2006 yılında uzay keşifleri

[OnuR]

2006 yılında uzay keşifleri
İnsanoğlu 2006’da uzaydaki yerini anlamaya yönelik çabasından vazgeçmedi. Belki de en dikkate değer gelişme, NASA’nın Mars yörüngesindeki aracının, yüzeydeki araçları en ince detayına kadar fotoğraflaması oldu.
Yörüngedeki NASA aracının çektiği fotoğrafta, Spirit'in tekerlek izleri görülüyor.

Geride bıraktığımız 2006 yılında uzay araştırmaları alanında önemli gelişmeler oldu. Bunların en akılda kalanları, Plüton’un gezegenlikten düşürülmesi, Mars Reconnaissance Orbiter uzay aracının Kızıl Gezegen’in yörüngesine girmesi ve Anuşeh Ansari’nin ilk sivil uzay yolcusu olmasıydı.

2006 yılında uzayda araştırmaları alanında meydana gelen gelişmeler ana hatlarıyla şöyle:
Uluslararası Astronomi Birliği, sıkı bilimsel tartışmalardan sonra Güneş Sistemi’nde geçerli yeni bir gezegen tanımını kabul etti. Böylece 1930 yılından bu yana gezegen sayılan Plüton artık bu unvanını yitirdi ve gezegensi statüsüne indirildi. Güneş Sistemi’nde gezegenler yıldıza yakınlıklarıyla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün şeklinde sıralanıyor. Plüton mavi filtreyle çekildiliğinde.
Plüton’un etrafında dönen iki gökcisminin uydu olduğuna karar verildi. Yeni uyduların isimleri Roma mitolojisindeki yeraltı tanrılarından geliyor. Nix, mitolojide karanlık ve gece tanrısının, Hydra ise dokuz başlı yılanın ismi. Hydra ve Nix, Plüton’un 1978 yılında keşfedilen en büyük uydusu Charon’a göre 2-3 kat daha uzakta. Bilim insanları, 2005’te keşfedilen 10’uncu gezegen olarak adlandırılan UB313’ün Plüton’dan büyük olduğunun tespit etti.

PLÜTON İNCELENECEK
Plüton’a gidecek NASA uzay aracı New Horizons 19 Ocak gecesi, 60 metre boyundaki Atlas-5 roketinin sırtında uzaya fırlatıldı. Aracın fırlatılışı, daha önce iki kez ertelenmişti. New Horizons, 10 yıl sürecek yolculuğunda radyoaktif plütonyum yakıtını kullanacak. 700 milyon dolarlık aracın hedefi Plüton, Dünya’ya ortalama 5.7 milyar kilometre uzakta bulunuyor.

YENİ UZAY TEKNOLOJİLERİ
NASA, yeniden Ay’a gitmeye hazırlanıyor. Dünya’nın uydusu Ay’a uçuşlar NASA’nın Orion adını verdiği yeni kuşak mekiği ile yapılacak. NASA, Ay’a insanlı uçuşlara 2014’ten sonra bir tarihte başlayacak ve 2024’te de bir üs kuracak. Çin, uzay programları için çevreyi kirletmeyen yeni bir roket motorunu başarıyla denedi. 120 tonluk yeni sıvı hidrojen ve kerozen yakıtlı motorun, gelecekte insanlı uçuşlar ve Ay’a düzenlenecek seferler için kullanılması planlanıyor.

NASA, aylar süren ertelemeden sonra, meteorologlara kasırga tahminlerinde yardımcı olacak GOES-N (Geostationary Operational Environmental Satellites) adlı uyduyu 24 Mayıs’ta fırlattı. GOES-N, NASA’nın atmosfer araştırmaları için geliştirdiği en gelişmiş uydu. Uzayı keşfedenler kulübüne katılmak isteyen petrol zengini Kazakistan, ilk uydusunu Haziran’da gönderdi.

UZAY MEKİKLERİ
Bu yıki ilk seferinde Discovery uzay mekiği, 13 gün süren seyahatten sonra Florida’daki Kennedy Uzay Merkezine 17 temmuzda indi. Şubat 2003’teki Columbia kazasından sonra ikinci seferini yapan Discovery’nin sağ salim iniş yapması, mekik programının sürmesi ve Uluslararası Uzay İstasyonunun inşaatının öngörüldüğü şekilde devam etmesi açısından büyük önem taşıyordu. Discovery bu yıl iki kez uçtu.
Discovery ikinci uzay seferini de 23 Aralık’ta tamamladı. Discovery astronotları, son seferlerinde UUİ’nin elektrik tesisatını yeniden döşedi, güneş panellerini yerleştirdi. Mürettebat ayrıca, UUİ’ye 11 milyon dolar değerinde ve 2 ton ağırlığında bir laboratuvar monte etti. Discovery, ayrılmadan önce UUİ mürettebatından Alman Thomas Reiter’i Amerikalı astronot Sunita Williams ile değiştirdi.

Kennedy Uzay Üssü’nden 9 Eylül’de fırlatılan Atlantis’in 6 astronottan oluşan mürettebatı, Uluslararası Uzay İstasyonu’na 372 milyon dolar değerinde ve 35 metre uzunluğunda güneş panelleri taktıktan sonra 21 Eylül’de Dünya’ya döndü.

JÜPİTER’DE KIRMIZI NOKTA
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter’de meydana gelen atmosfer hareketlerinin, yeni bir kırmızı leke oluşturduğu tespit edildi. Yeni kırmızı noktaya ‘Red Jr.’ adı verildi. Atmosferdeki manyetik fırtınaların oluşturduğu ve yüzyıllardır Jüpiter ile özdeşleşen kırmızı noktaya bir yenisi eklendi. Kırmızı noktaların atmosferdeki fırtınalardan meydana geldiği biliniyor, ancak bu rengin asıl nedeni hala gizemini koruyor.

İLK KADIN UZAY TURİSTİ
İlk kadın uzay turisti İran kökenli ABD vatandaşı Anuşeh Ansari, 18 Eylül’de Rus Soyuz uzay aracıyla UUİ’ye gittikten sonra 29 Eylül’de Dünya’ya döndü. Anuşeh Ansari.
Japon iş adamı Daisuke Enomoto’nun açıklanmayan tıbbi nedenler dolayısıyla uzay yolculuğundan çekilmesi üzerine son dakikada Enomoto’nun yerini alan 40 yaşındaki Ansari, böylece ilk kadın uzay turisti unvanının da sahibi oldu. Ansari ile birlikte Uluslararası Uzay İstasyonu’nda görev değişim oldu, Rus Mikhail Tyurin ile ABD’li Michael Lopez Alegria uzayda 6 aylık görevlerine başladı.

SATÜRN’E BİR HALKA DAHA EKLENDİ
Satürn’ün yörüngesindeki Cassini uzay aracı, gezegenin yeni bir halkasını keşfetti. Halkanın, Satürn’ün uydularından kopan toz ve parçalardan oluştuğu düşünülüyor. Yeni halkanın, gezegenin Janus ve Epimetheus uydularından kopan taş ve toz parçalarının birleşmesiyle meydana geldiği tahmin ediliyor.

NASA uzay aracı Cassini, dev bir kasırganın Satürn gezegeninin güney kutbunu kasıp kavurduğuna ilişkin görüntüler gönderdi. Böyle bir olaya Dünya dışındaki bir başka gezegende ilk kez rastlanmış oldu. Uranüs gezegeninin de komşusu Satürn gibi mavi halkaya sahip olduğu anlaşıldı. SMART-1.
Avrupa Uzay Ajansı’nın Ay’a gönderdiği ilk uzay aracı SMART-1, görevin yerine getirdikten sonra öngörüldüğü gibi uyduya çakılarak kendini imha etti. SMART-1’de denenen iyon motorunun uzay yolculuklarında çığır açması bekleniyor.

MARS’TA KALABALIKLAŞIYORUZ
NASA’nın Mars yörüngesindeki Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) aracı, gezegen yüzeyindeki uzay araçlarını fotoğrafladı. MRO’nun yüksek çözünürlüklü HiRISE kamerası, halen gezegen yüzeyinde gözlem yapan Spirit’in yanı sıra, 1976’da gönderilen ve yüzeyde kaybolan Viking-2 aracını da görüntüledi. MRO’nun çektiği fotoğraflarda Spirit’in tekerlek izleri dahi görülebiliyor. ESA’nın Venüs’e gönderdiği Venus Express aracı, gezegenden ilk fotoğrafı gönderdi. Spirit ve Opportunitiy'nin bu yıl da Mars yüzeyinde inceleme yapabilmesi dileğiyle.NASA, yörüngedeki Mars Global Surveyor’ın gönderdiği fotoğraflardan, Kızıl Gezegen’in yüzeyinde akarsu bulunabileceği yolunda önemli kanıtlar ortaya koydu. Halen Mars’ın yörüngesinde 3 adet uzay aracı bulunuyor; NASA’nın Mars Global Surveyor ve Mars Odyssey, Avrupa Uzay Dairesi’nin Mars Express uzay araçları. NASA’nın Mars Reconnaissance Orbiter aracı ise bu yaz yörüngede dördüncü araç olarak yerini aldı. NASA’nın ikiz robotları Spirit ve Opportunity ise Kızıl Gezegen’in yüzeyinde bilimsel araştırmalarına devam ediyor.

EVRENDEN GÖZLEMLER
Astronomlar, Haziran’da Güneş Sistemi’nin ilk zamanlarına benzeyen genç, sarı bir yıldızı çevreleyen bir toz bulutuyla karışmış büyük miktarda karbon gazı keşfetti. Beta Pictoris adı verilen yıldız ve sisteminin en fazla 20 milyon yaşında olduğu tahmin ediliyor.

Bilim insanları, evrende ilk kez bir gezegenin oluşum sürecini gözlemledi. Massachusetts Institute of Technology uzmanları, NASA’nın kızılötesi uzay teleskobu Spitzer yardımıyla, Dünya’dan 13.000 ışık yılı uzaklıkta 100.000 yıl önce patlamış bir yıldızın yörüngesinde yeni bir gezegen oluşumu gözlemledi.

[gulcemal]

Tesekkurler paylaşım için