Analizimizi ülke gruplarına göre yaptığımızda yukarı da sözünü ettiğimiz gelişmelerin doğal sonucu olarak,gelişmiş ülkelerin dünya tavuk eti üretiminden aldıkları payın giderek azaldığı,buna karşılık gelişmekte olan ülkelerin bu üretimden daha fazla pay almaya başladıkları dikkati çekmektedir (Ek.2)
Yumurta Üretimindeki Gelişmeler
Yumurta üretimindeki gelişme hızı,tavuk eti üretimine göre daha az,buna karşılık toplam gıda üretimine oranla daha hızlı olmuştur.
Ek 3’de yumurta üretimindeki gelişme ülkelere/ülke gruplarına göre incelen miştir 1960’lı yıllarda 16.333 bin ton olan dünya yumurta üretimi, 1984 yılında 1.81 kat ar tarak 29.473 bin tona ulaşmıştır.
Üretim artışının en fazla olduğu ülkeler,İran,Türkiye SSCB ve Brezilya olup bunların 1961-1965 yıllarına göre 1984’ deki üretim artışları,yine aynı sıralamayla 5.40, 3.82, 2.70 ve 2.46 kat şeklindedir.
Sözü edilen bu gelişmeyi,ülke gruplarına göre incelediğimizde,gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ülkelere göre yumurta üretimlerini daha hızlı artırdıkları gözlenmektedir
Böyle bir gelişme ülkelerin dünya yumurta üretiminde aldıkları payların değişmesine yol açmıştır. Bu durumu Ek-4 den izlemek mümkündür.
Buna göre 1960’lı yıllarda dünya yumurta üretiminde Avrupa %28.8,Asya %26.4 Kuzey Amerika %27.2, SSCB %9.5, Afrika % 2.6, Güney Amerika %4.3, Okyanusya %1.2’lik bir paya sahipken 1984’de Avrupa’nın payı %24.8’e Kuzey Ameri ka’nın payı %18.5 ’e Okyanusya’nın payı %0.9’a düşmüş;Afrika,Asya, Güney Amerika ve SSCB’nin paylarında hızlı bir artış görülmüştür.
Bu durum, ülke gruplarına göre incelendiğinde 1960’lı yıllarda dünya yumurta üretiminin %70.2’sini gelişmiş,%29.8 ini gelişmekte olan ülkeler gerçekleştirirken bu rakamlar 1984 yılında, gelişmekte olan ülkelerin lehine olarak sırasıyla %63.0 ve %37.0 olarak değişmiştir.
Acaba dünya tavuk eti ve yumurta üretiminde gözlenen gelişme, bu ürün lerin dış ticaretini nasıl etkilemiştir?
Tavuk Eti Dış Ticaretindeki Gelişmeler
Dünya tavuk eti dış ticaretinin yapısı ve gelişimi Ek-5 in yardımıyla açıklanacaktır. Ek-5’in incelenmesinden;
· Her şeyden önce, dokuz yıllık dönemle dünya tavuk eti dış ticaretinin üç kat arttığı,
· Bu gelişmede Asya ülkelerinin büyük payı olduğu
· Tavuk eti ithalatında yeni ithalatçı ülkelerin oluş tuğu ve bu ülkelerin Cezayir,Mısır,İran,Irak,Kuveyt Suudi Arabistan ve Yemen gibi İslam ülkelerinin olduğu,
· Sözü edilen ülkelerin yanında diğer geleneksel ithalatçı, ülkelerin bu gelişmede etkileri oldukları ve bu ülkelerin Hong-Kong,Kanada, Japon ya ve Almanya’nın olduğu;
· Gelişmiş ülkelerin dünya tavuk eti ithalatındaki paylarının %8.2’ den %53.9’a yükseldiği ve bunda da petrol üreten ülkelerin paylarının büyük olduğu gözlenmiştir.
· Gelişmiş ülkelerin dünya tavuk eti ithalatındaki payının %75.5’ten %31.1 ’e düştüğü,Durumu ihracat yönünden incelediğimizde pazarın ithalata göre daha bir yoğunluk kazandığını görürüz.
Ek 6’nın incelenmesi sonucunda, 1983 yılı itibarıyla gelişmiş ülkelerin dünya tavuk eti ihracatının %61.6’sını gerçekleştirdiği ortaya çıkmaktadır.
İhracatçı ülkeleri yıllar itibarıyla, dünya tavuk eti ihracatındaki paylarının gelişimine göre sınıflandırdığımızda, Brezilya ve Fransa’nın paylarının arttığı, ABD ve Macaristan’ın paylarının azaldığı sonucuna varırız. |