Çözünürlük
Çözünürlük; bir maddenin başka bir maddenin belirli bir miktarı içerisinde belirli koşullarda çözünebilen miktarı olarak tanımlanabilir.
örneğin; 100 gram suda çözünmüş maddenin gram cinsinden miktarıdır. Ancak, bu bölümde molar çözünürlükten söz edilecektir. Ayrıca, çözünme miktarları için çözünür, az çözünür veya çözünmez diyebilmek için belirli miktarlar esas alınır.
Katı,Sıvı ve Gazların Sudaki Çözünürlüğü
İki ya da daha fazla maddenin hohojen karışımına çözelti denir. Bir çözücü içersine çözünen bir madde eklendiğinde,maddeçözücüde çözünmeye başlar.(Çaya şeker atılması) Çözünen madeyi ilave etmeye devam edersek bir süre sonra maddenin çözünmeden kaldığını görürüz.(Çaya çok şeker ilavesi) Çözücü içersindeki çözünen madde miktarı sabit bir değere ulaşmıştır.Bu şekilde hazırlanan çözeltiye doygun çözelti diyoruz. Çözünen maddenin doygun çözelti içindeki konsantrasyonuna çözünürlük denir.Bir başka ifade ile 100 g çözücüde çözünebilen madde miktarıdır.
Çözünürlük = Çözünenin kütlesi(g) / 100 g çözücü formülü ile ifade edilir.
KATILARIN SUDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ: Aynı sıcaklıkta ve aynı miktarda çeşitli katıların sudaki çözünürlükleri de farklıdır.Örneğin,10 ml suda 2 gram yemek tuzu (sodyum klorür) tamamen çözünürken,Kalsiyum karbonatın tamamen çözülmediği gözlenir.
SIVILARIN SUDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ: Belli bir sıcaklıkta farklı gazların sudaki çözünürlükleri farklıdır.Etil alkolün (kolanya da kullanılan) çözünürlüğü çok yüksek iken karbon tetraklorür ve zeytinyağınınçok düşüktür.
GAZLARIN SUDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ: Belli bir sıcaklıkta farklı gazların sudaki çözünürlükleri farklıdır.Suda yaşıyan canlılar hayatlarını,suda çözünmüş oksijen gazı sayesinde sürdürürler.Gazoz kapağını açtığımızda gaz çıkışı görürüz.Gazoz içinde basınç altında karbon dioksit gazı çözülmüştür.Kapak açıldığında basınç etkisi ortadan kalkar ve gaz çıkışı başlar.
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER:
1.Çözücü ve Çözünenin Türü: Yemek tuzu suda çözünür.Ancak naftalin suda çözünmez. Naftalin alkode çözünür.
2.Sıcaklık: Katıların çözünürlüğü genellikle sıcaklıkla artar.Gazların çözünürlüğü sıcaklık artışıyla azalır.
3.Basınç:Katıların sudaki çözünürlüğünde ihmal edilecek kadar azdır.Gazlarda ise çözünürlük basınçtan çok etkilenir.
Sudan Başka Çözücüler: Yağ benzinde,oje asetonda,zift gaz yağında,yağlı boya tinerde çözünür. |