17 - Çanakkale

[Mehmet]

Çanakkale Çanakkale Boğazı'nın iki kıyısında ( Avrupa ve Asya üzerinde) yer alan il. 25°35’ ve 27°45’ doğu boylamları ile 39°30’ ve 40°45’ kuzey enlemleri arasında yer alır. Edirne, Tekirdağ, Balıkesir, Marmara Denizi ve Ege Denizi ile çevrilidir. İl trafik kodu 17’dir.
İsminin kökeni

Çanakkale’nin ilk ismi “Troas”tır. Sonradan “Hellespont” ismiyle anıldı. Osmanlı Devletinin Çanakkale’yi fethinden önce “Dardanellos” adını almıştı. Fatih Sultan Mehmed, Çanakkale’nin Anadolu topraklarında bir kale yaptırdı. Bu sebeple şehre “Kale-i Sultânî” ismi verildi. Son asırlara kadar bu isimle anılan şehir, kalenin çanağa benzemesi veya çanak-çömlek sanâyiinin ileri olması ile “Çanakkale” ismiyle anılmıştır.

[dogan_cordoba]

Çanakkale, kuzeybatı Anadolu'da, kendi adıyla anılan boğazın kıyısında yer alan kent, Çanakkale ili'nin merkez ilçesi. Çanakkale Merkez nüfusu 2013 yılı verilerine göre 116.078 kişidir. Güney Marmara'nın Bursa, İnegöl, Balıkesir ve Bandırma'dan sonra 5. büyük şehridir.

Tarihçe

Antik çağdan kalan Troya kalıntıları il sınırları içerisindedir. Karesioğulları ile Türkleşmeye başlayan yöre; daha sonra Osmanlı'ya katılmıştır. Osmanlılar Trakya'ya Çanakkale üzerinden geçmişlerdir.

İlin eski merkezi aslında Biga olup, Cumhuriyet döneminde, kazanılmış olan başarılardan dolayı ilin ismi ve merkezi Çanakkale olarak değiştirilmiştir. İlin isminin kökeni ise yörede çok gelişmiş olan çanak-çömlek zanaatinden gelir. Şehrin iki simgesi hâline gelen Kale-i Sultaniye ile çanakçılık özdeşleşince de şehir Çanakkale olarak adlandırılmaya başlanmıştır.

1915 senesinde Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Çanakkale Savaşları'na sahne oldu. İtilaf Devletlerinin birleşmiş orduları deniz savaşında araç ve personel zaiyatı vererek mağlup oldu ve boğazları geçemedi. Daha sonra İtilaf kuvvetleri karadan çıkartma yaptılar. Kara savaşlarında Yarbay Mustafa Kemal'in başarıları sayesinde düşman ilerleyişi durdu, iki kuvvet birbirine üstünlük sağlayamadı ve karadan taarruz da başarısızlıkla sonuçlandı.

Demografi

Çanakkale kenti, nüfus açısından Marmara Bölgesi'nde İstanbul, Bursa, İzmit, Gebze, Balıkesir, Adapazarı, Çorlu, Edirne, Tekirdağ, İnegöl, Gölcük, Körfez, Derince ve Bandırma'dan sonra gelir. Merkez ilçenin nüfusu 1927'de 8.515 olan merkez nüfusu 1990'da 53.995'e, 2000'de 75.180'e, 2007'de 86.544'e ve nihayet 2008'de 90.563'e ulaşmıştır.

Çanakkale Şehir Merkezi Nüfusu
2011 104.321
2010 106.116
2009 96.588
2008 90.653
2007 86.544
2000 75.810
1997 62.547
1990 53.995
1985 48.059
1980 39.979
1975 30.788
1970 27.042
1965 22.789
1960 19.391
1955 -
1950 11.824
1945 22.215
1940 24.621
1935 11.445
1927 8.515

Kültür

Çanakkale, binyıllar boyunca farklı toplumların egemenliğinde kalmış, gerek mimarisinde gerek yaşamda onlardan izler taşımaktadır. 1970'li yıllardan itibaren ile yapılmaya başlayan ticarî yatırımlarla ildeki geleneksel toplum yapısı yerini hızla modernize kent olmuştur. Ticarî yatırımlarla ulaşım kolaylaşmış ve şehrin görünümünün değişmesi böylece başlamıştır. Bugün Çanakkale Türkiye'nin en modern çevrelerindendir. Geniş kaldırımları, temiz caddeleri, bakımlı binaları ile örnek bir şehirdir. Henüz altyapısı tam oturmamışsa da kültürel anlamda Çanakkale ili Türkiye'de önde gelen çevrelerdendir. Toplumda çekirdek aile yaygındır. Toplum, Türkmenler, Pomaklar, Yörükler, Bulgaristan göçmenleri ve az sayıda Kumuk Türkleri ve Çerkez ile Boşnak'tan oluşur. Boşnak ve Yörükler genelde tarım ile uğraşırlar. Fakat halk etnik yapıya göre ayrılmamış birlik içinde yaşamaktadır. Fakat her toplum kendi kültürel yapısını korur. İl ve ilçe merkezlerinde büyük ölçüde modern giyim örnekleri benimsenmiştir. Kırsal kesimden gelen bayanlar, beyaz Yemenî adı verilen eşarp ve şalvar ile siyah naylonumsu kumaştan pardesü giyerler, kırsal kesim erkeklerinde ise baskın giyim türü, pantolon, ceket ve kaskettir. Yörede erkeklerin şalvar giydiği pek görülmez. Çanakkale'de üretilen başlıca gıda ürünleri, şarap, zeytin, sardalya, peynir helvası ve keşkektir.

Turizm

Çanakkale ve diğer ilçeler tarihî ve doğal güzellikler bakımından oldukça zengin olmasına rağmen, bölge olması gerekenden oldukça az turist çekmektedir. Turizme fazla yatırım yapılmamaktadır.

Her yıl 25 Nisan'da düzenlenen Anzac Günü'nde Avustralya ve Yeni Zellanda'dan gelen binlerce turist bölgeye akın etmektedir.

Turizm genellikle Çanakkale Savaşları'nın yaşandığı Gelibolu, Truva Savaşı'na ev sahipliği yapmış Truva Antik Kenti ve Assos Antik Kenti üzerine odaklıdır. Deniz turizmine uygun olmasına rağmen bu yönde bir yapılanma pek yoktur. Çanakkale il sınırları içinde 5 yıldızlı otel sayısı sadece 1'dir.

Gökçeada ve Bozcaada

Çanakkale ilinde her yıl Ağustos ayında Truva Kültür ve Sanat Festivali gerçekleşmekte, çeşitli sanatsal faaliyetler yapılmaktadır. Her iki yılda bir düzenlenen Uluslararası Çanakkale Bienali de Çanakkale ilinin kültür, sanat ve turizmine katkı sağlamaya aday bir etkinliktir.

Üniversite

İlin tek üniversitesi olan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nin (ÇOMÜ) Çanakkale için özel bir önemi vardır. Şehir merkezi nüfusu 100.000 civarında olan Çanakkale'de üniversite öğrenci sayısı 33.500'ü, personel sayısı ise 3.000'i geçmektedir. Personel ailesi ile hesaplandığında ise Üniversitenin öğrenci ve aileler ile birlikte ilde 45.000 nüfusu oluşturduğu görülür. Şehir merkezi nüfusunun üçte birinden fazlası üniversite insanlarından oluşmaktadır.

Ayrıca Üniversite 12 fakülte ve 20'den fazla yüksekokul ve enstitü ile ilin en önemli kamu kurumu ve istihdam kapısıdır. Üniversite'nin her ilçede en az bir yüksekokulu bulunmaktadır.

Spor

Şehrin tek futbol takımı olan Çanakkale Dardanelspor 1996-99 sezonlarında Süper Lig'de mücadele etmiştir. Daha sonra kademeli olarak 1. Lig , 2. Lig ve 3. Lig'de de mücadele etmiştir. Takım 2013-2014 sezonunda 2. Lig'de mücadele etmektedir.

Şehrin tek voleybol takımı olan Çanakkale Belediyespor Bayan Voleybol Takımı, 2013-2014 sezonunda Acıbadem Bayanlar Voleybol 1. Ligi'nde mücadele etmektedir.

Ulaşım

Çanakkale'ye kara, hava ve deniz yoluyla ulaşım mümkündür.