Skype gercekten neden hizmet disi kaldi?

[Adelaar]

SKYPE GERÇEKTE NEDEN HİZMET DIŞI KALDI?
29.08.2007 12:37

İki hafta önce hizmet dışı kalan dünyanın en çok tercih edilen internet telefonu yazılımı Skype ile ilgili bir komplo teorisi ortalığı karıştıracağa benziyor...

Takvimler 16 Ağustos 2007'yi gösterdiğinde dünyanın dört bir yanında milyonlarca kullanıcısı bulunan Skype (skayp okunur) hizmet vermemeye başladı. Bu olayın detaylarına girmeden önce Skype'ın öyküsünü kısaca hatırlamakta fayda var.

Napster adlı yazılım sayesinde internette şarkı paylaşımının patladığı 2000 yılında iki Avrupalı arkadaş olan Niklas Zennström ve Janus Friis tarafından kurulan Hollanda merkezli Kazaa adlı yazılım işi bir adım daha öteye götürüp sadece şarkı değil, her şeyin kullanıcılar arasında paylaşımını sağladı. Kısa sürede on milyonlarca kullanıcıya ulaşan Kazaa henüz bir yaşını doldurmuştu ki mahkeme koridorlarıyla ve müzik sektörünün amansız avukatlarıyla tanıştı. Aynı ay yazılım Vanatu Adası'nda kayıtlı Sharman adlı bir paravan off-shore şirket tarafından satın alındı.

Kazaa'nın satışından epey para kazanan Zennström ve Friis kısa bir süre sonra Skype adlı yazılımı duyurdu. Telif hakları ihlali sebebiyle hakkında açılan davalardan dolayı ABD'ye giremeyen Zennström bu şirketi de Lüksemburg'da açtı. Skype o zamana kadar üstünde pek durulmamış bir konuya etkin bir çözüm getirmişti: internet üstünden telefon görüşmesi yapmak.
Basit kullanımı, yavaş erişim hızlarında bile çalışması ve ses kalitesi sayesinde bir anda yeni bir dönemi başlatan Skype, Eylül 2005'te ABD'nin en büyük internet girişimlerinden eBay tarafından 2,9 milyar avroya satın alındı. Şu andaki abone sayısının 220 milyonu geçtiği düşünülüyor.

SkypeOut adlı sistem sayesinde son derece düşük bir tarifeyle gerçek telefon numaralarını aramayı da mümkün kılan yazılım bu sebeple BEA, Umman, Hindistan gibi kimi ülkelerde telekom yapısını tehdit ettiği gerekçesiyle engellendi. Çin ve Fransa ise güvenlik nedeniyle kamu ve eğitim alanlarında kullanımı engelliyor. Şu anda birçok şirket tüm iletişimini Skype üstünden yürütüyor. Skype'n hizmetinin sağladığı sanal telefon numaraları sayesinde yine şirketler kimi Avrupa ülkeleri ABD'de sanal telefon numaraları yaratarak bu ülkelerdeki müşterilerine hizmet veriyor.

Yazının başına dönecek olursak bu ayın 16'sında gerçekleşen ve gün boyu düzelmeyen kesintinin dünyada ne kadar çok kişiyi etkilediği daha iyi anlaşılıyor. Milyonlarca kişiyi merakta bırakan bu durum hakkındaki açıklama gecikmeli olarak Skype'ın sitesinde yayımlandı (getir.net/c49). Buna göre Microsoft'un Windows güncellemelerini otomatik olarak yükleyen milyonlarca bilgisayar otomatik olarak yeniden başlayıp Skype'a bağlanmak isteyince sistemin altyapısını çökertmişti. Skype'ın kodlarında buna hazırlıksız bazı kodlar bulunuyordu. Kulağa mantıklı gelmekle birlikte akla şu takılmıştı: Windows güncellemeleri ilk defa mı oluyordu? Daha önce neden olmamıştı?

En ilginç iddia için bu ayın başına, 5 Ağustos 2007 tarihine dönüyoruz. ABD Başkanı George W. Bush o gün FISA olarak kısaltılan Foreign Intelligence Surveillance Act adlı yasayı imzalar. Ülkede büyük tepki toplayan bu yasa terörle mücadele adına, mahkeme kararı olmadan devlet kurumlarının her türlü ülke içi ve dışı elektronik iletişimi denetlemesine olanak sağlamaktadır Amerikan güvenlik güçlerinin normal ve elektronik iletişim üstündeki denetim merakı yeni değil. Sırf bu iş için ülkedeki NSA kurumuna bağlı kurulan ve yıllarca varlığı bile reddedilen Soğuk Savaş döneminde Echelon adlı bir uluslararası dinleme ağı kurulduğu biliniyor.

FISA'nın yürürlüğe girmesinin ardından yaşanan bu çöküş akla hemen doğası gereği iki taraflı şifrelenerek iletişim kuran Skype'ın da mı 'ele alındığını' getirdi. Ancak Skype'ın hem kaynak kodunun hem de iletişim ağının kapalı olmasından dolayı bunu ispatlamak (veya aksine inanmak) pek mümkün değil.
Mide bulandıran bu şüphe yüzünden hemen akla açık kaynaklı alternatifler geliyor. Neyse ki aynı hizmetleri, aynı kalitede veren başka örnekler de var. Bunların başında Gizmo (gizmoproject.com) ve OpenWengo (openwengo.org) geliyor. Her ikisi de ücretsiz hizmet veren yazılımlardan Gizmo normal telefonları bile ücretsiz aramanıza izin veriyor.

Diğer yandan internet telefonlarının artan kullanımından dolayı kriptolama ve şifreler konusunda efsaneleşen PGP (Pretty Good Privacy) yazılımının yaratıcısı Phill Zimmermann'ın Zphone projesi de hızla ilerliyor. Bu uygulama iki taraf arasında kırılması çok zor bir şifreleme metodunu içeriyor. - RADİKAL