ANALİZ METODLARI HAKKINDA GENEL BÝLGÝLER 1. ESER ELEMENT ANALİZLERİNİN ÖZELLİKLERİ Eser element analizleri özellikle jeokimyasal aramalarda (prospeksiyonlarda) çok fazla kullanýlýr. Bir analiz yönteminin seçilmesinde göz önüne alýnmasý gereken önemli özellik vardýr. Bunlar: 2. Duyarlýlýk (sensivity) 3. Doðruluk (accuracy) 4. Ýncelik (precision) 5. Analitik aralýk (range) 6. Basitlik 7. Alet ve Malzeme Masraflarý 8. Analiz Zamaný Jeokimyasal aramalarda, araþtýrýlan elementler genelde eser miktarlarda bulunabilir. Bu yüzden miktar belirtmek için çoðunlukla ppm(parts per million) deðeri kullanýlýr. Daha küçük konsantrasyonlar için ppb (parts per billion) deðeri kullanýlýr. 1 ton = 1000 kg 1 kg = 1000 gr. 1 gr = 1000 miligram 1 miligram = 1000 mikrogram 1 mikrogram = 1000 nanogram 1 nanogram = 1000 pikogram dýr. 9. ANALÝZ METODLARI 1. Optik Emisyon Spektrometrisi Ýnce olarak öðütülmüþ numune iki kömür elektrot arasýnda elektrik akýmý yardýmýyla ýsýtýlýrsa örnekteki atomlar kendilerine özgü farklý dalga boylarýnda ýþýk yayarlar. Bu ýþýk dar bir aralýktan spektograf içine gelir. Burdaki prizma ve mercekler yardýmýyla ýþýk farklý dalga boylarýna ayrýlýrak bir fotoðraf filmine düþer. Fotoðraf filmi üzerindeki çizgiler belirli elementler tarafýndan yayýlan ýþýða aittir. Bu çizgilerin kalýnlýklarý örnek içindeki elementin miktarý ile orantýlýdýr. Bu metodla saptanabilen en düþük element miktarlarý þöyledir. ELEMENT (ppm)
ELEMENT (ppm)
Co
20
Zr
20
Cr
10
Au
40
Cu
1
B
2
Ga
2
Cd
200
Ge
20
Ce
1000
Mn
4
La
100
Nb
40
Ni
20
Pb
10
Tl
100
Sn
10
Ta
200
Ti
10
W
100
V
2
Sb
200
Ag
1
Zn
400
Bi
10
As
400
In
10
Ba
200
Mo
10
Ca
1
Sc
20
Mg
10
Y
20
Sr
400
Avantajlarý: 1. Birçok elementi (32 veya daha fazla) ayný anda analiz etme imkaný. 2. Kullanýþýnýn oldukça basit ve çabuk olmasý. 3. Bir yýl içinde yüzbinlerce örnek analiz edilebilmesi 4. Analizlerin oldukça ucuz olmasý. 5. Sonuçlarý gösteren filmin uzun süre kolayca korunabilmesi Dezavantajlarý: 6. Aleti araziye taþýma güçlüðü. 7. Sadece deneyimli kiþilerin kullanabilmesi. 8. Bazý elementlerin analizinde incelik ve duyarlýlýðýn olmamasý. 9. Her elementin daima örnek içindeki toplam miktarýnýn belirlenmesi, veya kýsmi analizin mümkün olmamasý. 10. Spektrografýn ilk maliyetinin pahalý oluþu.