdu¬lar (1883).
2. Üçlü İtilaf:
Üçlü ittifakın kurulması üzerine Fransa ile Rusya arasında da buna benzer bir bağlaşma ya¬pıldı. Daha sonra İngiltere’de Alman korkusundan bu gruba katılarak üçlü ittifaka karşı yeni bir birlik doğmuştur (1907).
Sanayi İnkılabı
Sanayi inkılabı, insan ve hayvan gücüne da¬yalı üretim tarzından makine gücünün hakim oldu¬ğu üretim tarzına geçiştir. Bu tarz üretim XVIII. yüz¬yılda müspet bilimlerin üretime uygulanmasıyla İngiltere’de, özellikle dokuma sektöründe ortaya çık¬mış, daha sonra diğer alanlara yayılmıştır, İngiltere’den diğer ülkelere geçmiştir.
XVIII. yüzyıla kadar Avrupa'da insan ve hay¬van gücüne dayalı, mahallî ihtiyacı karşılamaya yö¬nelik bir sanayi mevcuttu. Bu yüzyılın ortalarında buhar gücüyle çalışan makineler bulundu. Bunlar fabrikalarda, madencilikte ve ulaşım alanında kulla¬nılmaya başlandı. Üretimin şekli değişti ve miktarı arttı. Üretim ilk kez ailevi ve mahalli olmaktan çıkıp sistemli bir şekilde milli ve milletlerarası boyutlara ulaştı. Maliyetler düştü. Bu durum ilk kez pamuklu dokuma sanayiinde açık bir şekilde görüldü, İngiliz sömürgelerinden getirilen pamuklar yeni geliştirilen modern tezgâhlarda dokunarak piyasaya sürüldü. İngiliz pamuklu dokumaları Osmanlı pazarları¬nı ele geçirerek, yerli sanayii devre dışı bıraktı. Bu gelişmelerden etkilenen ülkeler arasında Osmanlı İmparatorluğu başta gelmekteydi. Özellikle 1838 Osmanlı İngiliz ticaret anlaşmasından sonra her türlü engelden kurtulan İngiliz malları kısa zaman¬da pazarlarımızı ele geçirdi. Yeni gelişmelere ayak uyduramayan geleneksel Osmanlı sanayii hızlı bir çöküş sürecine girdi.
Dokuma sanayii ile sınırlı kalınmayıp tarım, kimya ve madencilik gibi diğer alanlarda da geliş¬meler kaydedildi. Öte yandan Avrupa'nın gelenek¬sel zanaatlarında da değişme ve gelişmeler oldu. Bir takım üretim kollan ortadan kalkarken yeni iş alanları ve sanat dalları ortaya çıktı. Ortalama 10-15 işçi çalıştıran küçük işyeri ve atölyelerin yerini yüzlerce işçi çalıştıran büyük işletmeler aldı. Bu su¬retle daha büyük kaynakların harekete geçirilmesi mümkün oldu. Bu ürünleri alacak ve tüketecek kitle¬ler ortaya çıktı. Büyük sermayeli firmalar ve banka¬lar kuruldu. Ulaşım sistemi gelişti. Özellikle demir¬yolu ve deniz ulaşımında önemli ilerleme kaydedil¬di. Büyük kapasiteli, okyanus şartlarına dayanıklı fi¬lolar hizmete girdi. 1869'da Süveyş Kanalı'nın ve 1914'te Panama Kanalı'nın açılması deniz ulaşımı¬nı cazip hale getirdi. Artık çok uzak ülkelerden bile bol ve ucuz mal getirebilmek imkân dahiline girdi. Bu durum iç ve dış ticareti canlandırdı. Özellikle Avrupa'ya önemli mal akışı oldu.
Sonuçları:
1. Sömürgecilik gelişti.
2. Bol, ucuz ve kaliteli üretim sağlandı.
3. Toprak mülkiyetinden, sanayi sermayelerine doğru yönelme oldu.
4. Avrupa'da refah düzeyi yükseldi ve nüfus arttı.
5. Köyden kente göç başladı ve işçi sınıfı oluştu.
6. Çekirdek aile modeli ortaya çıktı.
7. Sermaye tekelleşti ve büyük şirketler kuruldu.
8. Emperyalizm, Kapitalizm ve Sosyalizm doğdu.
Not: Sanayi İnkılabı Osmanlı Devleti'ni olumsuz yönde etkilemiştir. Her türlü himayeden mah¬rum Osmanlı pazarları 19. yüzyılın ortalarından itibaren Avrupa mallarının istilasına uğramıştır. So¬nuçta Osmanlı Devleti dışarıya hammadde satan ve dışarıdan mamul madde alan bir ülke haline gel¬miştir. Ekonomide başlayan bu gerileme siyasi çö¬küşü hızlandırmıştır.