| Guest |
8. Anayasa Mahkemesinin kararlari
Madde 153.- Anayasa Mahkemesinin kararlari kesindir. Iptal kararlari gerekçesi yazilmadan açiklanamaz.
Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamini veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.
Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi Içtüzügü ya da bunlarin hükümleri, iptal kararlarinin Resmî Gazetede yayimlandigi tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüge girecegi tarihi ayrica kararlastirabilir. Bu tarih, kararin Resmî Gazetede yayimlandigi günden baslayarak bir yili geçemez.
Iptal kararinin yürürlüge girisinin ertelendigi durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararinin ortaya çikardigi hukukî boslugu dolduracak kanun tasari veya teklifini öncelikle görüsüp karara baglar.
Iptal kararlari geriye yürümez.
Anayasa Mahkemesi kararlari Resmî Gazetede hemen yayimlanir ve yasama, yürütme ve yargi organlarini, idare makamlarini, gerçek ve tüzelkisileri baglar.
B. Yargitay
Madde 154.- Yargitay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun baska bir adlî yargi merciine birakmadigi karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Yargitay üyeleri, birinci sinifa ayrilmis adlî yargi hâkim ve Cumhuriyet savcilari ile bu meslekten sayilanlar arasindan Hâkimler ve Savcilar Yüksek Kurulunca üye tamsayisinin salt çogunlugu ile ve gizli oyla seçilir.
Yargitay Birinci Baskani, birinci baskanvekiIleri ve daire baskanlari kendi üyeleri arasindan Yargitay Genel Kurulunca üye tamsayisinin salt çogunlugu ve gizli oyla dört yil için seçilirler; süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi ve Cumhuriyet Bassavcivekili, Yargitay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasindan gizli oyla belirleyecegi beser aday arasindan Cumhurbaskani tarafindan dört yil için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
Yargitayin kurulusu, isleyisi, Baskan, baskanvekilleri, daire baskanlari ve üyeleri ile Cumhuriyet Bassavcisi ve Cumhuriyet Bassavcivekilinin nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bagimsizligi ve hâkimlik teminati esaslarina göre kanunla düzenlenir.
C. Danistay
Madde 155.- Danistay, idarî mahkemelerce verilen ve kanunun baska bir idarî yargi merciine birakmadigi karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
(Degisik ikinci fikra : 13/8/1999 – 4446/3 md.) Danistay, davalari görmek, Basbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarilari, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz sartlasma ve sözlesmeleri hakkinda iki ay içinde düsüncesini bildirmek, tüzük tasarilarini incelemek, idarî uyusmazliklari çözmek ve kanunla gösterilen diger isleri yapmakla görevlidir.
Danistay üyelerinin dörtte üçü, birinci sinif idarî yargi hâkim ve savcilari ile bu meslekten sayilanlar arasindan Hâkimler ve Savcilar Yüksek Kurulu; dörtte biri, nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasindan Cumhurbaskani; tarafindan seçilir.
Danistay Baskani, Bassavci, baskanvekilleri ve daire baskanlari, kendi üyeleriarasindan Danistay GenelKurulunca üye tamsayisinin salt çogunlugu ve gizli oyla dört yil için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
Danistayin, kurulusu, isleyisi, Baskan, Bassavci, baskanvekilleri, daire baskanlari ile üyelerinin nitelikleri ve seçim usulleri, idarî yarginin özelligi, mahkemelerin bagimsizligi ve hâkimlik teminati esaslarina göre kanunla düzenlenir.
D. Askerî Yargitay
Madde 156.- Askerî Yargitay, askerî mahkemelerden verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Ayrica, asker kisilerin kanunla gösterilen belli davalarina ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Askerî Yargitay üyeleri birinci sinif askerî hâkimler arasindan Askerî Yargitay Genel Kurulunun üye tamsayisinin salt çogunlugu ve gizli oyla her bos yer için gösterecegi üçer aday içinden Cumhurbaskaninca seçilir.
Askerî Yargitay Baskani, Bassavcisi, Ikinci Baskani ve daire baskanlari Askerî Yargitay üyeleri asasindan rütbe ve kidem sirasina göre atanirlar.
Askerî Yargitayin kurulusu, isleyisi, mensuplarinin disiplin ve özlük isleri mahkemelerin bagimsizligi, hâkimlik teminati ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir.
E. Askerî Yüksek Idare Mahkemesi
Madde 157.- Askerî Yüksek Idare Mahkemesi, askerî olmayan makamlarca tesis edilmis olsa bile, asker kisileri ilgilendiren ve Askerî hizmete iliskin idarî islem ve eylemlerden dogan uyusmazliklarin yargi denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak, askerlikyükümlülügünden dogan uyusmazliklarda ilgilinin asker kisi olmasi sarti aranmaz.
Askerî Yüksek Idare Mahkemesinin askerî hâkim sinifindan olan üyeleri, mahkemenin bu siniftan olan baskan ve üyeleri tamsayisinin salt çogunlugu ve gizli oy ile birinci sinif askerî hâkimler arasindan her bos yer için gösterilecek üç aday içinden; hâkim sinifindan olmayan üyeleri, rütbe ve nitelikleri kanunda gösterilen subaylar arasindan, Genelkurmay Baskanliginca her bos yer için gösterilecek üç aday içinden Cumhurbaskaninca seçilir.
Askerî hâkim sinifindan olmayan üyelerin görev süresi en fazla dört yildir.
Mahkemenin Baskani, Bassavci ve daire baskanlari hâkim sinifindan olanlar arasindan rütbe ve kidem sirasina göre atanirlar.
Askerî Yüksek Idare Mahkemesinin kurulusu, isleyisi, yargilama usulleri, mensuplarinin disiplin ve özlük isleri, mahkemelerin bagimsizligi, hâkimlik teminati ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir.
F. Uyusmazlik Mahkemesi
Madde 158.- Uyusmazlik Mahkemesi adlî, idarî ve askerî yargi mercileri arasindaki görev ve hüküm uyusmazliklarini kesin olarak çözümlemeye yetkilidir.
Uyusmazlik Mahkemesinin kurulusu, üyelerinin nitelikleri ve seçimleri ile isleyisi kanunla düzenlenir. Bu mahkemenin Baskanligini Anayasa Mahkemesince, kendi üyeleri arasindan görevlendirilen üye yapar.
Diger mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasindaki görev uyusmazliklarinda, Anayasa Mahkemesinin karari esas alinir. |