2.2. elektrolitik kaplamada izlenen aşamalar
Süngerli, poröz (zamak gibi) yapılarda kristaller arasında hidrojen (H2) gazının yerleşmiş olmasından dolayı az yapışık özelliktedir, zamanla kabarmalar yapar.Onun için katotta hidrojen çıkışını önlemek gerekir. Temel metale iyi yapışık ve dayanıklı bir tabakanın elde edilmesinde en başta gelen en önemli faktör kaplanacak parçanın yüzeyinin temizliğidir. Kaplanacak parçaların, kaplama banyolarına girmeden önce tabi tutulacağı işlemler çok mühimdir. Kaplanacak yüzeyin temizliği noksan ise yapılan tüm çalışmalar boşunadır. Malzeme, zaman ve enerji kaybına sebep olur.Bir kaplama işlemi genel olarak;
-Polisaj,
- Elektrolitik yolla kaplama olmak üzere iki kısımda incelenebilir.
Polisaj işlemi tek motorlu sistemlerden tam otomatik sürekli sistemlere (band polisajı) geçmiş büyük bir aşama göstermiştir. Zamak, pirinç (sarı) parçaların önce çelik telden fırçalarla çapakları alınır. Ayrıca özel keçe ve özel cilalarla kumaştan veya sisal fırçalarla parlatılmaları sağlanır. Kaplanacak yüzeyler bir ayna parlaklığına getirilir. Burada en önemli husus ; demir, zamak veya aluminyum parçaların polisajlarının birlikte ve aynı polisaj tezgahında değil, ayrı ayrı tezgahlarda yapılmasıdır. Birlikte ve aynı tezgahta yapılan polisajda aluminyum tozları yangına sebep olur.Zamak döküm parçalarda, döküm hatalarından ileri gelen, gözle görülemeyen süngerimsi poröz oluşumdan dolayı boşluklarda hava veya kimyasal atık kalması nedeniyle kaplamadan sonra bu yerlerde kabarmalar olur. Bu kabarmaların bir önemli sebebi de zamak döküm işlerinde yolluk adı verilen parçaların hurda malzeme ile orijinal malzemeye fazla katılmasından doğar.
2.2.1. Yüzey Temizleme
Yağ, Cila Artıklarından Temizleme:
Yüzeyi yağ ve cila artıklarından organik yağlardan oluşan kirlilik alkalik sıcak yağlama banyolarında sabunlaştırma ile giderilebilir. Hazır terkipler (ilaçlar) % 5 – 10 oranında suda eritilerek 65 – 70 °C’ de 15 – 20 dakika müddet ile işleme tabi tutulurlar. Terkipte ekseriya “sudkostik, soda, trisodyum fosfat” ile inhibitör veya emülgatör yardımcı kimyasallar bulunur. Bunlar da temel metalin cinsine göre Alzamak, sarı pirinç ve demir için değişik oranlardadır.
Keza elektrolitik yağ almada da bu maddelerle birlikte bazı ilave tuzlar kullanılmak
suretiyle, normal sıcaklıkta anodik veya katodik çalışılarak birkaç dakika gibi zaman diliminde işleme tabi tutulur. Katotta çıkan hidrojen gazı miktarı anotta çıkan oksijen gazının iki katı olduğundan gazın temizleme etkisi katotta daha fazladır. Mineral yağlar sabunlaşmazlar, bu tür yağlar ultrasonik temizleme ile giderilmelidir. Eskiden triklor etilen veya perklor etilen ile buhar fazında temizleniyor idi.
Elektrolitik yolla metal kaplamacılığında sıcak yağ alma, elektrolitik yağ alma ve müteakip işlerin peş peşe hiç ara verilmeden yapılması gerekir. |