25-01-2007, 11:04
|
#3 |
| Guest |
Son zamanlarda fosfatın yerini alacak soydum karbonatlı ve silikatlı deterjanlar da imal edilmeye başlanmıştır. Bu maddelerin temin ettiği alkalilik derecesinde bazı metal katyonları çöktüğünden ve bunlar da kumaşa yapıştığından, kumaşların renkleri donuklaşmakta ve arzu edilmeyen durumlar ortaya çıkmaktadır. Halbuki kompleks yapıcı deterjanlar da böyle bir durum yoktur. Fosfatlı deterjanlar yıkama suyuna genel olarak 9-10 pH'lık bir alkalilik temin ederken, kompleksleştirici olmayan deterjanlar 10-11 pH'lik bir alkalilik temin ederler. Bir çözeltinin pH'ının 11 ve daha yukarı olması bir takım problemlere neden olur. Bunların başında deri tahrişi (korrozyonu) gelir. El derileri yanar (alkali yanığı) ve hatta deriden içeri alkali sızmaları olur (protein dokusu jel haline gelir). Alkalilerin meydana getirdiği yanıklar asitlerin meydana getirdiği yanıklardan çok daha tehlikelidir. Çünkü asit yanıklarında proteinler koagüle olarak yanan kısmı asidin fazlasından korudukları halde, alkali yanıklarında proteinler koagüle olmazlar ve alkaliler cildin derinliklerine kadar inerler. 1.2. Fosfatın Uzaklaştırılması Deterjanlardan fosfatın uzaklaştırılmasıyla ötrofikasyon olayı sona erecek midir? Bazı bilim adamlarına göre bu ötrofikasyon olayını çok az etkileyecektir. Bazılarına göre ise çok etkileyecektir. Fosfatın uzaklaştırılmasının bitkilerin ve yosunların (alglerin) büyümesine etkisinin olmayacağını söyleyenler başlıca şu hususları ileri sürmektedir.- Fosfatlar bir kere suya girdikten sonra devamlı olarak orada kalacaklardır. Bir gölü ele alalım. Göle giren fosfatlar devamlı çevrim halindedir. Fosfatlardan fosforu alan bitkiler ve yosunlar ölür, çürür, fosfatlar gene göl sularında kalır. Böylece fosfatlar bir bitkiden başkasına geçer. Fosfatın rejenerasyonu, azotun rejenerasyonundan çok daha hızlı gerçekleşir.
- Oldukça büyük miktarlarda fosfatlar göllerin dip çamurları içinde bulunur. Bunlar suda az çözünen kalsiyum, magnezyum, alüminyum ve demir fosfatları halinde olduklarından, çözünmüş fosfatlarla denge halindedirler. Göllere gelen sulardaki fosfatlar bertaraf edilse bile, göl tabanındaki fosfatlar bitki ve yosunların büyümeleri için gerekli fosfatı sağlarlar. Sulardaki bu fosfor çevrimini şöyle göstermek mümkündür (Şekil: 2.).
Yeşil Bitkiler ve Yosunlardaki Fosforlar Çözeltideki Fosfor Göl tabanındaki çamurda birikmiş fosforlar; Kalsiyum, magnezyum ve demir fosfatları halinde bulunur. [IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.gif[/IMG][IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image002.gif[/IMG][IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image003.gif[/IMG][IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image004.gif[/IMG][IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image005.gif[/IMG][IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image006.gif[/IMG][IMG]file:///C:/DOCUME~1/MEHMET~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image007.gif[/IMG] Şekil :2. Bir Göl veya Su Birikintisinde Fosfor Çevrimi- Fosfatların yerini alacak madde organik bir kompleksleştirici ise, bir takım problemleri de birlikte getirir. Bunlar polifosfatlar gibi kelatlaştırıcı etkilerini hemen kaybetmezler, parçalanıncaya kadar kompleks halinde kalırlar. NTA buna tipik bir örnektir. Böyle maddeler degrade olsalar bile oksijen isteyecekler ve dolayısıyla suyun biyolojik oksijen ihtiyacını (BOD) artıracaklardır. Ayrıca bunların degradasyon ürünleri karbon bileşikleri ve azot bileşikleri olacaktır. Bunlar ise bitkiler için başlıca gıda (nutrient) olduklarından, yeni bir takım problemlere neden olacaklardır.
- Bitki gövde dokusunun yaklaşık %50'si karbondur. Karbon bitki dokusuna karbondioksidin fotosentezi yoluyla girer. Karada yetişen bitkiler bu CO2'i geniş yaprak yüzeyleri vasıtasıyla havadan alırlar. Su bitkileri karbondioksidi nereden alacaklardır? Onlar da sadece sudan alacaklardır. Bitkiler bu kadar çok CO2'i suda bulduklarına göre, fosfatı da bulacaklardır. Bitkiler için esas sınırlayıcı faktör fosfat değil karbon dioksit olmalıdır.
|
|
|  |