Açıkça görüldüğü gibi, Mustafa Kemal Paşa, yalnız --devrimci bir önder--
değil, aynı zamanda --devrimin önderi--dir.
Hukuksal Başkanlık, Gerçek Liderlik
Devrimci eylemin uygulamadaki gerçek lideri Mustafa Kemal Paşa, bu rolünü,
hukuksal olarak da desteklemek için hiçbir fırsatı kaçırmak niyetinde değildi.
Örneğin, Sivas Kongresi'nin açılışında, kendisinin başkan seçilmesini önlemek
isteyenlerin öne sürdüğü, Ali Fuat Cebesoy'un babası İsmail Paşa'nın ortaya
attığı harf sırasına göre başkanlık yapılması önerisine hemen ve sert bir
biçimde, şu sözlerle karşı çıkmış ve oylamayı kazanmıştı:
--Paşa Hazretleri şahsiyattan, müsavattan bahsediyorlar. Fakat ne yazık ki,
daha dün İstanbul'dan gelen en yakın arkadaşlarım vaziyete gayrı vakıf ve
şahıslarına karşı pek ziyade hürmetkar olduğum bir ihtiyarı tavsit ederek
(aracı kılarak) bilfiil şahsiyat yapıyorlar.-- (Kansu, 1966:217) .
Mustafa Kemal Atatürk, bir yandan tam bir komitacı gibi fiilen duruma
egemen oluyor, öte yandan tam bir meşruiyetçi gibi, bütün yasal
mekanizmalardan sonuna dek yararlanıyordu. Örneğin, Osmanlı Meclis-i
Mebusanı'nın son toplantısında Meclis Reisi seçilmek bile istemişti. Kendisi
Anadolu'da bulunduğu halde, Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na başkan seçilmek
istemesinin gerekçelerini şöyle sıralıyordu: |